Cháy nổ, dưới góc nhìn... 114

Chung cư: "Mấy khi cháy mà lo"

Có dịp khảo sát tại một số KCC cũ, chúng tôi thực sự phát hoảng khi nhận ra những nguy cơ tiềm tàng về cháy nổ, không chỉ về cơ sở vật chất, mà còn ở ý thức của người dân. Trưa hè đã nắng gắt, bước vào tầng trệt của KCC Thanh Lộc Đán (P. Thanh Khê Đông, Q. Thanh Khê) tưởng như muốn nghẹt thở tới nơi. Không gian đã thấp hẹp, người dân còn lợi dụng mặt bằng để bày quán, giữ xe, đồ đạc hư hỏng, tập kết rác, thùng cac-tông... Nói không phải, nếu có sự cố cháy nổ ở tầng trên thì ngay việc di chuyển người già, trẻ con cũng khó chứ chưa nói khống chế hay dập lửa. Cầu thang rất tức, lối đi thì hẹp, cửa ngõ như ma trận, đi qua hướng này thì đụng xe máy, quay hướng kia vấp xe đạp, ngoặt lại vướng cửa hàng tạp hóa. Ở hai góc cầu thang của chung cư này tôi đếm được 3 cái bình chữa cháy mini, nhưng dường như chưa bao giờ nó được dụng đến, dù chỉ là thao tác thử. Cái thì nhẹ hều như đã hết chất chữa cháy, cái thì khóa đã hoen rỉ, cái thì mất chốt. Hài hước hơn là chúng được bố trí lăn lóc ngay các tủ điện có cầu dao hở hoác và máy phát điện bơm nước dự phòng gì đó bụi phủ mờ. Chẳng nhẽ, khi chập điện lại lao vào ổ điện để lấy bình cứu hỏa, mà lấy ra không biết có dùng được hay không?

Bình cứu hỏa và hệ thống bơm nước “chết khô” bên cầu dao điện hở hoác.

Ngoài hệ thống điện, kết cấu chung cư bất hợp lý, tại một số phòng người dân còn tận dụng khoảng không ở sân phơi, hành lang để làm bàn thờ cúng. Một số bàn thờ này có bóng điện thắp cả ngày, ngay dưới trang thờ là vải vóc, chăn màn được phơi la liệt. Chỉ cần bóng đèn “chịu không nổi nhiệt” mà gây chập thì lửa càng có cơ hội cháy lan vì được các chất dễ cháy tiếp sức. Hậu quả không biết thế nào mà lường! Tôi hỏi chị P. có nhà ở tầng trệt, ngay cạnh cầu thang: “Chị có biết sử dụng cái bình chữa cháy này không” thì chị cười vô tư: “Có khi cả khu không ai biết dùng ấy chứ. Đã có bao giờ cháy đâu mà phải dùng. Để đó cả mấy năm ni có ai đụng đến mô”.

Nhận thấy những nguy cơ về cháy nổ tại các KCC, đặc biệt là chung cư cũ, mới đây, lực lượng CSPCCC đã có kế hoạch phối hợp với BQL Nhà Đà Nẵng tổ chức phối hợp khảo sát, kiểm tra thực trạng công tác phòng chống cháy nổ trên địa bàn 2 quận Hải Châu, Thanh Khê. Qua kiểm tra cho thấy, tại các chung cư trên hai địa bàn đã có hồ sơ theo dõi, quản lý hoạt động PCCC và phương án chữa cháy, nhưng các phương án đều chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Công tác bảo quản dụng cụ còn nhiều lỗ hổng. Những bất cập thường gặp là bình chữa cháy được trang bị nhưng không đảm bảo và phân bố chưa hợp lý, máy bơm chữa cháy hầu hết không hoạt động được, hộp chữa cháy vách tường bị hỏng, cuộn vòi bị thủng, đầu nối bị hoen ố, roăng bị hở. Bên cạnh đó, các trang thiết bị chữa cháy thông thường như xẻng, búa, rìu, câu liêm chưa đồng bộ, nơi có nơi không. Những vật dụng cần thiết như đèn chỉ dẫn, hệ thống thu lôi, đèn chiếu sáng sự cố đều ở tình trạng... ngắc ngứ. Thậm chí nhiều nơi còn không có cả nội quy, tiêu lệnh chữa cháy, biển cấm lửa, cấm hút thuốc.

Hai trang thờ (trong đó có một chiếc đỏ điện suốt ngày) được người dân tận dụng không gian lắp trên chung cư Thanh Lộc Đán. Phía dưới là chăn mền bùng nhùng.

Khu dân cư: "Dẫn đường" cho "Bà Hỏa"

Một trong những nỗi lo lắng về hỏa hoạn của người dân là các cơ sở kinh doanh vàng mã được hình thành ngay trong các KDC. Vừa qua, chúng tôi đã có dịp theo chân lực lượng chức năng của Sở CSPCCC Đà Nẵng kiểm tra một cơ sở buôn bán vàng mã, hương đèn quy mô lớn trên đường Võ Văn Tần, khu vực đông dân cư, gần siêu thị. Không những là nơi kinh doanh, ngôi nhà của bà Đỗ Thị T.T. còn là nơi tập kết nguyên liệu và trực tiếp sản xuất các mặt hàng nói trên.

Theo quan sát của chúng tôi, cơ sở của bà T. gồm 2 khối nhà thông với nhau bằng phần hậu. Một khối nhà 3 tầng quay mặt ra đường Võ Văn Tần, khối còn lại xây dựng 4 tầng có mặt tiền quay ra đường dân sinh rộng 3m. Tính cả hai tòa nhà, tổng diện tích dùng cho việc kinh doanh lên đến 700m2 nhưng mặt tiền đều hẹp. Phía đường Võ Văn Tần, hàng hóa của cơ sở kinh doanh này được chất ngổn ngang, chiếm hết lối của người đi bộ. Trong nhà, chỗ thì áo quần bằng giấy chất cao lên trần nhà, chỗ thì ô-tô, xe máy thòng xuống sát mặt đất. Đến tìm đường đi còn khó chứ chưa nói là chạy mỗi khi cần. Qua được gian nhà đầu thì vào khu vực bếp và phòng thờ càng làm chúng tôi phát hoảng vì tận mắt chứng kiến “hệ thống dẫn đường” cho bà hỏa hết sức thuận lợi. Đó là bình gas, bếp gas, bàn thờ ông táo, bàn thờ tổ tiên và hàng mã bố trí như ma trận. Ngoài việc hàng hóa sắp xếp không đảm bảo an toàn thì hệ thống điện trong nhà cũng ở tình trạng bất an. Ngôi nhà này còn sử dụng cầu dao hở làm thiết bị bảo vệ, dây dẫn điện không luồn trong ống nhựa. Lối thoát nạn của công trình duy nhất chỉ có 1 cầu thang bộ, nhưng đã bị hàng hóa lấn chiếm hết lối đi. Nguy hiểm hơn, phương tiện chữa cháy tại cơ sở hiện có 11 bình MZ4, song tất cả đều là bình... rỗng ruột!

Cơ sở kinh doanh vàng mã của bà T. không đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ vào thời điểm cơ quan chức năng kiểm tra.

Theo thông tin từ cơ quan chức năng thì vào năm 2009, tại đây đã xảy ra cháy. Vào thời điểm đó, cơ sở kinh này chỉ mới chứa hàng hóa bán gối đầu và quy mô nhỏ hơn nhưng lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp và người dân cũng đã phải căng sức hàng giờ đồng hồ mới khống chế được ngọn lửa. Không biết với lượng hàng cao như núi, bà T. có nghĩ đến hậu quả nếu chẳng may xảy ra sự cố tương tự.

Đó chỉ mới là một ví dụ điển hình về “hệ thống dẫn đường” cho bà hỏa tại các KDC. Rất nhiều con hẻm độc đạo, nhiều KDC bức bí lối đi lại bỗng nhiên nguy hiểm khi chứa trong đó các cơ sở gò hàn, làm nhang đèn hay sản xuất các mặt hàng dễ gây cháy hoặc bản thân các hoạt động sản xuất sử dụng điện nhiều, tỏa nhiệt lớn. Nhiều người cả nể đành chấp nhận với nguy cơ, nhiều người khác thấy bất an đã có báo cáo với cơ quan chức năng nhưng vì kế mưu sinh cộng với sự chây ỳ trong ý thức mà những mối đe dọa ấy vẫn tồn tại khiến người ta ăn không ngon, ngủ không yên.