Sau tuyên bố “NHƯỜNG SÂN” của ông chủ Hòa Phát, thị phần ngành thép 2024 đang được phân chia ra sao?

“Miếng bánh” thị phần ngành thép đang được phân chia ra sao?

Ngành thép 2024 đã có những dấu hiệu phục hồi sau thời gian dài lao dốc. Theo đó, lượng bán hàng thép thành phẩm các loại trong 11 tháng năm 2024 đạt 26,9 triệu tấn, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái. Mức tăng trưởng được ghi nhận ở hầu hết các mặt hàng.

Khoảng cách giữa sản xuất - tiêu thụ được co hẹp chỉ còn hơn 170.000 tấn, so với con số hơn 1,3 triệu tấn của cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, mặt hàng tôn mạ ghi nhận mức tăng trưởng mạnh nhất với lượng bán hàng tăng gần 33%. Điều này một phần kéo theo tiêu thụ thép cuộn cán nguội (nguyên liệu sản xuất tôn mạ) tăng 41%.

Bán hàng thép xây dựng tăng 12% so với cùng kỳ năm ngoái lên gần 11 triệu tấn, chiếm khoảng 42% trong cơ cấu bán hàng thép thành phẩm. Riêng trong tháng 10 lượng tiêu thụ thép xây dựng tăng tới 44% so với cùng kỳ lên 1,25 triệu tấn. Con số này thậm chí cao hơn so với tháng 10/2021 - thời kỳ đỉnh cao của ngành thép.

Tình hình bán hành thép thành phẩm năm 2024. Nguồn VSA

Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết, thị trường thép trong nước ghi nhận những tác động tích cực từ nhu cầu về tôn mạ, thép xây dựng để lợp lại nhà cửa, sửa chữa các công trình bị hư hỏng của cơn bão Yagi và một số cơn bão miền Trung trong tháng 9 vừa qua.

Bên cạnh đó, thị trường bất động sản có những dấu hiệu khởi sắc đã thúc đẩy nhu cầu thép xây dựng. Đồng thời, các dự án hạ tầng lớn như cao tốc Bắc - Nam và sân bay Long Thành được đẩy nhanh tiến độ, tạo điều kiện thuận lợi cho ngành thép trong nước.

Tuy nhiên, thép cuộn cán nóng (HRC) lại đi ngược xu thế phục hồi của các sản phẩm thép khác khi doanh số bán hàng giảm 2,2%. Trong đó, xuất khẩu giảm tới hơn 30% so với giai đoạn cùng kỳ năm 2023. Riêng trong tháng 11, xuất khẩu lao dốc hơn 70%, xuống hơn 101.000 tấn. Đây đồng thời là tháng giảm xuất khẩu thứ 3 liên tiếp của mặt hàng HRC.

Xuất khẩu khó khăn, các doanh nghiệp đẩy mạnh việc bán hàng trong nước. Điều này thể hiện rõ trong cơ cấu thị trường tiêu thụ thép HRC. Theo đó, tỷ trọng xuất khẩu trong cơ cấu tiêu thụ thép HRC nội địa còn khoảng 30%, thấp hơn nhiều so với mức 50% của 11 tháng 2023. Tính riêng tháng 11, con số này chỉ khoảng 20% trong khi năm ngoái là gần 60%.

Lượng tiêu thụ thép HRC ở thị trường nội địa trong 11 tháng năm nay đạt gần 3,9 triệu tấn, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong báo cáo mới cập nhật, Chứng khoán MB (MBS) dự báo sản lượng thép toàn ngành năm 2025 có thể đạt 21,8 triệu tấn, tăng 10% so với năm 2024. Trong đó, thị trường thép xây dựng sẽ có tăng trưởng tích cực từ quý 4/2024, khi áp lực từ Trung Quốc giảm bớt.

Theo ước tính, giá thép xây dựng có thể đạt trung bình 551 USD/tấn, giảm 2%, do áp lực mạnh mẽ từ thép Trung Quốc trong nửa đầu năm 2024. Trong giai đoạn 2025-2026, kỳ vọng giá thép xây dựng có thể tăng 7% và 8% lên 590 USD/tấn và 637 USD/tấn, nhờ giảm cạnh tranh từ thép nhập khẩu và nhu cầu tăng trưởng từ các dự án hạ tầng.

Do sự áp đảo của thép cuộn cán nóng (HRC) và thép mạ kẽm nhúng nóng (HDG) nhập khẩu vào năm 2024, Bộ Công Thương đã khởi xướng cuộc điều tra đối với thép HDG nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc và thép HRC từ Trung Quốc và Ấn Độ.

Nếu áp thuế thành công trong năm 2025, giá thép nội địa có thể hưởng lợi đáng kể, giảm chênh lệch giá với sản phẩm nhập khẩu, tăng tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp trong nước.

MBS cho rằng năm 2025, thị phần của các nhà sản xuất trong nước có thể cải thiện nhờ đóng góp của thuế chống bán phá giá.

Hòa Phát đang chuyển hướng sang mảng thép chất lượng cao

Tập đoàn Hòa Phát (HPG) tiếp tục dẫn đầu thị phần thép xây dựng, tăng từ 35% lên 38% trong năm 2024 nhờ sản lượng tăng và xuất khẩu sang ASEAN. MBS nhận định, thị phần HRC của Hòa Phát có thể đạt 25% vào năm 2025 khi thuế chống bán phá giá có hiệu lực đồng thời nhà máy thép Dung Quất 2 đi vào vận hành.

Trong mảng tôn mạ, các nhà sản xuất lớn như Tập đoàn Hoa Sen (HSG) và Tôn Nam Kim (NKG) tiếp tục chiếm lĩnh thị trường. Dự báo, 2 doanh nghiệp này có thể đạt gần 40% tổng sản lượng bán ra trong năm 2025.

Hòa Phát chuyển hướng sang mảng thép chất lượng cao

Trước đó, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023, ông Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát cho biết thời gian tới, tập đoàn sẽ điều tiết sản xuất theo tình hình thị trường, tập trung phát triển các loại thép chất lượng cao, nhường sân chơi cho những doanh nghiệp sản xuất thép xây dựng cơ bản.

Hiện tại, Hòa Phát đang dẫn đầu thị phần thép xây dựng và ống thép. Tuy nhiên, ông Trần Đình Long khẳng định từ nay trở đi, Hòa Phát sẽ chuyển rất mạnh sang sản xuất thép chất lượng cao, đầu tư chiều sâu để sản xuất thép chế tạo, thép cho sản xuất ốc vít, dự ứng lực ... tăng cường đầu tư và xuất khẩu các mặt hàng thép chất lượng cao.

Các sản phẩm thép chất lượng cao mà Chủ tịch Hoà Phát nói đến bao gồm thép HRC dùng cho sản xuất tôn mạ, vỏ container, ống thép. Trong tương lai, doanh nghiệp này tính tới việc sản xuất HRC phục vụ cho ngành công nghiệp đóng tàu và vỏ ô tô.

Ngoài ra, trong dòng sản phẩm chất lượng cao bao gồm các mác thép đòi hỏi kỹ thuật sản xuất khó hơn, dùng làm nguyên liệu cho sản xuất ốc vít, tanh lốp ô tô, cáp, thép dự ứng lực và cả thép đường ray tàu tốc độ cao…

Lý giải cho việc chuyển hướng sang sản xuất thép chất lượng cao, ông Long cho biết định hướng tương lai của Hòa Phát là sẽ tập trung vào chiều sâu hơn với những loại thép khó sản xuất, đòi hỏi kỹ thuật cao với giá trị gia tăng cao hơn như ốc vít, thép đóng tàu, thép chế tạo…

“Tất nhiên, chúng tôi vẫn làm những sản phẩm cơ bản như thép xây dựng tuy nhiên sẽ không quá chú trọng đầu tư nữa”, Chủ tịch Hòa Phát cho biết.

Hiện nhà sản xuất thép này đang dồn lực triển khai dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất 2 tại huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Dự án này có công suất thiết kế 5,6 triệu tấn, tổng vốn đầu tư khoảng 85.000 tỷ đồng.

Tính đến thời điểm tháng 10/2024, dự án Dung Quất 2 đã hoàn thành 80% tiến độ phân kỳ 1 và 50% phân kỳ 2. Dự kiến, phân kỳ 1 sẽ hoàn thành lắp đặt thiết bị dây chuyền sản xuất Thép cuộn cán nóng vào giữa tháng 9/2024, sau đó nhà sản xuất này sẽ tiến hành chạy thử nguội, căn chỉnh thiết bị.

Hòa Phát cho biết, theo tiến độ hiện nay, phân kỳ 1 dự kiến sẽ có sản phẩm chạy thử nóng đầu tiên vào cuối năm và đi vào khai thác thương mại để ghi nhận doanh thu từ đầu quý 1/2025. Phân kỳ 2 hoàn thiện và hoạt động vào quý 4/2025.

Nhà sản xuất này dự kiến sẽ mất khoảng 3 năm để công suất của Dung Quất 2 được vận hành đạt mức tối đa, qua đó nâng công suất thép thô lên hơn 14 triệu tấn/năm.