Mua danh - bán lợi

Cuộc chơi cân sức

Chuyện được đề cập đến là vụ một nhóm đầu tư tài chính xung quanh nhà đầu tư và đầu cơ cỡ bự Warren Buffett thâu tóm tập đoàn Heinz xuất xứ ban đầu là nước cà chua và cũng nổi tiếng nhất nhờ những chai nước cà chua. Bên mua bỏ ra 23 tỉ USD để mua lại tập đoàn Heinz, nếu kể cả số nợ hiện tại của tập đoàn này thì tổng giá trị của vụ thâu tóm sẽ lên tới 28 tỉ USD - lớn nhất trong lịch sử ngành công nghiệp sản xuất đồ ăn uống trên thế giới.

Điều đặc biệt ở phi vụ thâu tóm DN và thương hiệu này là không bên nào ở thế yếu cả, tức là nếu phi vụ này không thành thì cũng chẳng bên nào bị đe doạ về tồn vong. Cả hai đều không phải trả lời câu hỏi "tồn tại hay không tồn tại", mà chỉ cùng muốn tìm kiếm cái lợi nhất từ những thế mạnh của mình. Ở Heinz, thế mạnh đó là thương hiệu, còn ở Warren Buffett là tiềm lực tài chính dồi dào của cá nhân cũng như khả năng huy động vốn đầu tư cao.

Tập đoàn Heinz ra đời năm 1869, lấy tên của người đã sáng lập ra nó là Henry John Heinz, con trai của một người Đức di cư sang Mỹ. Thương hiệu nước cà chua Heinz có từ năm 1876. Ngay từ đầu thế kỷ 20, tập đoàn này đã sản xuất hàng chục triệu chai nước cà chua hàng năm và xuất khẩu sang cả Australia, Nam Mỹ, Nhật Bản và Anh. Tình hình kinh doanh của tập đoàn hiện rất tốt, doanh thu năm 2012 đạt gần 12 tỉ USD và lãi ròng là 923 triệu USD. Hãng xếp hạng thương hiệu Interbrand xếp Heinz đứng thứ 46 với giá trị thương hiệu khoảng 7,7 tỉ USD trong số 100 thương hiệu sáng giá nhất thế giới năm 2011.

Warren Buffett là một trong số những nhà đầu tư tài chính và đầu cơ lừng danh nhất thế giới, lừng danh về mức độ táo bạo và về thành công. Cái tên của ông ta có uy lực chẳng khác gì một thương hiệu. Trong thời gian hơn nửa thế kỷ, Warren Buffett đã biến Berkshire Hathaway từ một hãng may mặc vô danh tiểu tốt trở thành một trong những công ty sáng giá nhất thế giới. Giá trị của Berkshire Hathaway hiện tại ước tính là 250 tỉ USD. Năm nay đã 82 tuổi, Warren Buffett là một trong những người giàu có nhất thế giới. Ông ta đã thâu tóm nhiều Cty, nhưng Heinz mới là phi vụ lớn nhất. Năm 2010, ông ta thâu tóm hãng vận tải đường sắt Burlington Northern Railroad với giá 26 tỉ USD, năm 2011 mua về hãng sản xuất chất bôi trơn Libruzol với giá 10 tỉ USD.

Thật ra trong phi vụ mới này, Warren Buffett chỉ là một trong những đối tác tập hợp thành bên mua. Trên hãng truyền hình kinh tế CNBS ở Mỹ, Buffett cho biết ông ta chỉ bỏ ra 12 đến 13 tỉ USD, phần còn lại do hai ngân hàng lớn là JP Morgan và Wells Fargo cũng như tổ hợp tài chính 3G của Brazil đảm nhận. Đằng sau 3G là nhà đầu tư tài chính người Brazil Jorge Paulo Lemann, thân quen với Buffett từ thời cả hai có chân trong hội đồng quản lý tập đoàn Gillette. Lemann được công nhận là rất thông thạo lĩnh vực công nghiệp lương thực và thực phẩm. Dư luận cho rằng chính Lemann và 3G mới là kẻ chủ mưu và lôi kéo Warren Buffett trong vụ thâu tóm kỷ lục này.

Trước mắt, phi vụ thâu tóm này mới chỉ làm thay đổi chủ sở hữu đối với hãng Heinz chứ chưa có tác động đáng kể gì tới thị trường lương thực thực phẩm và tới cuộc cạnh tranh trên thị trường này. Sau này ra sao lại là chuyện khác vì còn phụ thuộc vào định hướng kinh doanh và quản lý, điều hành của chủ sở hữu mới.

Lợi anh, lợi ả

Điều khiến các cổ đông của tập đoàn Heinz chấp nhận để bị thâu tóm là họ được trả giá rất cao. Thông thường trong ngành công nghiệp lương thực thực phẩm, giá chuyển nhượng thương hiệu và doanh nghiệp trung bình bằng 8 lần lãi chưa trừ chi phí và thuế của hãng ấy. Trong vụ thâu tóm Heinz, Warren Buffett và cộng sự đã trả giá cao gấp 15 lần tổng lãi chưa trừ chi phí và thuế của Heinz. Được giá cao đến mức không bình thường chắc đã làm cổ đông của hãng Heinz nhanh chóng và dễ dàng xiêu lòng và bị khuất phục. Thương hiệu này vẫn rất sáng giá và chuyện kinh doanh của hãng vẫn rất phát đạt, nhưng mức lời đưa lại không thể bằng cái giá được mời chào này.

Đối với Warren Buffett, Heinz là doanh nghiệp và thương hiệu rất phù hợp với triết lý và định hướng đầu tư được ông ta kiên định thực thi lâu nay. Buffett nhằm vào triển vọng tương lai của thương hiệu này, vào khả năng sinh lời của nó mà bản thân Buffett không phải làm gì mà chỉ cần "ngồi mát ăn bát vàng" sau khi sở hữu nó. Heinz là một cây đại thụ trong thế giới thương hiệu và là một thế lực trong ngành công nghiệp lương thực thực phẩm cũng như nước cà chua chỉ là một trong hơn 150 thương hiệu sản phẩm thuộc sở hữu của Heinz. Cú cất vó này giúp Warren Buffett và các cộng sự bắt được cả cá to lẫn đàn cá con đang độ tuổi trưởng thành. Lương thực thực phẩm là lĩnh vực kinh doanh gần như không có giới hạn, phạm vi thị trường còn đầy tiềm năng, diện khách hàng vừa đa dạng lại vừa đông đảo. Buffett và cộng sự chắc chắn đã nhìn xa khi quyết định bỏ ra khối lượng tiền lớn đến như vậy.

Một tác nhân quyết định không kém trong phi vụ mua bán này là Brazil và Trung Quốc đang trở thành thị trường tăng trưởng năng động nhất của tập đoàn Heinz. Jorge Lemann và hãng 3G không chỉ thông thổ thị trường Brazil mà còn rất thông thạo và kinh doanh thành đạt trên lĩnh vực lương thực thực phẩm. Có thể thấy rõ điều đó qua việc Buffett bỏ ra nhiều tiền nhất để mua về Heinz nhưng lại để cho Lemann và 3G toàn quyền điều hành và quản lý Heinz.

Uy danh thương hiệu đóng vai trò then chốt trong vụ chuyển nhượng này. Nhờ nó mà cổ đông của Heinz được trả giá cao và vì nó mà Warren Buffett cùng cộng sự chấp nhận trả giá cao. Suy cho cùng thì đối với cả hai phía, đó cũng còn là một cách kinh doanh thương hiệu.

Liên quan đến vụ chuyển nhượng này hiện còn phải chờ phán quyết của các cơ quan nhà nước kiểm soát độc quyền. Ngoài ra còn có những nghi ngờ về việc trục lợi từ thông tin nội bộ mà Cục Điều tra liên bang Mỹ đang tiến hành điều tra. Dù muốn hay không thì tai tiếng vậy cũng đã phủ bóng xuống khả năng có sự khởi đầu cho một thời kỳ mới của cả thương hiệu Heinz lẫn trùm đầu tư và đầu cơ Warren Buffett ở những ngày tháng cuối cùng của cả cuộc đời lẫn sự nghiệp.

Từ năm 2008, những sản phẩm của Heinz đã có mặt tại VN thông qua một số đối tác nhập khẩu và phân phối. Đầu năm 2010, Cty TNHH Heinz VN được thành lập sau chuyến thăm VN của Chủ Tịch Tập đoàn Heinz toàn cầu. Ban Giám đốc tập đoàn đã quyết định đầu tư dài hạn tại VN.