Proptech tại các thị trường mới nổi

Theo công ty nghiên cứu Oxford Business Group, công nghệ bất động sản (proptech) đang giúp các giao dịch nhà ở, văn phòng, khách sạn và khu bán lẻ trở nên thuận tiện hơn. Là nơi giao thoa của công nghệ tài chính, công nghệ xây dựng, bất động sản thông minh và nền kinh tế chia sẻ, phạm vi của proptech bao gồm từ nền tảng đầu tư để giúp các nhà đầu tư cá nhân rót vốn vào bất động sản cho đến các nền tảng quản lý bất động sản.

Một thị trường toàn cầu

Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô toàn cầu gặp khó khăn, lãi suất đồng đô la Mỹ tăng và giá bất động sản toàn cầu có nhiều biến động, proptech có khả năng mang lại nhiều khả năng dự báo hơn cho thị trường bất động sản, đồng thời kết nối chủ nhà và khách mua và khách người thuê một cách thuận tiện và nhanh chóng.

Hiện đang có hơn 9000 công ty proptech trên khắp thế giới đang góp phần giải quyết nhiều vấn đề về nhà ở khi dân số đô thị ngày càng tăng và những yêu cầu thay đổi của thị trường bất động sản toàn cầu.

Theo công ty tư vấn Future Market Insights Global, thị trường proptech của Mỹ được dự báo sẽ tăng trưởng 16% mỗi năm, đạt 86,5 tỷ USD vào năm 2032. Trong quý đầu tiên của năm 2022, vốn đầu tư mạo hiểm cho proptech đạt mức kỷ lục 4,4 tỷ USD, tăng 41% so với quý 4 năm 2021 và tăng 31% so với quý 1 năm 2021.

Trong giai đoạn 2020 - 2021, khi dòng vốn đổ vào mảng proptech trên toàn cầu vượt ngưỡng 10 tỷ USD. Các thị trường proptech hàng đầu châu Á như Trung Quốc, Hồng Kông và Singapore, nhận được khoảng 700 triệu USD, theo báo cáo của Savills.

Theo Property Insight Program, thị trường proptech Việt Nam có thể thu hút khoảng 500 triệu USD. Hiệp Hội Bất Động Sản việt Nam dự báo giá trị của lĩnh vực proptech trong năm 2020 vào khoảng 205 tỷ USD. Tuy nhiên, cho tới hiện nay, chưa có doanh nghiệp proptech nào trở thành kỳ lân (được định giá trên 1 tỷ USD).

Tuy nhiên, lãi suất tăng đang làm giảm niềm tin vào các khoản đầu tư vào proptech ở nhiều nước phát triển, do giá nhà và căn hộ tiếp tục giảm so với mức đỉnh đạt được vào năm 2021 và 6 tháng đầu năm 2022.

Sân chơi rộng mở ở các thị trường mới nổi

Hoạt động của proptech tại các quốc gia mới nổi có sự khác biệt so với các thị trường đã phát triển, phần lớn là do tốc độ đô thị hóa thúc đẩy nhu cầu nhà ở tăng cao.

Năm 2000, khoảng 15% dân số toàn cầu sống ở các thành phố. Con số này đã tăng lên 50%, tương đương 4,4 tỷ người, vào năm 2021 và dự kiến ​​sẽ tăng lên 66%, tương đương 7,7 tỷ người, vào năm 2050. Dự báo này được đưa ra bởi tập đoàn tài chính IFC, một thành viên của World Bank chuyên hỗ trợ vốn cho khu vực tư nhân tại các nước đang phát triển.

Do trợ cấp nhà ở trực tiếp của chính phủ không có sẵn ở hầu hết các thị trường mới nổi, IFC ước tính rằng sẽ có khoảng 1,6 tỷ người gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhà ở vào năm 2025.

Trong bối cảnh này, các proptech hỗ trợ cho thuê nhà ở được trang bị đầy đủ nội thất với dịch vụ thanh toán trọn gói, hay cung cấp các quyền sở hữu nhà khác nhau và huy động vốn không tính lãi cho các nhà phát triển sẽ có không giang phát triển rất lớn tại các thị trường mới nổi.

Với tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ ở các quốc gia châu Á có dân số trẻ, các công ty khởi nghiệp proptech tại đây đã nhận được nhiều khoản đầu tư đáng kể trong thời gian gần đây, đặc biệt là cho các hoạt động xây dựng nền tảng và khai thác dữ liệu.

Thách thức từ truyền thống

Dù rất tiềm năng, proptech đang phải đối mặt với những thách thức từ bản chất của hoạt động giao dịch bất động sản tại các thị trường mới nổi.

Cụ thể là, thị trường bất động sản thường rất phức tạp và được quy định bởi hệ thống pháp lý và giá trị văn hóa riêng tại từng quốc gia. Không chỉ vậy, các giao dịch bất động sản thường mang tính riêng tư và không được báo cáo, do đó việc có đủ dữ liệu để phân tích bị hạn chế rất nhiều. Do đó, các thị trường mới nổi thường là sân chơi của các nhà môi giới trực tiếp theo một mô hình làm việc truyền thống.

Ví dụ điển hình nhất về thách thức của proptech tại các thị trường mới nổi là sự thất bại của Propzy tại Việt Nam. Dù đã huy động được 25 triệu USD vào năm 2020 với tham vọng mở rộng sang Malaysia, Philippines và Thái Lan, khó khăn về tài chính khi không thể huy động thêm vốn đã khiến công ty thông báo ngừng hoạt động vào tháng 09/2022.

Theo dữ liệu của PropTech Vietnam Network, có khoảng 150 startup trong lĩnh vực proptech tại Việt Nam tính đến năm 2021, trong đó các doanh nghiệp đi theo mô hình môi giới bất động sản thống trị về mặt số lượng. Tuy nhiên, họ đang phải vật lộn để tìm ra phương thức cân bằng giữa các hoạt động môi giới trực tuyến và trực tiếp, vì họ nhận ra rằng những yếu tố truyền thống như định giá, vị trí, thiết kế… vẫn giữ một vai trò quan trọng hơn các giải pháp công nghệ.

Giải bài toán về sự phù hợp

Theo đánh giá của các chuyên gia, việc hợp nhất proptech với bối cảnh cụ thể của từng thị trường có thể giúp lĩnh vực nhà ở vượt qua những cơn khó khăn từ kinh tế toàn cầu.

Một công ty khởi nghiệp proptech có tên My Tower có trụ sở tại Tel Aviv và New York hiện đang quản lý hơn 250 chung cư tại Israel và đã thâm nhập vào thị trường Ba Lan. My Tower thành công nhờ sử dụng rô-bốt tự động, công nghệ thị giác máy tính tiên tiến, máy dò laser, định vị vị trí và cảm biến chuyển động để giảm tới 50% chi phí vận hành.

Một số công ty proptech khác trên thế giới cũng đang theo đuổi chiến lược mở rộng tại từng khu vực để tận dụng các khuôn khổ chung về pháp lý, tài chính và xã hội trong ngành bất động sản.

Tại Việt Nam, proptech được dự báo phát triển song song với các dịch vụ công nghệ tài chính (fintech) và bảo hiểm. Thị trường này sẽ có nhiều dữ liệu hơn để thẩm định và định giá tài sản minh bạch hơn, và thêm nhiều công cụ hỗ trợ tài chính thế chấp dạng fintech, chứng khoán hóa các khoản vay, hình thức thuê để sở hữu, các khoản vay bắc cầu… Cùng với đó, sự nổi lên của các nền tảng đặc biệt tập trung vào DeFi (tài chính phi tập trung) đối với bất động sản được kỳ vọng sẽ trở thành một xu hướng. Các giao dịch được thúc đẩy bởi blockchain sẽ bao gồm tìm kiếm bất động sản, hợp đồng thông minh, và thẩm định cho thuê.