Lưu ý gì khi giải quyết tranh chấp đất đai và nhà ở theo quy định mới nhất?

Tranh chấp đất đai là gì?

Theo khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai 2024 thì tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.

Quy định về hòa giải tranh chấp đất đai

Theo Điều 235 Luật Đất đai 2024, Nhà nước khuyến khích các bên tự hòa giải hoặc thông qua các phương thức hòa giải như hòa giải ở cơ sở theo quy định của pháp luật về hòa giải ở cơ sở, hòa giải theo quy định của pháp luật về hòa giải thương mại hoặc cơ chế hòa giải khác theo quy định của pháp luật.

* Hòa giải tại UBND cấp xã: Trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết, các bên buộc phải thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp. Quy trình thực hiện như sau:

+ Thành lập Hội đồng hòa giải: Sau khi nhận được đơn yêu cầu, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ thành lập Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai.

Thành phần Hội đồng bao gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch UBND cấp xã làm Chủ tịch Hội đồng; Đại diện Mặt trận Tổ quốc cấp xã; Công chức địa chính và người biết rõ nguồn gốc đất (nếu có); Các tổ chức, cá nhân khác (tùy trường hợp cụ thể).

+ Thời hạn hòa giải: Hòa giải phải được thực hiện trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu.

+ Kết quả hòa giải:

- Lập biên bản hòa giải có chữ ký của các bên tham gia.

- Biên bản được gửi đến các bên tranh chấp và lưu tại UBND cấp xã.

- Trường hợp hòa giải không thành, biên bản cần có chữ ký của Hội đồng hòa giải và đóng dấu UBND cấp xã.

- Nếu hòa giải thành và có thay đổi hiện trạng đất (diện tích, ranh giới, người sử dụng đất), trong vòng 30 ngày làm việc, các bên cần đăng ký cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai từ 01/8/2024

Theo Điều 236 Luật Đất đai 2024 thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được quy định như sau:

(1) Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp hoặc một trong các bên tranh chấp có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất

>> Do Tòa án giải quyết.

(2) Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không có giấy tờ chứng nhận trên

>> các bên tranh chấp được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:

- Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản (3);

- Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

(3) Trường hợp các bên tranh chấp lựa chọn giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai được thực hiện như sau:

- Tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư:

+ Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết

+ Nếu không đồng ý với quyết định trong, các bên có thể: Khởi kiện tại Tòa án theo quy định pháp luật hoặc Khiếu nại lên Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

- Tranh chấp liên quan đến tổ chức, tổ chức tôn giáo, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài:

+ Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết.

+ Nếu không đồng ý, các bên có quyền: Khởi kiện tại Tòa án hoặc Khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường

(4) Chủ tịch UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khi giải quyết tranh chấp đất đai quy định tại khoản (3) phải ra quyết định giải quyết tranh chấp.

Quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành phải được các bên nghiêm chỉnh chấp hành.

Sau thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định giải quyết tranh chấp có hiệu lực thi hành mà các bên hoặc một trong các bên không chấp hành sẽ bị cưỡng chế thi hành. Chủ tịch UBND cấp huyện nơi có đất tranh chấp ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định giải quyết tranh chấp đất đai và tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế.

(5) Tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai do Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự hoặc do Trọng tài thương mại Việt Nam giải quyết theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại.

(6) UBND các cấp có trách nhiệm cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất đai khi được Tòa án, Trọng tài thương mại Việt Nam yêu cầu để làm căn cứ cho giải quyết tranh chấp đất đai.

Trên đây là những thông tin liên quan đến giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định mới nhất hiện nay. Việc tuân thủ đúng quy định không chỉ giúp đảm bảo quyền lợi của bạn mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý trong quá trình giải quyết tranh chấp đất đai.