Lãi suất và đầu ra

Nói một cách công bằng thì việc hạ lãi suất nhìn trên bình diện rộng, sẽ mang lại nhiều lợi ích cho thị trường.

Kích hoạt diện mạo mới ?

Rất nhiều DN “than thở” với mức lãi suất quá cao trong thời gian qua, nay sẽ có điều kiện tiếp cận lãi suất thấp, qua đó có giá bán sản phẩm thấp, sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế và cả nội địa đều sẽ cao hơn.

Ngay cả bản thân các DN BĐS, những DN đang có ý đồ mua lại các dự án của những DN đang “giãy chết”, hay đang muốn triển khai các dự án mới hoặc đang tiếp cận tín dụng để giải ngân cho những dự án chưa hoàn thành… đều có thêm cơ hội từ nguồn vốn giá rẻ hơn và qua đó, sẽ mạnh dạn đưa ra các quyết định đầu tư thay vì chỉ “ngắm nghía”, “dè chừng” hoặc “cầm cự” như lúc trước. Điều đó sẽ có ý nghĩa kích hoạt diện mạo của toàn nền kinh tế và thúc đẩy vòng quay tạo tiền đi nhanh hơn, nhất là một khi nền kinh tế đang bước vào cao trào mùa tiêu dùng, chi thưởng, sắm sanh, hoàn công trong dịp lễ Tết cuối năm.

Nhiều DN bất động sản (xin giấu tên) nói với DĐDN rằng: Hạ lãi suất, DN bất động sản (BĐS) sẽ chẳng được lợi gì?

Một vị đại điện DN địa ốc phía Nam phân tích: Phần lớn các khoản vay của DN BĐS hiện nay theo như ông nắm thông tin, vẫn trên mức vay 15%. Tức, DN BĐS chưa hề được kéo các khoản vay cũ của mình về mức 15% theo quy định của NHNN. Hay nói cách khác, một “xác suất” các khoản vay cũ trên dưới 25% trong tổng số dư nợ các khoản vay đã được kéo về trần 15% trong quá khứ, thì “xác suất” đó rơi vào chính các DN BĐS. Lý do? DN BĐS chiếm số lượng các khoản dư nợ không lớn, vì thị trường không có quá nhiều DN BĐS, nếu so với các nhóm ngành xuất nhập khẩu, nông thủy sản... Nhưng, DN BĐS lại chiếm giá trị các khoản dư nợ rất lớn do tài sản thế chấp và mục đích các khoản vay của họ đều là những tài sản/ khoản vay lớn. Do đó, các NHTM nhìn chung đã gác lại “xác suất” này khi thực hiện quy định của NHNN, là họ có… tầm nhìn xa.

Mặt khác, trong trong thời gian qua duy trì một lãi suất cao cũng là cách để các NHTM “có cách” trích lập dự phòng rủi ro. Nhưng, đó mới chỉ là những lý do cho thấy các DN BĐS khó có thể “mơ” được những khoản vay với lãi thấp hơn 15%.

Nỗi lo chung

Trong vòng quay tạo tiền đang được kỳ vọng sẽ đạt tốc độ nhanh hơn nếu lãi suất giảm thêm 1%, vẫn gợn những lo âu không hề nhỏ. Ông Đỗ Thanh Năm - Chủ tịch HĐQT Cty tư vấn Win Win, chia sẻ với DĐDN: Trong quá trình tiếp xúc tư vấn với DN, có hai tình trạng thường xuyên được lặp lại, hoặc cùng lúc ở một DN, hoặc một tình trạng ở một DN, mà ông có thể “đúc kết”, là: Thứ nhất, DN “chết cứng” với hàng tồn kho và cạn kiệt tiền mặt. Thứ hai, DN “chết cứng” với hàng tồn kho và không có phương án sản xuất tái đầu tư kinh doanh ít nhất cho tới khi giải phóng được ½ lượng hàng tồn hoặc kết thúc quý 1 năm sau. Và thêm một tình trạng thứ ba ít phổ biến hơn là DN “chết” với các khoản đầu tư dàn trải, thua lỗ nặng mà không có phương án sản xuất kinh doanh tái đầu tư nào cứu vãn được, và “lối ra” duy nhất chỉ có thể là… giải thể.

Như vậy, vấn đề lớn nhất của DN ở đây đang là hàng tồn kho. Ông Năm nói thêm “Mặc dù các dự báo, thống kê của chúng ta trong thời gian qua đều đang chứng minh đã có một lượng hàng tồn kho lớn được giải phóng, chỉ số công nghiệp đã nhích tăng. Thực tế, cần phải xem là chỉ số đó nhích tăng bao nhiêu. Và DN có còn mất ngủ vì không bán được hàng hay không? Trong khi thời gian quý IV của năm lại cũng đã sắp kết thúc và nếu tính cả Tết âm lịch, chúng ta chỉ còn có 2 tháng để đẩy nhanh việc bán hàng. Rất khó để hi vọng việc hạ lãi suất có ý nghĩa lớn trong việc kích cầu tiêu dùng, chi tiêu trong giai đoạn này”.

Nói một cách ngắn gọn, với “ý chí luận” là hạ lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế sản xuất, nhưng liệu điều đó có ý nghĩa lớn trong giải phóng hàng tồn kho – nỗi lo lớn nhất của DN hiện nay - hay không, có lẽ thực tiễn chưa hẳn hoàn toàn lạc quan như ý chí. “Một điều mà các nhà điều hành cần lưu ý, là đây mới chỉ là một trong rất nhiều giải pháp, và lại cũng là giải pháp đã được các nhà điều hành sử dụng “quá nhiều lần” trong nguyên năm 2012, nên yếu tố “nhờn thuốc” thậm chí lại là điều rất dễ xảy ra, mà nếu không tính toán cẩn thận, lại có thể phát sinh những hệ lụy tương lai và gây áp lực lạm phát trở lại đối với nền kinh tế” - một chuyên gia nhấn mạnh.

TS Phạm Đỗ Chí - chuyên gia Kinh tế cũng bày tỏ những lo ngại với DĐDN xung quanh vấn đề này: “Một trong những điều mà tôi lo ngại nhất trong giai đoạn trước đây là Chính phủ sẽ hạ lãi suất xuống cực thấp căn cứ trên khả năng cung tiền của NHNN theo khuyến nghị của một vài chuyên gia kinh tế, thì nay điều đó dường như đang có khả năng trở thành hiện thực. Tôi cho rằng hạ lãi suất thêm một lần nữa là một trong những vấn đề mà các nhà điều hành cần nghiêm túc cân nhắc trước khi có quyết định, tránh việc mở rộng tiền tệ một cách ồ ạt và lại gây ra lạm phát cao trong năm 2013. Cần phải thấy hạ lãi suất chưa chắc đã kích thích được DN vay tiền, giảm áp lực ứ vốn cho hệ thống ngân hàng như… tưởng tượng. Bởi DN sẽ chỉ có nhu cầu vay khi họ nhìn thấy sự ổn định của chính sách, của nền kinh tế, đặc biệt họ nhìn đầu ra cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Nay, DN chưa nhìn thấy điều đó mà thậm chí họ còn như “con chim sợ cành cây cong” vì đã nếm đủ “hỉ, ố, ái, nộ” của lạm phát tái khứ hồi, của sự thay đổi khá liên tục trong chính sách nên họ sẽ cẩn trọng hơn rất nhiều khi vay vốn. Hơn nữa, cũng cần phải thấy là liệu họ còn đủ năng lực để đi vay khi nợ quá hạn ngày càng dày lên trong hệ thống, tài sản của DN được ngân hàng phát mãi bán chẳng ai mua? Vấn đề ở đây không phải là nền kinh tế thiếu tiền, thiếu vốn, hay thiếu vốn giá rẻ, mà phải nói thẳng là nền kinh tế đang thiếu những động lực để thoát khỏi nguồn cơn trì trệ và lấy lại sinh khí, phục hồi”, TS Chí nhấn mạnh.