Vì sao ngân hàng Việt lần lượt chia tay đối tác ngoại

Trường hợp rút vốn mới đây nhất là Ngân hàng Standard Chartered bán hơn 154 triệu cổ phiếu ACB và không còn là cổ đông. Cụ thể, Standard Chartered (Hong Kong) và Standard Chartered (Anh) lần lượt đã bán thành công 64,2 triệu cổ phiếu (tương đương 6,25% vốn) và 89,86 triệu cổ phiếu (chiếm 8,75% vốn) của ACB. Các giao dịch được hoàn tất trong ngày 9/1.

Tại Ngân hàng Phương Đông, cổ đông ngoại BNP Paribas cũng chính thức thoái toàn bộ hơn 74 triệu cổ phiếu OCB vào cuối năm 2017, tương đương với 18,68% vốn điều lệ của ngân hàng. Nhưng hiện thông tin về bên nhận chuyển nhượng toàn bộ lượng cổ phiếu OCB do BNP Paribas bán ra chưa được công bố.

Khi sự hợp tác của ngân hàng Việt không còn "mặn nồng" với đối tác ngoại thì hai bên sẽ chia tay.

Tương tự, trong năm 2017, HSBC cũng thoái vốn khỏi Ngân hàng Kỹ thương -Techcombank (HSBC nắm gần 20% vốn và là cổ đông lớn nhất tại Techcombank). Hay như trước đây, Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng, sau khi chia tay nhà đầu tư chiến lược là Oversea Chinese Banking Corporation Limited - OCBC năm 2013, nhà băng này vẫn chưa có đối tác ngoại nào cho đến hiện tại. ANZ cũng đã thoái vốn khỏi Sacombank vào cuối năm 2011 và đầu năm 2012. Đến nay Sacombank cũng chưa có đối tác ngoại.

Bình luận về vấn đề này, giới chuyên gia cho rằng, các cuộc mua - bán cổ phần giữa ngân hàng trong nước và cổ đông chiến lược nước ngoài được ví như những cuộc "hôn nhân". Sau một thời gian dài hợp tác, nếu hai bên không giải quyết được các bất đồng phát sinh hoặc tìm được tiếng nói chung thì cuộc hôn nhân đó sẽ đổ vỡ.

Lãnh đạo VPBank chia sẻ, đối tác ngoại trước đây của ngân hàng thực ra không có việc bất đồng về văn hóa mà có thể có những khác biệt trong góc nhìn và định hướng về chiến lược hoạt động, kinh doanh. Hơn nữa, ban lãnh đạo ngân hàng thấy rằng việc có mặt của đối tác ngoại không mang lại hiệu quả như kỳ vọng nên quyết định tự phát triển bằng nội lực.

"Có nhiều con đường để đạt kết quả và nếu lựa chọn chiến lược thích hợp, việc có hay không, không phải yếu tố quyết định. Thay vì chọn một đối tác chiến lược mà chưa chắc chung quan điểm, triết lý kinh doanh thì những năm qua, cái chúng tôi chọn là kinh nghiệm nước ngoài. Ban điều hành VPBank có đến một nửa là các giám đốc ngoại", ông Tổng giám đốc Nguyễn Đức Vinh chia sẻ với VnExpress.

Đại diện một ngân hàng cổ phần bình luận thêm, nhà đầu tư ngoại thường có lý do riêng khi tiến hành đầu tư vào một tổ chức nào đó, có khi là vì mục tiêu lợi nhuận, vì mục tiêu củng cố hình ảnh hoặc là cách thức thâm nhập một thị trường mới… Với bất cứ lý do gì thì việc thoái vốn có thể xảy ra khi các nhà đầu tư cũng đã đạt được một trong số các mục tiêu hoặc xác định chắc chắn không thể đạt được mục tiêu của họ.

Trong những năm qua môi trường kinh tế vĩ mô cũng như ngành ngân hàng có nhiều biến động, điều này dẫn đến việc các bên đều phải xây dựng, điều chỉnh và triển khai những chiến lược phát triển kinh doanh mới. Do đó, chiến lược phát triển của các bên cũng không còn phù hợp.

Chẳng hạn như việc thoái vốn của Standard Chartered, đại diện ngân hàng ngoại này, ông Andrew Colin Vallis chia sẻ, trước đây, ngân hàng ông đã hỗ trợ Ngân hàng Á Châu rất nhiều nhưng đến giai đoạn này thì không còn cần thiết. Lý do là Hội đồng quản trị và ban điều hành của ACB đã đầy đủ năng lực để tự đưa ngân hàng phát triển.

Ông Đỗ Minh Toàn, Tổng giám đốc ACB cũng thông tin, giai đoạn đầu ngân hàng tiếp nhận sự hỗ trợ của Standard Chartered nhưng đến nay đã chuyển sang giai đoạn hợp tác song phương và có hiệu quả tốt.

Ngoài ra, một yếu tố cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến sự thoái lui của đối tác ngoại khỏi ngân hàng Việt là tỷ lệ sở hữu bị giới hạn ở mức thấp (tỷ lệ tối đa 30%). Điều này khiến nhà đầu tư nước ngoài vẫn chưa có được tiếng nói quyết định trong HĐQT.

Mức đề nghị nới room của một số ngân hàng thương mại nhà nước là 35-40%, còn các ngân hàng thương mại nhỏ mong muốn được nới room lên 49% hoặc 51%. Trong khi đó, các tổ chức nước ngoài cũng kiến nghị tăng mức sở hữu khối ngoại tại các nhà băng nội lên 50%, thậm chí 65%.