Nhiệm kỳ đầy sóng gió của Chủ tịch FED Ben Bernanke

Thời gian cuối nhiệm kỳ Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED), Ben S. Bernanke vẫn tích cực cải tổ và tăng cường vai trò của cơ quan này trong việc thúc đẩy kinh tế. Cách tiếp cận mới làm các chính sách của FED kịp thời và chủ động hơn so với nhu cầu của thị trường. Điểm nổi bật của chiến lược này là đưa ra nhiều kịch bản khi nào và bằng cách gì FED sẽ can thiệp vào nền kinh tế. Đây là sự chuyển biến lớn với một tổ chức từ trước đến nay nổi tiếng kín kẽ như FED.

Bernanke cũng đã đưa FED vượt xa tiêu chí hoạt động ban đầu. Trong tháng này, FED công bố gói nới lỏng tiền tệ QE3, cam kết mua lại 40 tỷ USD trái phiếu đảm bảo bằng tài sản thế chấp mỗi tháng. Đây là động thái chưa từng có tiền lệ và là thay đổi lớn với vai trò chỉ kìm hãm lạm phát cũng như chống đỡ khủng hoảng tài chính của FED.

QE3 của FED bị nhiều chính trị gia chỉ trích vì có nguy cơ gây lạm phát. Ảnh: CNN

Tuy nhiên, can thiệp càng nhiều, rủi ro dành cho FED sẽ càng lớn. Những quyết định của Bernanke đã làm dấy lên làn sóng giận dữ từ những nghị sĩ bảo thủ trong Nghị viện. Thậm chí họ còn đề xuất quản lý chặt hơn những việc FED được quyền làm. FED tự hào là cơ quan hoạt động độc lập, tuy nhiên, can thiệp quá sâu sẽ khiến họ bị nhấn chìm trong vòng xoáy chính trị.

FED nói rằng kế hoạch của họ là tiếp tục thúc đẩy kinh tế kể cả sau khi Mỹ phục hồi mạnh mẽ. Việc này có tác động bình ổn rất lớn, vì thị trường có thể dự đoán FED sẽ can thiệp nếu tăng trưởng yếu đi.

Bernanke cũng đang xem xét ý kiến sẽ kích thích cho đến khi nào thất nghiệp đạt mục tiêu đề ra, hoặc lạm phát giảm tốc. Tuy nhiên, kế hoạch này có rất nhiều rủi ro. Nhất là khi FED đang nỗ lực kích thích tăng trưởng theo cách gia tăng lạm phát, ảnh hưởng đến tầng lớp người dân có thu nhập trung bình.

Jeffrey M. Lacker - Chủ tịch FED ở Richmond cho biết: "Việc kích thích quá đà, vượt xa nhu cầu hồi phục và tăng trưởng sẽ chỉ châm ngòi cho lạm phát mà thôi". Lacker cũng chính là người duy nhất trong 12 thành viên của FED phản đối QE3. Tuy nhiên, nỗ lực của Bernanke đã nhận được sự đồng thuận từ các thành viên Ủy ban Thị trường mở liên bang (FOMC).

Bernanke tin rằng sự nhất trí này đặc biệt có ý nghĩa trong thời điểm hiện tại, vì những cam kết này sẽ kéo dài qua nhiệm kỳ của ông (đầu năm 2014). Rất nhiều nhà kinh tế dự đoán Bernanke sẽ không đảm nhiệm chức vụ này nữa sau 8 năm đầy sóng gió.

Là một giáo sư đại học, Bernanke ủng hộ mạnh mẽ quan điểm rằng ngân hàng trung ương không nên đứng yên khi thất nghiệp tăng cao. Ông biện luận hành động thận trọng như vậy sẽ làm tăng tính hợp pháp và tầm ảnh hưởng cho các quyết định của mình.

Tuy nhiên, không phải lúc nào đồng thuận cũng có lợi cho FED. Cuối tháng 7, Bernanke cho rằng thị trường việc làm đang quá yếu và sẵn sàng can thiệp mạnh tay. Tuy nhiên, một số thành viên FED không đồng ý rằng các biện pháp này sẽ có hiệu quả và nên giữ lại cho biến cố khác, như việc Hy Lạp rời eurozone.

Vì vậy, mất 6 tuần vận động hành lang, Bernanke cũng thuyết phục được những thành viên khác rằng thị trường việc làm đang rất yếu và các biện pháp mạnh mẽ hơn là điều cần thiết. Ông cho biết gói kích thích mới có thể tạo ra 500.000 việc làm và cho phép FED níu lại nếu kinh tế Mỹ tụt dốc.

Theo nhiều nhà kinh tế, việc Bernanke kiên quyết theo đuổi sự đồng thuận này đã khiến ông phải trả giá. Nhiều người chỉ trích Chủ tịch FED đã thất bại khi không phản ứng đủ mạnh để giải quyết cuộc khủng hoảng tại nền kinh tế có 12,5 triệu người thất nghiệp này.

Thêm vào đó, trong khi các nhà kinh tế cánh tả gây áp lực buộc Bernanke làm nhiều hơn nữa, thì phe cánh hữu tại yêu cầu ông ngừng can thiệp vào nền kinh tế. Đảng Cộng hòa còn kết tội Bernanke làm tăng nợ quốc gia khi mua vào hàng nghìn tỷ USD nợ chính phủ kể từ năm 2008.