5G là nguyên nhân chính của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc

Mỹ toan tính gì khi khơi mào cuộc chiến?

Mức thuế suất mới Mỹ áp dụng với hàng hoá Trung Quốc sẽ được xem xét trong vòng 2 tháng và được đưa ra điều trần trước quốc hội Mỹ vào ngày 20-23/8/2018. Thị trường Mỹ lập tức phản ứng tiêu cực với thông tin trên. Cuộc chiến tiếp tục leo thang, sau khi tạm lắng xuống từ cuối tuần trước, dường như chính phủ Trump sẽ quyết đấu đến cùng và đã chuẩn bị mọi phương án cho cuộc chiến này.

Theo nhận định của SSI, căng thẳng Mỹ - Trung Quốc là một yếu tố gây bất ngờ cho nhiều nhà đầu tư chứng khoán, cả nhỏ lẻ, cá nhân lớn, lẫn tổ chức. Sự thật là không ai ngờ ông tổng thống Trump lại có những bước đi quá nhanh đối với Trung Quốc, khác hẳn với phong cách chúng ta vẫn thường thấy ở các chính trị gia, thay vì chỉ đấu khẩu thì ông này lại hành động.

“Ông Trump không hề là một tổng thống gàn dở, đằng sau cuộc chiến thương mại là những mục tiêu rất phức tạp và có tính toán, không chỉ nhắm đến vấn đề thâm hụt thương mại mà còn cạnh tranh quyền lực và vị thế kinh tế”, SSI nhận xét.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung chính thức bắt đầu với với việc Mỹ và Trung Quốc cùng đánh thuế lên hàng hóa của nhau với giá trị ban đầu là 34 tỷ USD. Thật ra đối với nền kinh tế GDP hơn 11 ngàn tỷ USD của Trung Quốc hay gần 19 ngàn tỷ USD của Mỹ thì còn số vài chục tỷ đô quá nhỏ bé. Nội việc gây chiến của Mỹ đã khiến thị trường chứng khoán Trung Quốc bốc hơi hơn 2.000 tỷ USD trong mấy tháng vừa qua.

Theo SSI có 2 nguyên nhân chính đằng sau cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Thứ nhất là Mỹ muốn Trung Quốc hỗn loạn để có thêm thời gian lấy lại vị trí dẫn đầu trong thị trường công nghệ cao trị giá 12 ngàn tỷ USD; thứ 2 là Mỹ không còn “củ cà rốt” cho Trung Quốc mà bắt đầu sử dụng chính sách “cây gậy”.

Cụ thể, vài ba chục hoặc thậm chí vài trăm tỷ đô có thể là lớn nhưng không thể so sánh với 12 ngàn tỷ đô của ngành công nghệ cao mà Trung Quốc đang nhăm nhe giành phần của Mỹ.

Mạng 5G chính là ngành công nghệ ngàn tỷ đô nói trên. Trong tương lai, mạng 5G có thể phủ sóng toàn thế giới, với tốc độ nhanh chưa từng có, đến nỗi download vài bộ phim chỉ mất mấy giây. Mạng 5G sẽ là yếu tố cốt lõi trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, xây dựng cơ sở hạ tầng, các thành phố thông minh và xe không người lái trong tương lai. Nhưng ai muốn sở hữu công nghệ này sẽ phải đấu giá với một ủy ban giám sát thế giới nghĩa là công ty nào càng có nhiều tiền càng thắng.

Hiện tại các công ty của Trung Quốc ZTE và Huawei đang đi đầu trong công nghệ 5G, vượt mặt các công ty của Mỹ và châu ÂU. Lý do rất đơn giản, các công ty này được sự bảo hộ của chính phủ và độc quyền tại thị trường Trung Quốc. Nói cách khác, các công ty này là đại diện của chính phủ Trung Quốc trong cuộc đua công nghệ. Ngược lại các công ty của Mỹ phải tự thân vận động, phải tính đến bài toán lợi nhuận và cạnh tranh trước khi đổ tiền vào một cuộc đua công nghệ đắt đỏ.

Vì vậy, muốn làm cho nước Mỹ “vĩ đại trở lại”, thì ông Trump phải cầm chân Trung Quốc trong cuộc đua công nghệ và chính phủ Mỹ phải đóng vai trò nhiều hơn trong việc hỗ trợ các công ty giành được công nghệ 5G, SSI nhận định.

Dùng “cây gậy” thay vì “củ cà rốt”

Trong nhiều năm, lập trường chính sách đối ngoại của Mỹ là ủng hộ Trung Quốc. Mỹ chính là nước đề xuất Trung Quốc gia nhập WTO. Mỹ cũng không có những chính sách trực tiếp nào đáp trả việc Trung Quốc thao túng nhân dân tệ. Mục tiêu của Mỹ là tránh xung đột và gieo những ý tưởng về tự do thương mại, tăng trưởng kinh tế và dân chủ cho Trung Quốc.

Ngược lại Trung Quốc chưa bao giờ chấp nhận những khái niệm đó. Ưu tiên hàng đầu của chính phủ nước này là duy trì quyền lực độc tôn và sự kiểm soát trong nước. Vì vậy cho đến nay nền kinh tế Trung Quốc vẫn chưa thực sự tự do và mở cửa cho các công ty phương Tây thất bại với chính sách ngoại giao “củ cà rốt” với Trung Quốc, Mỹ, đại diện là nhà ngoại giao cứng rắn Donald Trump đang bắt đầu thực hiện chính sách “cây gậy”.

Một mặt Mỹ hạn chế thương mại với Trung Quốc bằng hàng rào thuế quan, mặt khác tham gia tuần tra trên Biển Đông nhằm thị uy và phô diễn sức mạnh quân sự, cũng như giảm sự hung hãn của Trung Quốc trên vùng biển này.

“Mới đây Mỹ đã mời 25 nước tập trận RIMPAC tại Hawaii trong đó có Việt Nam. Việc Mỹ hủy lời mời với Trung Quốc và thay Việt Nam vào là một sự cảnh báo với Trung Quốc rằng Mỹ có thể sử dụng các hành động quân sự nếu Trung Quốc khiến căng thẳng leo thang”, SSI nhận định.