Quy định chi tiết thời điểm, điều kiện hưởng lương hưu theo đề xuất mới

Dự thảo Thông tư đề xuất quy định chi tiết về thời điểm hưởng lương đối với người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 98 và khoản 9 Điều 141 Luật BHXH theo từng trường hợp cụ thể, bám sát quy định.

Thời điểm hưởng lương hưu

Là ngày đầu tiên của tháng tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng người tham gia BHXH tự nguyện đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Thời điểm hưởng lương hưu đối với người tham gia BHXH tự nguyện thực hiện theo quy định tại Điều 101 của Luật BHXH và được quy định chi tiết như sau:

1- Thời điểm hưởng lương hưu đối với người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động.

Ví dụ 1: Ông A sinh ngày 5/4/1964, tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXHlà 19 năm. Như vậy, tính đến thời điểm tháng 7/2025 ông A tròn 61 tuổi 3 tháng, đủ tuổi nghi hưu theo quy định. Thời điểm hưởng lương hưu của ông A được tính từ ngày 1/8/2025.

2- Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện sau khi đã đủ điều kiện hưởng lương hưu thì thời điểm hưởng lương hưu là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng dừng đóng và có yêu cầu hưởng lương hưu.

Ví dụ 2: Trường hợp ông A ở ví dụ 1, tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ tháng 8/2025, đến tháng 12/2025 ông A dừng đóng, đến tháng 3/2026 ông A có yêu cầu hưởng lương hưu từ tháng 1/2026. Như vậy, thời điểm hưởng lương hưu của ông A trong trường hợp này được tính từ ngày 1/1/2026.

3- Trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện đóng một lần cho những năm còn thiếu theo quy định tại điểm e khoản 2 Điều 36 của Luật BHXH thì thời điểm hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 98 Luật BHXH là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng đóng đủ số tiền cho những năm còn thiếu.

4- Thời điểm hưởng lương hưu đối với người tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 01/01/2021 và đủ 20 năm đóng BHXH tự nguyện trở lên được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng đủ 60 tuổi đối với nam, đủ 55 tuổi đối với nữ, trừ trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có nguyện vọng hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 98 của Luật Bảo hiểm xã hội.

5- Trường hợp thời điểm hưởng lương hưu theo quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4 nêu trên được xác định trước ngày 01/7/2025 thì thời điểm hưởng lương hưu là từ ngày 01/7/2025.

6- Trường hợp không xác định được ngày, tháng sinh (chỉ có năm sinh) thì thời điểm hưởng lương hưu được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định. Trong đó, tháng đủ tuổi nghỉ hưu được xác định trên cơ sở lấy ngày 01/01 của năm sinh để làm căn cứ xác định tuổi của người lao động.

Điều kiện hưởng lương hưu

Theo dự thảo, điều kiện hưởng lương hưu đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được thực hiện theo quy định tại Điều 98 của Luật Bảo hiểm xã hội.

Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đóng theo phương thức 3 tháng một lần; 6 tháng một lần; 12 tháng một lần; hoặc một lần cho nhiều năm về sau quy định tại các điểm b, c, d và điểm đ khoản 2 Điều 36 của Luật Bảo hiểm xã hội thì thời điểm xét điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội là:

Phương án 1: Tháng cuối cùng của phương thức đóng mà người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đóng (cho dù trước đó người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời và thời gian đóng).

Phương án 2: Tháng người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đủ điều kiện về tuổi đời và có yêu cầu hưởng lương hưu (khi đó phát sinh 2 trường hợp:

(1) ghi nhận thời gian đóng đến thời điểm đề nghị hoàn trả lại số tháng đã đóng sau đó; hoặc

(2) ghi nhận thời gian đã đóng tính đến hết phương thức đóng).

Các quy định tại dự thảo Thông tư này dự kiến được áp dụng từ ngày 1/7/2025.