Kẹt cứng trong quy hoạch treo - Kỳ 2: Xóa quy hoạch, dân vẫn khổ

Bên “thiên đàng”, bên “địa ngục”

Năm 2002, UBND TP.HCM ra quyết định thu hồi khoảng 15 ha đất tại KP.5, P.Tân Hưng, Q.7 để giao cho Cảng sông thành phố thuê làm bến sông Rạch Ông Lớn. Tuy nhiên, do dự án kéo dài không triển khai, nên năm 2007, UBND thành phố đã ra quyết định hủy bỏ quyết định thu hồi đất.

Chưa kịp mừng vì quy hoạch treo được xóa, khoảng 1.800 hộ dân nơi đây đã càng thất vọng hơn vì quyền lợi của họ vẫn chưa được khôi phục. Họ vẫn không được xây dựng nhà mới, chỉ được sửa chữa nhỏ trên nền nhà cũ; không được chuyển mục đích sử dụng đất, hợp thức hóa nhà đất. Ngay cả nhu cầu bức thiết là nước sạch cũng không được cấp. Năm 2009 và liên tiếp những năm sau đó, bác Nguyễn Anh Kiệt và một số hộ dân tại đây liên hệ Công ty cấp nước Nhà Bè để xin kéo nước sạch về dùng nhưng bị từ chối. Tháng 8.2011, công ty hướng dẫn người dân có thể đóng tiền khoảng 3 triệu đồng/hộ để kéo đường ống nước, nhưng sau đó việc này cũng bị dừng. Chỉ tay sang dự án Him Lam - Kênh Tẻ cạnh bên, bà Mã Thị Ty, tổ trưởng tổ dân phố 33, KP.5, P.Tân Hưng, nói: “Trong khi đường sau nhà tôi người ta xây cất nhà cửa khang trang, cao tầng, còn nhà chúng tôi thì lụp xụp, chui vào nhà đụng cả lên nóc, nước ngập, đường lầy lội, bụi, thật quá bất công”. Có người dân ở đây ví von dù ở sát bên nhau, nhưng một bên là thiên đàng, còn một bên là địa ngục.

KP5, P.Tân Hưng, Q.7 với nhà cửa lụp xụp, phía xa là dự án Him Lam - Kênh Tẻ - Ảnh: Đình Sơn

Mất nửa giá trị

Những người dân sống ven Công viên Đầm Sen (P.3, Q.11) cũng rơi vào cảnh tương tự khi dự án mở rộng Công viên Đầm Sen đã bỏ từ lâu, nhưng trên giấy tờ nhà vẫn tồn tại dòng chữ “đất nằm trong quy hoạch”. Chỉ một câu như vậy thôi mà giá nhà đất của người dân bị giảm một nửa, bán không được, xin phép xây sửa nhà cũng trần ai.

Dẫn chúng tôi đi một vòng những căn nhà lụp xụp, một người dân ở đây ngao ngán nói có những gia đình khó khăn, muốn bán nhà để có một khoản tiền trang trải nợ nần, làm ăn, nhưng vì dính dòng chữ trên đã khiến nhà đất của họ “bỗng dưng” giảm một nửa. Việc buôn bán tài sản của người dân là chính đáng, là quyền của họ, nhưng việc làm tắc trách, cứng nhắc của chính quyền đã đẩy người dân hết từ khó khăn này đến khó khăn khác. Chúng tôi đã liên hệ với lãnh đạo UBND Q.11 để trao đổi về vấn đề này nhưng bị từ chối với lý do lãnh đạo quận bận họp.

Tại khu vực đường Bến Nghé, P.Tân Thuận Đông, Q.7, từ năm 2000 đến nay gần 400 hộ phải chịu khốn khổ bởi dự án quy hoạch treo làm cảng Bến Nghé mở rộng. Những con đường nội bộ khu dân cư lõm xuống cả mét so với mặt đường nhựa bên ngoài, khiến sau mỗi cơn mưa, con đường lại biến thành sông. Do dự án kéo dài quá lâu mà không thực hiện, nên đến tháng 4.2010, Thủ tướng Chính phủ có công văn chỉ đạo ngưng thực hiện dự án và sau đó 1 năm, UBND TP mới ra quyết định ngưng thực hiện dự án. Vậy mà những phiền toái từ “hậu” xóa quy hoạch vẫn đeo đẳng người dân, khi mà UBND TP tiếp tục yêu cầu quận nghiên cứu lập quy hoạch 1/2000 cho khu vực này. Vậy là người dân lại phải chờ cho đến khi xong quy hoạch 1/2000 mới có thể biết quy hoạch mới ở đây là gì... Bức xúc lớn nhất của người dân ở đây là trên giấy tờ nhà vẫn để câu “đất nằm trong quy hoạch cảng” nên việc buôn bán, sang nhượng gặp rất nhiều khó khăn. “Trong khi giá nhà đất của những căn nhà kế bên vùng quy hoạch này đang giao dịch khoảng 40 triệu đồng/m2 thì chúng tôi chỉ có thể bán với giá hơn 20 triệu đồng/m2. Quyền lợi chính đáng của người dân vô tình đã bị xâm hại chỉ bởi một dòng chữ ghi trên sổ đỏ”, anh Hoàng, một người dân ở đây, cho hay.

Theo Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP.HCM Nguyễn Trường Lưu, trong quá trình làm quy hoạch, cần phải ứng xử sao để người dân không bị thiệt thòi, được sống đúng với chất lượng cuộc sống, được hưởng quyền lợi như mọi người. Thực tế hiện nay là người dân sống trong các dự án treo thì quyền lợi bị xâm phạm, ở đâu dự án treo là ở đó người dân nghèo nàn, xơ xác. Khi làm một dự án, chủ đầu tư phải lập kế hoạch triển khai dự án, chuẩn bị tiền, nhân lực, thời gian trước, sau đó mới đi xin dự án, làm quy hoạch. Tuy nhiên, có nhiều nơi làm quy hoạch trước, mới làm kế hoạch đầu tư sau. Nên khi kế hoạch bị bể, không vay được tiền, dẫn đến quy hoạch treo. Do đó, cần phải có một chế tài như thu hồi giấy phép đầu tư, thu hồi dự án, xóa quy hoạch treo.