Người mua nhà Trung Quốc đang hết kiên nhẫn khi cuộc khủng hoảng bất động sản của nước này có nguy cơ vượt khỏi tầm kiểm soát. Hàng trăm nghìn người mua nhà đã bắt đầu “tẩy chay thế chấp”, từ chối trả tiền thế chấp cho các dự án nhà ở chưa hoàn thành hoặc bị đình trệ.

Tính đến ngày 18/7, người mua nhà tại 80 thành phố và 200 dự án đã đe dọa ngừng thanh toán khoản vay thế chấp.

Theo các nhà phân tích tại GF Securities Co. và Deutsche Bank AG, tổng các khoản vay thế chấp tại các dự án phát triển bị đình trệ của Trung Quốc lên tới 2 nghìn tỷ nhân dân tệ (296 tỷ USD).

Doanh số bán nhà đã giảm gần 60% so với một năm trước và sự sụt giảm liên tục hiện tại (11 tháng) được coi là tồi tệ nhất trong lịch sử Trung Quốc.

Các nhà phân tích dự đoán doanh số bán bất động sản đã giảm 25% từ tháng 1 đến tháng 6, trong bối cảnh chiến lược “Zero Covid” của Trung Quốc. Nhiều dự án phát triển ở Trung Quốc đã tạm dừng do các nhà phát triển bất động sản cạn vốn để hoàn thành việc xây dựng.

Trên khắp Trung Quốc, các nhà phát triển bất động sản đang trở nên tuyệt vọng - cố gắng bán nhà bằng bất cứ cách nào có thể, thậm chí đi là chấp nhận trả trước đối với lúa mì, tỏi, dưa hấu và đào để phục vụ nông dân.

Chẳng hạn để thúc đẩy doanh số bán hàng, nhà phát triển bất động sản Central China Real Estate đã đưa ra chương trình khuyến mại "đổi lúa mì lấy nhà" cho các ngôi nhà ở quận Minquan, tỉnh Hà Nam, CNN đưa tin, đề cập đến một quảng cáo hiện đã bị xóa trên tài khoản WeChat chính thức của công ty.

Với giá 2 nhân dân tệ Trung Quốc (0,30 đô la) cho mỗi catty (21 ounce), người mua có thể trả tới 160.000 nhân dân tệ (23.900 đô la) khoản thanh toán trước bằng lúa mì. Giá của những ngôi nhà trong khu phát triển dao động từ 600.000 nhân dân tệ (89.550 USD) đến 900.000 nhân dân tệ (134.300 USD).

Chương trình khuyến mãi sẽ kết thúc vào ngày 10/7 và nhắm vào nông dân trong khu vực, một đại lý từ Central China Real Estate nói với Business Standard.

Vào đầu mùa tỏi của Trung Quốc hồi tháng 5, chủ dầu tư đã chấp nhận thanh toán tỏi cho một dự án khác ở tỉnh Hà Nam.

Hai nhà phát triển khác ở các thành phố Nam Kinh và Vô Tích phía đông Trung Quốc đã nhận dưa hấu và đào từ nông dân, theo hãng truyền thông nhà nước China News Weekly.

Các nhà phát triển Trung Quốc đã thông báo vỡ nợ trái phiếu đô la kể từ tháng 12/2021 bao gồm Evergrande, Kaisa Group và Sunac China. Cuộc khủng hoảng thanh khoản bắt đầu sau khi Bắc Kinh ngăn chặn việc vay nợ quá mức của các nhà phát triển bất động sản.

Evergrande là nhà phát triển bất động sản lớn đầu tiên của Trung Quốc vỡ nợ, sau đó lan sang các công ty khác khi các ngân hàng thắt chặt cho vay trong toàn ngành, làm dấy lên lo ngại về hiệu ứng domino đối với lĩnh vực tài chính của Trung Quốc - và phần còn lại của thế giới.

Theo Pantheon Macroeconomics, khoảng 70% tài sản hộ gia đình của Trung Quốc được cất giữ trong bất động sản, cùng với 30 - 40% sổ sách cho vay ngân hàng, trong khi tiền bán đất chiếm 30 - 40% doanh thu của chính quyền địa phương.

Một tài liệu nghiên cứu được xuất bản bởi Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia vào năm 2020 ước tính lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc chiếm 29% GDP của cả nước - khoảng 4 nghìn tỷ USD trong tổng số 14 nghìn tỷ USD.

Ba lằn ranh đỏ

Vào tháng 8/2020, trong nỗ lực quản lý tốt hơn lĩnh vực sử dụng đòn bẩy tài chính lớn, các cơ quan quản lý Trung Quốc đã đưa ra các quy tắc được mệnh danh là "ba lằn ranh đỏ" để hạn chế việc vay nợ của các công ty bất động sản. Ba lằn ranh màu đỏ bắt buộc các nhà phát triển phải duy trì: Tỷ lệ nợ trên tài sản là 70% hoặc thấp hơn; Giới hạn 100% trên nợ ròng trên vốn chủ sở hữu; Đủ tiền mặt để đáp ứng các khoản vay, nợ và công nợ ngắn hạn.

Mỗi đường màu đỏ bị gạch chéo làm giảm khả năng gánh thêm nợ của một công ty. Nếu cả ba đường đều bị vượt qua, một công ty không còn có thể vay thêm nữa.

Tuy nhiên, một báo cáo của Reuters tiết lộ rằng các công ty đã sử dụng nhiều chiến thuật khác nhau để lấy các khoản nợ và các dự án ngoại bảng, hoặc ngụy trang nợ dưới dạng vốn chủ sở hữu, để tuân thủ chính sách "ba lằn ranh đỏ".

Đến cuối năm 2020, nợ chính quyền địa phương của Trung Quốc ở mức 4 nghìn tỷ USD. Goldman Sachs ước tính nợ "ẩn" hoặc "ẩn" lên tới 8 nghìn tỷ USD, hơn một nửa GDP của cả nước.

Ảnh hưởng toàn cầu

Thị trường bất động sản sụp đổ ở Trung Quốc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo trên toàn thế giới. Trung Quốc vẫn là trung tâm sản xuất của thế giới và nếu nền kinh tế này suy thoái, các quốc gia trên toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng bởi xuất khẩu chậm hơn và đắt hơn.

Sản xuất điện tử và chất bán dẫn theo hợp đồng, nơi Trung Quốc dẫn đầu toàn cầu, đã bị đình trệ nhiều lĩnh vực khác nhau như ô tô, điện tử tiêu dùng và nhiều lĩnh vực khác do tắc nghẽn nguồn cung do Covid gây ra. Điều này sẽ chỉ tăng lên trong một cuộc khủng hoảng kinh tế.

Trung Quốc cũng là chủ nợ toàn cầu của các nước đang phát triển. Các nước đang phát triển phụ thuộc vào Trung Quốc trong các dự án cơ sở hạ tầng, sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Chính phủ của ông Tập Cận Bình đã tài trợ nhiều dự án trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường. Hiện tại, các dự án của sáng kiến này được định giá hơn 1 nghìn tỷ USD tại 139 quốc gia trên toàn cầu. Những công trình xây dựng, đường cao tốc, nhà máy phát điện này có thể bị bỏ dở.