Cần học gì từ cách nước Anh xử lý cuộc khủng hoảng nhà ở hiện nay?

Các vấn đề về giá nhà cao diễn ra ở nhiều khu vực rộng lớn trên khắp nước Anh, khiến việc sở hữu nhà vượt khỏi tầm với của người lao động, thiếu nhà thuê giá rẻ và tình trạng vô gia cư tăng lên. Những vấn đề này sẽ cần nhiều thời gian và biện pháp để giải quyết với một số gợi ý từ các chuyên gia dưới đây.

Xây dựng theo cách khác

Lindsay Judge, Giám đốc phụ trách nghiên cứu tại Resolution Foundation cho biết: “Cuộc khủng hoảng về khả năng chi trả cho nhà ở của nước Anh đã tích tụ trong nhiều thập kỷ, khiến thế hệ trẻ không có khả năng mua nhà và phải sống một thời gian dài trong những căn nhà thuê với chi phí cao và chất lượng kém. Đáng buồn thay, đại dịch còn khiến khả năng chi trả cho nhà ở của những người trẻ càng ít đi”.

Judge nói rằng cần phải có một cách tiếp cận mới bao gồm xây dựng nhiều nhà hơn ở các khu vực có nhu cầu cao của nước Anh, chẳng hạn như các thành phố lớn.

Liên đoàn Nhà ở Quốc gia Anh (NHF), đại diện cho các hiệp hội nhà ở trên khắp nước Anh, đã đề xuất các phương pháp xây dựng mới có thể giúp ích trong tương lai.

NHF cho biết: “Các giải pháp bao gồm việc xây dựng những ngôi nhà mô-đun trong nhà máy bằng các vật liệu như khung gỗ, và sau đó lắp ráp chúng tại chỗ chỉ trong vài ngày. Cách làm này cho phép xây dựng nhà với chi phí rẻ hơn, đạt tiêu chuẩn cao hơn và nhanh chóng hơn”.

Theo nghiên cứu từ Văn phòng Kiểm toán Quốc gia Anh, các phương pháp hiện đại này sẽ giúp số lượng ngôi nhà được xây dựng nhiều gấp bốn lần so với kỹ thuật truyền thống, dù cùng sử dụng một lượng công nhân nhất định”.

Cải thiện lĩnh vực cho thuê nhà

Judge mô tả lĩnh vực cho thuê nhà tại Anh là còn khá “hoang dã”, và cho rằng nó nên được chuyên nghiệp hóa hơn. Tổ chức này đề xuất các chính sách nên “chuyển hướng sang các hình thức cho thuê vô thời hạn và tạo ra một hệ thống cho vay để giải quyết cuộc khủng hoảng nợ đang gia tăng mà không gây ra các vụ trục xuất hàng loạt”.

Nhóm vận động xã hội mang tên Generation Rent nói rằng các hình thức thuê nên được cải cách. Dan Wilson Craw, Phó giám đốc của nhóm, cho biết điều này sẽ “mang lại cho những người thuê nhà sự chắc chắn rằng họ có thể sống lâu dài trong ngôi nhà của mình và có thể lập kế hoạch cho cuộc sống của mình”.

Nhiều hợp đồng thuê nhà tại Anh chỉ kéo dài sáu tháng hoặc một năm, và sau đó các hộ gia đình có thể bị yêu cầu chuyển đi. Điều này gây khó khăn cho người dân trong việc lập kế hoạch cho các hoạt động quan trọng như học hành, và có nghĩa là những người thuê nhà muốn thuận tiện hơn trong đi lại sẽ phải trả thêm tiền.

Wilson Craw cho biết: “Ngày càng có nhiều người thuê nhà ở độ tuổi 40 không thể tiết kiệm đủ tiền đặt cọc mua nhà, và ít có triển vọng được ngân hàng cho vay thế chấp nếu khoản tiền này không được trả hết cho đến tuổi nghỉ hưu. Do đó, họ phải đối mặt với sự bất ổn trong việc thuê nhà cả cuộc đời và chưa có sáng kiến ​​nào giúp khắc phục được tình trạng này”.

Ngoài ra, còn có những vấn đề khác mang lại gánh nặng cho người dân như tiền đặt cọc cho thuê. Hiệp hội Chủ nhà cho thuê Quốc gia tại Anh (NRLA) cho rằng trong dự luật cải cách sắp tới, “chính phủ nên phát triển một cầu nối với các công ty tài chính hoặc xây dựng để giúp người thuê không phải đặt cọc mỗi lần chuyển nhà”.

Cải cách thuế tài sản và chính sách vay thế chấp

Mặc dù có những thay đổi gần đây về thuế đối với các giao dịch mua bán nhà ở, Generation Rent cho biết hệ thống này vẫn khuyến khích đầu cơ vào bất động sản, gây bất lợi cho những người có nhu cầu ở thực.

Wilson Craw nói: “Nhà đầu tư có thể nhận các khoản vay thế chấp chỉ tính lãi suất, điều này khiến họ có lợi thế hơn so với những người vay mua nhà ở thực. Ví dụ, một hộ gia đình giàu có có thể trả cùng mức thuế cho một ngôi nhà có ba phòng ngủ trống, như một gia đình bốn người bị nhồi nhét trong một căn hộ hai phòng ngủ. Những chính sách này khuyến khích các nhà đầu tư bỏ càng nhiều tiền vào bất động sản càng tốt, và đẩy giá lên cao”.

Giúp đỡ những người thuê nhà đang gặp khó khăn

Darren Baxter, Giám đốc quan hệ đối tác và chính sách nhà ở tại tổ chức Joseph Rowntree Foundation cho biết: “Suy thoái kinh tế do đại dịch đã khiến hàng triệu gia đình lo lắng về việc trả tiền thuê nhà. Chính phủ nên ngay lập tức đưa ra một gói tài trợ để giúp đỡ những người thuê nhà còn mắc nợ, đảm bảo rằng họ tiếp tục được ở trong nhà của mình”.

Vào tháng 3 năm 2020, chương trình Trợ cấp Nhà ở Địa phương (LHA) đã được tăng ngân sách để trang trả tiền thuê nhà cho nhóm người thuộc 30% dưới cùng của danh sách cần trợ cấp. Nhưng từ tháng 4 năm nay, khoản trợ cấp này lại bị đóng băng, có nghĩa là khoảng cách giữa chi phí thuê nhà và khoản hỗ trợ có sẵn sẽ bắt đầu nới rộng trở lại. Tổ chức Joseph Rowntree muốn chính phủ đảo ngược quyết định đóng băng chương trình LHA để khoản tiền hỗ trợ được hoàn lại vào chi phí thuê thực tế.

NRLA cho biết hỗ trợ nhà ở trong hệ thống phúc lợi cần phản ánh chi phí thuê nhà trung bình ở bất kỳ khu vực nhất định nào.

Phân cấp mức tăng thu nhập

Chi phí nhà ở cao là một phần của vấn đề, nhưng phần còn lại là về mức tăng thu nhập. Trong những năm gần đây, việc tăng lương đã đi sau tăng giá nhà. Nhiều người lao động chính có việc làm trong khu vực công cộng, nơi mà tăng lương đã bị dừng lại trong nhiều năm qua.

Baxter nói: “Nhiều nhân viên được tuyển dụng trong các lĩnh vực có mức lương thấp và ít cơ hội thăng tiến, chẳng hạn như nhân viên chăm sóc và tài xế giao hàng”.

“Cùng với việc tăng nguồn cung nhà ở thực sự có giá cả phải chăng và hỗ trợ tốt hơn cho người thuê nhà có thu nhập thấp, chúng ta cần hệ thống an sinh xã hội được củng cố, cải thiện quyền việc làm và tiếp tục cam kết tăng mức lương đủ sống cho người lao động trên toàn quốc.”

Xây dựng nhiều nhà ở giá phải chăng hơn

Tất cả những người được hỏi qua các khảo sát đều đồng ý rằng cần có nhiều nhà ở giá cả phải chăng hơn. Hiện tại, khoảng một nửa số nhà này được cung cấp bởi các nhà phát triển thông qua 106 dự án tư nhân mới. Tổ chức Joseph Rowntree cho biết kế hoạch thay thế cho hệ thống hợp tác này bằng một khoản thu cơ sở hạ tầng quốc gia, dù chi tiết chưa rõ ràng, cần đảm bảo rằng nhiều nhà ở xã hội được xây dựng trong tương lai.

Nghiên cứu thực hiện cho Liên đoàn Nhà ở Quốc gia và Khủng hoảng do Đại học Heriot-Watt thực hiện cho thấy, mỗi năm nước Anh sẽ có 145.000 căn nhà giá cả phải chăng sẽ được xây dựng trong 5 năm tới, trong đó nên có 90.000 căn nhà cần cho thuê với giá thấp mỗi năm. Đây là nhà ở có giá thấp nhất mà các hội đồng và hiệp hội nhà ở tại Anh cung cấp, với giá thuê gắn với thu nhập của người dân địa phương. Trong thời gian gần đây, chỉ có dưới 7.000 ngôi nhà mới được cung cấp mỗi năm tại Anh.

Tổ chức từ thiện về nhà ở Shelter cho biết: “Điểm mấu chốt là, bạn không thể giải quyết được khả năng chi trả nếu không có những ngôi nhà thực sự rẻ. Điều đó có nghĩa là chúng ta cần giải quyết tình trạng thiếu nhà xã hội kinh niên ở Anh. Sự thiếu hụt này là trọng tâm của tình trạng khẩn cấp về nhà ở mà chúng tôi đang nỗ lực giải quyết”.

Shelter chỉ ra rằng việc xây dựng nhà ở xã hội sẽ là một khoản đầu tư, vì nó sẽ cắt giảm quyền lợi mà người cho thuê và các chủ sở hữu đất đang được hưởng

Tổ chức Joseph Rowntree cho biết các quy tắc xung quanh quyền mua nhà nên được thay đổi, để các hội đồng nhà ở có thể giữ tất cả số tiền thu được từ việc bán nhà và tái đầu tư vào xây dựng thêm nhà ở xã hội.