Nhà ven sân bay, được xây cao bao nhiêu?

Vừa qua, sự kiện dự án sân gofl trong sân bay Tân Sơn Nhất đã dấy lên rất nhiều câu hỏi. Đặc biệt, dư luận thắc mắc quy định về hạn chế độ cao xây dựng do an toàn tĩnh không sân bay. Tại sao nhà người dân gần đó thì không được xây cao, có nơi bị khống chế một tầng trong khi ngay trong sân bay, dự án sân golf có những hạng mục mấy chục tầng. Cơ sở pháp lý và thực tế áp dụng quy định an toàn tĩnh không đối với công trình cao tầng và người dân ra sao?

Công trình cao tầng vẫn có thể vượt giới hạn

Năm 2006, Bộ Quốc phòng có văn bản 3830 về Quản lý công trình xây dựng đảm bảo tĩnh không cho hoạt động sân bay, bảo vệ vùng trời. Trong đó yêu cầu những công trình phải thỏa thuận độ cao là nằm trong phạm vi bán kính 30 km với tâm là điểm quy chiếu sân bay (nằm giữa sân bay Tân Sơn Nhất). Công trình cao trên 45 m thuộc trường hợp bắt buộc phải thỏa thuận. Với quy định này phạm vi ảnh hưởng hầu như bao trùm hết TP. Do đó những công trình cứ cao hơn 45 m là đều phải hỏi ý kiến Bộ Quốc phòng.

Đến năm 2009, quy định, thủ tục dễ thở hơn, do Bộ Quốc phòng ban hành văn bản 1997 thông báo giới hạn độ cao tối đa của các chướng ngại vật (như các công trình cao tầng) đối với sân bay Tân Sơn Nhất. Đi kèm là phụ lục bản đồ và sơ đồ khu vực nào công trình được cao tối đa là bao nhiêu mà không ảnh hưởng đến an toàn tĩnh không của sân bay và chủ đầu tư cứ thế mà làm, không phải thỏa thuận. Theo đó, sân bay Tân Sơn Nhất là tâm của vòng tròn quy hoạch này. Có những khu vực có độ cao tương đối lớn, đến 70 m hoặc dưới 100 m như quận 1, quận 4, quận 5… và cơ quan cấp phép giải quyết luôn. “Giảm được rất nhiều trường hợp phải xin ý kiến Bộ Quốc phòng” - Sở Xây dựng TP cho biết.

Tam giác Trường Chinh - Phạm Văn Bạch là khu vực bị ảnh hưởng nặng nhất của quận Tân Bình. Đồ họa: TRẤN QUỐC

Căn cứ vào tài liệu này, hiện nay tại Phòng Cấp phép Xây dựng của Sở Xây dựng có một bản đồ thể hiện khu vực nào được xây tối đa bao nhiêu mà không phải hỏi ý kiến về an toàn tĩnh không. “Các chủ đầu tư có thể dễ dàng nhìn thấy trên bản đồ để biết được công trình của mình nằm trong giới hạn nào. Nếu muốn cao hơn giới hạn này thì phải xin ý kiến của Cục Tác chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu của Bộ Quốc phòng” - nơi này giải thích.

Thực tế cũng có một số trường hợp được vượt tầng cao này vì Bộ Quốc phòng cho biết không ảnh hưởng đến an toàn tĩnh không. Năm 2011, cao ốc BMC tại 258 Bến Chương Dương xây dựng lố tầng cao hơn 3 m, nâng tổng chiều cao công trình lên hơn 75 m. Tuy nhiên, công trình này không phải tháo dỡ phần sai phép. một trong các nguyên nhân quan trọng là Cục Tác chiến có văn bản chấp thuận độ cao tĩnh không của công trình so với cốt nền tự nhiên là 85 m. Nói cách khác, sơ đồ của Văn bản 1997 không mang tính tuyệt đối mà chỉ nhằm giảm các trường hợp công trình cao trên 45 m là phải thỏa thuận như trước. Nói rằng quy hoạch về giới hạn độ cao chướng ngại vật hàng không vừa kín vừa hở, vừa đủ vừa thiếu là do thế.

Tân Bình, Gò Vấp: chỉ được xây thấp

Hầu hết các quận, huyện đều có bản đồ cụ thể hóa khu vực bị ảnh hưởng bởi tĩnh không căn cứ các văn bản hướng dẫn của Bộ Quốc phòng. Chẳng hạn ở Phú Nhuận nhà của người dân không bị ảnh hưởng bởi an toàn tĩnh không vì khu vực thấp nhất không phải xin phép Bộ Quốc phòng là đã 45 m (tương đương 12 tầng). Nhiều khu vực khác có thể mở rộng độ cao tới 70 m, 100 m. Trong khi đó, theo quyết định QĐ135/2007 của UBND TP.HCM về nhà ở liên kế, nhà ở người dân chỉ được phép cao tối đa tám tầng, chưa tới 30 m. Theo Phòng Quản lý đô thị quận Phú Nhuận, hiện công trình cao nhất tại quận này là Botanic Tower với 18 tầng.

Hai quận bị ảnh hưởng nhiều nhất về an toàn tĩnh không sân bay Tân Sơn Nhất là Gò Vấp, Tân Bình do nhiều khu vực nằm dưới bề mặt tiếp cận cất hạ cánh của hai đường băng. Phòng Quản lý đô thị quận Gò Vấp cho biết trong sáu phường bị hạn chế về độ cao thì phường 3 và phường 10 bị ảnh hưởng nhiếu nhất. Khu vực thuộc phường 10, đoạn giáp sân bay Tân Sơn Nhất chỉ được cao tối đa 5 m (tương đương một trệt, một gác). Toàn bộ công trình cao trên 45 m trên địa bàn đều phải xin thỏa thuận với Cục Tác chiến.

Trong khi đó, quận Tân Bình tuy có nguyên sân bay Tân Sơn Nhất nằm trên địa bàn nhưng khu vực bị hạn chế bởi an toàn tĩnh không lại nhẹ hơn Gò Vấp. Phòng QLĐT quận cho hay chỉ có khu vực đường Phạm Văn Bạch thuộc phường 15 với khoảng hơn 100 căn bị khống chế nhiều nhất. “Thời gian qua khu vực này không được cấp phép xây dựng. Vừa bị khống chế bởi an toàn tĩnh không, vừa không phù hợp quy hoạch (làm công viên cây xanh), các hộ dân không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất” - một cán bộ phòng QLĐT quận này giải thích. Phần còn lại bị ảnh hưởng nhưng không đáng kể, bởi độ cao của nhà ở được phép ít nhất 10 m trở lên, ông cho biết thêm.