Ông Trump hạ nhiệt thuế quan: Cơ hội cho ASEAN, thử thách mới cho chuỗi cung ứng

Ngày 22/7, Tổng thống Trump chính thức công bố các thỏa thuận thuế quan mới với loạt quốc gia châu Á

Ngày 22/7, Tổng thống Trump chính thức công bố các thỏa thuận thuế quan mới với loạt quốc gia châu Á, mở ra một giai đoạn “bình thường mới” về thương mại.

Điểm nhấn lớn nhất là thỏa thuận với Nhật Bản, theo đó hàng hóa xuất khẩu từ Nhật vào Mỹ, bao gồm cả ô tô, sẽ chịu mức thuế 15%.

Trong khi đó, các thỏa thuận với Philippines và Indonesia ấn định mức thuế 19%, cho thấy ASEAN đang dần được đưa về cùng một mặt bằng thuế.

“Chúng ta đang sống trong một ‘bình thường mới’, nơi mức thuế 10% giờ đây chỉ là khởi điểm. Vậy nên 15–20% nghe có vẻ ‘dễ chịu’ hơn – miễn là tất cả cùng tuân theo một quy chuẩn”, bà Trinh Nguyễn, chuyên gia kinh tế khu vực châu Á mới nổi tại Natixis, nói với tờ Bloomberg.

Dù chưa có đột phá rõ rệt, nhưng các diễn biến mới phần nào mang lại cảm giác “dễ thở” hơn so với các đe dọa áp thuế kịch trần trong 6 tháng qua – thời điểm Mỹ từng cảnh báo mức thuế lên tới 145% với Trung Quốc và gần 50% với một số nước xuất khẩu nhỏ hơn.

Phản ứng với động thái này, thị trường chứng khoán châu Á ghi nhận mức tăng mạnh nhất trong vòng một tháng. Chỉ số Nikkei của Nhật Bản tăng vọt 3,8%, trong khi cổ phiếu Toyota dẫn đầu với mức tăng gần 15%.

Cơ hội cho ASEAN

Theo Bloomberg, với các mức thuế được định hình rõ ràng hơn, các doanh nghiệp bắt đầu lên kế hoạch điều chỉnh sản xuất, giảm thiểu rủi ro từ chính sách...

Việc Mỹ duy trì thuế ở mức 19-20% với nhiều nước ASEAN được nhìn nhận là cơ hội để các nền kinh tế này gia tăng năng lực sản xuất thay thế cho Trung Quốc, quốc gia vẫn phải chịu mức thuế trung bình cao nhất trong khu vực.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung chưa có dấu hiệu chấm dứt, ASEAN nổi lên hấp dẫn với các doanh nghiệp muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

Thử thách mới cho chuỗi cung ứng toàn cầu

Dù vậy, mặt bằng thuế mới cũng đồng nghĩa với những thách thức không nhỏ cho các chuỗi cung ứng vốn đã phức tạp. Việc thiết lập lại mạng lưới sản xuất, phân phối và hậu cần xuyên biên giới sẽ cần thời gian, chi phí và nguồn lực lớn.

Thêm vào đó, chính quyền của ông Trump vẫn để ngỏ khả năng áp thuế theo ngành với các mặt hàng nhạy cảm như chất bán dẫn và dược phẩm – lĩnh vực trọng yếu với các nền kinh tế như Singapore, Đài Loan (Trung Quốc) và Ấn Độ. Hàn Quốc, dù chưa bị đánh thuế cụ thể, cũng được xếp vào nhóm “dễ tổn thương” trước các chính sách mới.

Chưa dừng lại, Tổng thống Trump còn tuyên bố có thể áp mức thuế phổ thông từ 10% đến 15% với khoảng 150 quốc gia có thặng dư thương mại nhỏ hơn, nhằm giảm gánh nặng nhập siêu cho Mỹ.

Giới kinh tế cảnh báo các mức thuế này, dù có vẻ dễ chấp nhận hơn trước, vẫn có thể gây áp lực lên tăng trưởng toàn cầu. Theo dự báo của Goldman Sachs, thuế phổ thông từ Mỹ có thể kích hoạt nguy cơ lạm phát và kéo lùi tốc độ phục hồi kinh tế trong thời gian tới.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell cũng cho biết sẽ theo dõi tác động thực tế của chính sách thuế mới trước khi đưa ra quyết định hạ lãi suất – điều đang khiến Nhà Trắng không hài lòng.

Một bước lùi chiến lược hay nước cờ thận trọng?

Trong khi chính quyền Trump tuyên bố “chiến thắng về thương mại”, giới quan sát lại cho rằng đây là bước lùi chiến lược nhằm giảm căng thẳng và tránh các tác động tiêu cực lên thị trường trước thềm bầu cử.

Dù sao, quyết định hạ nhiệt căng thẳng và định hình lại mặt bằng thuế cũng đã giúp nhà đầu tư tạm thời thở phào và mở ra cơ hội lớn cho ASEAN trong cuộc tái cấu trúc thương mại toàn cầu.