Ông August Wingardh: 1.000 ngày thử nghiệm, 10 năm để tồn tại

Ảnh: Quý Hòa

Năm 1994, August Wingardh (người Thụy Điển) đặt chân đến TP.HCM với vai trò là trưởng đại diện người mở đường cho IKEA, thương hiệu phân phối sản phẩm nội, ngoại thất lớn nhất châu Âu. Việc làm này có ý nghĩa khá lớn với nhiều doanh nghiệp (DN) trong ngành, bởi gia công cho IKEA là con đường vừa kiếm được lợi nhuận, vừa có cơ hội nâng cao tay nghề sản xuất.

Các sản phẩm IKEA đặt hàng đều có số lượng rất lớn và đòi hỏi cao về kỹ thuật. Nhờ làm ăn với IKEA mà đồ gỗ Việt Nam rộng đường ra với thế giới và nhanh chóng được người tiêu dùng châu Âu ưa chuộng. Hết nhiệm kỳ với IKEA, lý ra August Wingardh phải hồi cố hương để sum họp gia đình, nhưng ông lại chọn ở lại cùng vợ con xây dựng hạnh phúc tại nơi này.

* Ông đã có gần 20 năm sống ở Việt Nam. Điều gì khiến ông gắn bó với nơi này đến thế?

- Sống ở đây suốt thời thanh xuân, bảo tôi bóc tách nguyên nhân, quả thật là một vấn đề không đơn giản. Có thể gọi đó là cả một tổng hòa của những nguyên nhân: tôi thích Việt Nam, thích con người, thích ẩm thực...

Đến từ một quốc gia đã phát triển đến mức già cỗi, tôi bị cuốn hút bởi nhu cầu khẳng định mình tại đất nước này. Tôi thấy ai cũng muốn trở thành một cái gì đó lớn lao.

Nguồn sinh khí ấy khó có thể tìm được ở các quốc gia khác. Có lẽ đó chính là điều giữ chân tôi nhiều nhất.

* Chưa có phiền phức nào ở đây khiến ông khó chịu chứ?

- Tôi cũng nhiều lần khó chịu vì phải mất quá nhiều thời gian để hoàn thành các thủ tục hành chính. Như việc đi xin visa nhập cảnh chẳng hạn, rất mất thời gian.

Tuy nhiên, ở đâu cũng vậy cả, được cái này thì mất cái kia. Đến lúc các bạn phát triển đến mức chuyên nghiệp trong các thủ tục hành chính thì biết đâu ý chí, sức phấn đấu của mọi người cũng sẽ bị chai theo tốc độ phát triển thì sao.

* Điều kiện xã hội sẽ quyết định sự phát triển con người nhiều chứ, thưa ông?

- Tôi quan niệm con người ở đâu cũng giống nhau. Không có chuyện dân tộc này vượt trội hơn dân tộc khác. Tuy nhiên, trong từng điều kiện sống khác nhau sẽ hình thành nên những con người khác biệt.

Tôi nghĩ, người Việt rất có tiềm năng phát triển bởi các bạn đang xây dựng và ngày càng hoàn thiện các điều kiện để phát triển.

* Ông ở lại Việt Nam để tận dụng những điều kiện này và phát triển kinh doanh?

- Năm 2006, sau khi nhiệm vụ với IKEA đã hoàn thành, tôi đứng trước vài lựa chọn, tiếp tục làm công việc cũ với một nhiệm kỳ mới để ở lại hay quay về Thụy Điển..., nhưng rồi lại chọn một hướng đi hoàn toàn mới là ra riêng lập nghiệp.

Thời điểm đó, trình độ sản xuất đồ gỗ nội, ngoại thất Việt Nam đã phát triển và có tiếng trên thế giới nhưng thị trường trong nước thì gần như chẳng DN nào có thể kiếm được khách hàng.

Có thể là họ không còn đủ sức để tiếp cận thị trường trong nước khi đơn đặt hàng gia công xuất khẩu đã quá nhiều. Có sẵn kinh nghiệm, lại thấy được khoảng trống của thị trường, tôi quyết định thử sức.

Thực sự, để phát triển kinh doanh ở Việt Nam cũng không đơn giản, dù rất nhiều cơ hội. Tôi chọn ra riêng, tìm kiếm cơ hội ở thị trường là quyết định mang tính mạo hiểm với vị trí hiện có của mình lúc đó. Tôi không muốn mình mãi an toàn ở một điểm dừng. Thay đổi cũng là cách để tiến lên.

Cái giá của mạo hiểm

* Khi Việt Nam có Nhà Xinh, Phố Xinh... thì UMA ra đời đã gây nên sự tò mò. Thương hiệu này hình như không có nghĩa?

- UMA là viết tắt của ba cái tên của người sáng lập nên thương hiệu này. Có thể nó không có ý nghĩa về mặt ký tự nhưng lại có ý niệm nhắc nhớ đây là công trình tập thể và có phần hiện diện chính của mỗi thành viên.

* Bước qua giai đoạn khởi nghiệp, sau hơn 5 năm, UMA với ông đã phát triển như ý?

- Khi cùng nhau khởi sự cho UMA, chúng tôi đã có phân công, chia sẻ công việc với nhau khá chi tiết. Thế mạnh của ai, người nấy phát huy. Chúng tôi thỏa thuận với nhau, sau 1.000 ngày thử nghiệm sẽ cùng nhau đánh giá xem UMA có thể hoạt động được không.

Sau cái mốc này thì sẽ cho UMA 10 năm để xem có tồn tại và phát triển được không. Chặng đường thứ hai này chúng tôi vẫn đang đi và ít nhất chúng tôi thấy mình còn 5 năm phía trước để phấn đấu.

* Năm năm phát triển tại thị trường Việt Nam, có thất bại nào "tới thăm" ông chưa?

- Cũng như những doanh nhân mới khởi nghiệp, ngày đầu thành lập, UMA cũng có vài quyết định không đúng. Tham gia hoạt động bán lẻ nhưng chúng tôi không có nhiều vốn, chọn chiến lược sai một chút là đã có thể lâm vào cảnh "ôm hàng".

Cũng may là chúng tôi vượt qua được những trở ngại này để có thể tiếp tục. Con số 7 chi nhánh ở TP.HCM và Hà Nội là kết quả chúng tôi đạt được tính đến hiện nay. UMA đang cố gắng để tăng con số này lên.

* Theo ông, chìa khóa giúp UMA tồn tại có phải là nhu cầu về các sản phẩm nội, ngoại thất tại Việt Nam rất lớn?

- Đúng là nhu cầu đồ gỗ của thị trường Việt Nam khá lớn nhưng các nhà sản xuất nội địa lại không chú ý nên tạo ra khoảng trống để hàng nhập khẩu tràn vào.

Điều này khiến DN nội địa mất thị trường còn người dùng lại không được tiếp xúc với những sản phẩm tốt. Chúng tôi thấy được khoảng trống này và tìm được cơ hội cho mình.

UMA chỉ đơn thuần là thiết kế, đặt hàng từ các nhà sản xuất nội địa là đã có thể đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng. Khoảng 75% sản phẩm chúng tôi phân phối là hàng Việt. UMA hạn chế nhập khẩu vì điều này làm cho giá thành sản phẩm tăng lên, người dùng khó tiếp cận.

Tôi nghĩ, thành công đến với UMA là nhờ chúng tôi biết khách hàng muốn gì. Chúng tôi đặt mình vào vai trò của khách hàng để từ đó đưa ra các thiết kế tốt, giá tốt.

UMA tạo giá trị cộng thêm cho sản phẩm của mình bằng tư vấn thiết kế. Khi mua sản phẩm ở UMA, khách hàng sẽ được nhân viên thiết kế đến tận nhà, khảo sát, tư vấn thích hợp.

Khâu tư vấn bán hàng, UMA cũng rất chú trọng việc xây dựng những cửa hàng ấn tượng, huấn luyện nhân viên để họ giao tiếp thân thiện với khách hàng.

Một lý do quan trọng không kém là chúng tôi đã tính toán tốt. Như đã nói, chúng tôi chấp nhận mạo hiểm khi quyết định kinh doanh ở thị trường Việt Nam.

Vốn liếng lớn nhất của chúng tôi là kinh nghiệm. Cả ba thành viên sáng lập UMA đều có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực mình phụ trách như thiết kế, bán lẻ, tiếp thị, tính toán... Nhờ hợp tác tốt, cái thế ba chân giúp UMA vững vàng hơn rất nhiều.

* Hơn 15 năm phát triển thị trường cho IKEA, kinh nghiệm xuất khẩu của ông cũng không ít?

- Xuất khẩu và bán lẻ có độ vênh nhất định. UMA cũng tham gia xuất khẩu khi có đơn đặt hàng nhưng chúng tôi không chú trọng vào mảng này mà tập trung vào thị trường bản địa.

Chắc chắn, chúng tôi sẽ không phát triển thương hiệu UMA sang nước ngoài vì vẫn còn rất nhiều người Việt Nam chưa tiếp cận được với UMA. Nhiệm vụ của UMA lúc này là phát triển hệ thống rộng khắp Việt Nam.

* Các nhà sản xuất sản phẩm nội, ngoại thất Việt Nam cũng đã chú ý đến thị trường trong nước nhưng vẫn chưa thể tiếp cận thị trường này. Theo ông, nguyên nhân chính là gì?

- IKEA thành công vì đã tổ chức được hệ thống phân phối tốt, đặt hàng và kiểm soát chất lượng hàng tốt chứ không phải là sản xuất tốt. Các nhà sản xuất ở VIệt Nam muốn phân phối sản phẩm đến người dùng không nên tự tổ chức phân phối hoặc cùng nhau phân phối vì điều này không chuyên nghiệp và mạo hiểm.

Như việc mở một showroom bán hàng, DN sản xuất dù có lợi thế giá sản xuất nhưng giá bán sản phẩm vẫn sẽ cao hơn cửa hàng của UMA vì chi phí bán hàng không được chia cùng các sản phẩm khác.

Cái mà các bạn cần nhất là một nhà phân phối đủ lớn để thị trường hạn chế được những ngách phân phối nhỏ lẻ, khiến sản phẩm bị đội giá lên cao như hiện nay.

Tôi đánh giá cao cơ hội để phát triển trong lĩnh vực phân phối hàng nội, ngoại thất tại Việt Nam. DN trong nước có thể khai thác cơ hội này.

Tạo cơ hội cho người khác

* Có dịp xem VTV6, tôi rất ấn tượng với UMA khi đồng hành cùng những gia đình trẻ, tài trợ cho họ trong việc trang trí nhà cửa. Đây là hoạt động trách nhiệm xã hội của công ty?

- UMA triển khai chương trình này dựa trên đề xuất của Đài Truyền hình Việt Nam. Khi được đề nghị tham gia chương trình, chúng tôi không biết và cũng không đặt ra câu hỏi mình sẽ được gì. UMA nhận lời vì nghĩ việc tạo cơ hội để các bạn trẻ Việt Nam có điều kiện trang trí nội thất cho tổ ấm của họ là điều tốt đẹp.

Đồng hành cùng các gia đình tham gia chương trình này, thấy được niềm hạnh phúc của họ khi chỉ trong một ngày mà không gian hạnh phúc của họ thay đổi hoàn toàn, mới, đẹp và đúng nhu cầu sử dụng, tôi vui lắm.

Cũng nhờ chương trình này, chúng tôi truyền tải được thông điệp: Có thể trang trí và làm mới nhà với số tiền rất ít đến người dùng. Tiếc là chương trình chỉ dừng lại ở con số 35 nên sự hỗ trợ của UMA chưa được nhiều.

UMA cũng cung cấp sản phẩm cho tổ chức Blue Dragon trong việc xây dựng các mái ấm cho trẻ em cơ nhỡ, nạn nhân của tệ nạn buôn bán trẻ em. Chúng tôi xem đây là những hoạt động hỗ trợ cộng đồng.

* Vậy, hoạt động chính thể hiện trách nhiệm xã hội của UMA là gì?

- Ở Việt Nam, lao động thủ công phát triển nên có rất nhiều nghệ nhân từ các làng nghề. Tuy nhiên, công nghiệp hóa đang khiến các bạn mất dần đi đội ngũ này.

UMA đang kết hợp với Hiệp hội Thiết kế Thụy Điển tổ chức các chương trình hỗ trợ làng nghề, giới thiệu và vinh danh các nghệ nhân, tập huấn cho họ nâng cao trình độ...

Chúng tôi cũng đang triển khai chương trình lớn, kết hợp với các tổ chức của Thụy Điển để hỗ trợ quá trình tái hòa nhập cộng đồng của những phạm nhân mãn hạn tù. Dạy nghề cho họ, nhận họ vào làm việc tại UMA...

Không chỉ ở Việt Nam mà ở các nước, đối tượng này gặp rất nhiều khó khăn trong việc tái hòa nhập. Chúng tôi cố gắng tạo điều kiện để họ có thể làm lại con người mới, rũ bỏ quá khứ của mình.

* Để làm được điều này phải có lòng tin vào con người rất lớn, thưa ông?

- Chúng ta cần phải có lòng tin và bỏ qua nghi ngại để tạo cơ hội cho người khác. Không ai có thể tránh được những lỗi lầm trong cuộc sống.

Những đối tượng này đã có những lỗi lầm lớn hơn so với những lỗi mà nhiều người khác mắc phải nên càng phải tạo điều kiện để họ khắc phục. Thế giới sẽ tốt đẹp hơn nếu chúng ta bao dung và có nhiều niềm tin hơn.

* Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này.