Không chịu trả lại nhà khi hết hạn thuê: Chủ nhà có được cưỡng chế?

Tuy nhiên, từ đó đến nay, tôi đã nhiều lần yêu cầu bên thuê dọn dẹp các trang thiết bị của họ và trả lại nhà đúng như cam kết trong hợp đồng. Tuy nhiên, họ vẫn tiếp tục trì hoãn và không thực hiện, vẫn tiếp tục buôn bán tại đó.

Vậy, trong trường hợp này, tôi có quyền áp dụng biện pháp cưỡng chế, chẳng hạn như tự ý tháo dỡ các thiết bị của họ và thay khóa để họ không thể tiếp tục sử dụng nhà hay không? Bên thuê có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho tôi vì đã vi phạm hợp đồng hay không? Họ có bị xử phạt bởi cơ quan Nhà nước hay không? (bạn đọc Ngọc Tiền).

Trả lời:

Về vấn đề này, Luật sư Phạm Thanh Hữu (Đoàn luật sư TP.HCM) tư vấn như sau:

Theo điểm a khoản 2 Điều 171 Luật Nhà ở năm 2023, khi hợp đồng thuê nhà ở hết hạn thì chấm dứt hợp đồng thuê nhà ở. Do đó, chủ nhà có quyền không ký tiếp hợp đồng cho thuê nhà với bên thuê, và hoàn toàn có quyền yêu cầu người thuê trả lại nhà.

Theo khoản 4 Điều 482 Bộ luật Dân sự năm 2015, khi bên thuê chậm trả tài sản thuê thì bên cho thuê có quyền yêu cầu bên thuê trả lại tài sản thuê, trả tiền thuê trong thời gian chậm trả và phải bồi thường thiệt hại; bên thuê phải trả tiền phạt vi phạm do chậm trả tài sản thuê, nếu có thỏa thuận.

Theo điểm d khoản 1 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, trường hợp hết hạn hợp đồng thuê nhà mà người thuê nhà không chịu trả lại nhà cho chủ nhà có thể bị phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 3 triệu đồng về hành vi “sử dụng trái phép tài sản của người khác”.

Theo Điều 177 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017), người nào vì vụ lợi mà sử dụng trái phép tài sản của người khác trị giá từ 100 triệu đồng trở lên đã bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội sử dụng trái phép tài sản. Khung hình phạt thấp nhất đối với tội danh này là bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.

Căn cứ vào các quy định nêu trên, trong trường hợp bên thuê nhà không chịu trả lại nhà khi hết hạn hợp đồng thì chủ nhà có thể báo cho công an để họ xử lý người vi phạm theo đúng quy định của pháp luật (tùy vào mức độ vi phạm mà bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự).

Đối với trường hợp người thuê nhà vi phạm chưa đến mức bị xử phạt hành chính thì chủ nhà có thể khởi kiện họ ra Tòa án yêu cầu họ trả lại nhà, bồi thường thiệt hại, trả tiền phạt vi phạm hợp đồng (nếu có thỏa thuận).

Lưu ý: Việc đòi lại nhà, cũng như yêu cầu bên thuê nhà bồi thường thiệt hại do không thực hiện đúng hợp đồng thuê nhà cần phải thực hiện đúng quy định pháp luật (như nội dung đã đề cập ở trên). Chủ nhà tuyệt đối không được tự ý cưỡng chế (như là tự ý tháo dỡ các thiết bị của bên thuê ra khỏi nhà,…), vì việc làm này là vi phạm pháp luật, dẫn đến rủi ro pháp lý cho chủ nhà.

>>Xem thêm Mẫu hợp đồng thuê nhà trọ chi tiết hiện nay