Bỏ hoang 'đất vàng' ven sông rạch

Án phạt “lịch sử”

Khu dân cư thấp tầng Thảo Điền Sapphire (TDS, phường Thảo Điền, quận 2) do Công ty cổ phần TDS làm chủ đầu tư có diện tích đất 27.018,4m2, chuyển nhượng lại từ Công ty GS - nhà thầu thi công công trình đường Phạm Văn Đồng theo phương thức BT. Khu đất này là một trong các khu đất được UBND TPHCM giao cho Công ty GS để đầu tư kinh doanh bất động sản.

Theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM cấp cho Công ty GS, đất ở là 15.232,1m2, chiếm tỷ lệ 56,4%; còn lại là đất giao thông, sân bãi, đường đi dạo và công viên cây xanh, cảnh quan thuộc hành lang bảo vệ sông Sài Gòn, đất giao thông hành lang ven rạch Ông Hóa.

Từ đó, chủ đầu tư tiến hành xây dựng các công trình chính trong phần đất ở của dự án, gồm 29 căn biệt thự ven sông cao 3 tầng, chia làm 3 loại là biệt thự ven sông, biệt thự hồ bơi và biệt thự sân vườn.

Ngoài việc xây dựng khu biệt thự trên đất ở theo đúng quy hoạch, đầu năm 2016, Công ty TDS đã đề nghị xin tạm sử dụng một phần hành lang bảo vệ bờ sông Sài Gòn để xây dựng công trình phụ tại dự án Thảo Điền Sapphire.

Lúc đó, Sở Quy hoạch kiến trúc trả lời, để chờ sửa đổi và ban hành quy định mới cho phù hợp với tình hình thực tế, rồi mới xem xét quyết định.

Tuy nhiên, khi sự việc đang nằm ở “chế độ chờ” thì chủ đầu tư tiến hành cho xây dựng hàng loạt công trình sai phép trên phần đất cây xanh, cảnh quan, nằm trong hành lang bảo vệ sông Sài Gòn, như hồ bơi, công trình thể dục thể thao.

Tháng 3-2017, Đội Thanh tra địa bàn quận 2 đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và ngừng thi công xây dựng công trình.

Chánh Thanh tra Sở Xây dựng ban hành quyết định xử phạt hành chính về hoạt động xây dựng đối với công ty; đình chỉ thi công toàn bộ công trình, buộc Công ty TDS tự phá dỡ phần công trình xây dựng sai phép diện tích 1.127m2.

Thế nhưng, chủ đầu tư dự án chẳng những đã không chấp hành mà còn tiếp tục thi công, phát sinh thêm phần công trình xây dựng vi phạm mới với diện tích 269,64m2 nằm trên phần đất cây xanh, cảnh quan, đường kết nối trong hành lang bảo vệ sông Sài Gòn, rạch Ông Hóa. Đội Thanh tra địa bàn quận 2 lại tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và yêu cầu ngừng thi công.

Tháng 5-2017, UBND TPHCM ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt 1 tỷ đồng, buộc Công ty TDS tự phá dỡ phần công trình sai phép với tổng diện tích 1.396,64m2. Tiếp đó, tháng 7-2017, UBND TPHCM ban hành quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính nói trên.

Mới đây, ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó Chủ tịch UBND quận 2, cho biết chủ đầu tư đã tiến hành đập bỏ 14 hồ bơi xây dựng không phép và các hạng mục giải trí khác lấn chiếm trên hành lang ven sông Sài Gòn.

Đây được xem là án phạt “lịch sử” trong lĩnh vực xây dựng tại TPHCM, xét về số tiền cũng như số công trình bị đập bỏ. Mặc dù thời điểm đó có nhiều ý kiến trái chiều, nhưng luật là luật, bắt buộc chủ đầu tư phải nghiêm túc thực hiện.

Công khai quy hoạch, sử dụng đất ven sông rạch

Trên thực tế, khung pháp lý để quản lý, sử dụng quỹ đất thuộc hành lang bảo vệ sông, rạch đã được UBND TPHCM quy định, trước đây là Quyết định 150 năm 2004 và Quyết định 22 năm 2017.

Tuy nhiên, theo các chủ đầu tư việc “đụng vào” cho dù có ý tốt như xây bờ kè bảo vệ sông rạch, làm đường đi công cộng… là một vấn đề nhạy cảm, phức tạp.

Ông Vũ Anh Tâm, Giám đốc Công ty Bất động sản Tài Nguyên, cho biết khi thực hiện dự án tại khu Nam Sài Gòn, vì bờ sông sạt lở nên công ty xin xây dựng bờ kè cũng như làm đường đi ven kênh. Mặc dù việc làm này là giữ đất, sẽ phục vụ cư dân nhưng sự phê duyệt rất khó khăn, dễ bị hiểu nhầm là lấn chiếm kênh rạch.

Tất nhiên, chi phí bỏ ra không hề nhỏ: xây kè chi phí 12 triệu đồng/mét, để làm hết chiều dài con rạch gần 1km cũng “ngốn” của công ty không ít tiền!

Trong khi đó, tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng, mặc dù là khu đô thị kiểu mẫu, chủ đầu tư chỉ xếp đá thành bờ kè, mép sông rạch trồng cây, phía đất tiếp giáp trồng cỏ làm công viên, đường đi.

Tất nhiên, việc này chỉ làm ở những khu đất khai thác xây dựng nhà để bán như khu hồ Bán Nguyệt, khu biệt thự Chateau ven sông Rạch Đĩa; còn những khu vực khác vẫn… cây cỏ um tùm!

Hai bên kênh, rạch được đầu tư phù hợp sẽ nâng cao cảnh quang đô thị (ảnh khu hồ Bán Nguyệt). Ảnh: Cao Thăng

Hiệp hội Bất động sản TPHCM kiến nghị, TPHCM là thành phố sông nước, ven biển, điểm nhấn đặc sắc là sông Sài Gòn và các kênh rạch. Đây là tài sản vô cùng quý giá và cũng là nguồn lực góp phần phát triển kinh tế - xã hội, thu hút khách du lịch trong nước, quốc tế.

Cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai để quy định khi chủ đầu tư được giao dự án thì sẽ được giao ranh đất dự án đến mép cao bờ sông rạch và chịu trách nhiệm đầu tư xây dựng bờ kè bảo vệ (kết hợp với nắn mép bờ cao theo phương thức bù trừ để chỉnh trị dòng chảy và làm đẹp cảnh quan), đường ven sông, công viên, mảng xanh, các công trình dịch vụ phục vụ công cộng trong khu vực quỹ đất thuộc hành lang bảo vệ sông rạch, đồng thời được quyền khai thác, sử dụng theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.

Đối với các dự án cũ trước đây chưa giao quỹ đất thuộc hành lang bảo vệ sông rạch thì cần có cơ chế, chính sách khuyến khích các chủ đầu tư dự án đó, hoặc mời gọi các nhà đầu tư tham gia đầu tư, khai thác kinh doanh để sử dụng hiệu quả quỹ đất ven sông rạch.

Đặc biệt, việc công khai quy hoạch và sử dụng đất ven sông là hết sức cần thiết, không để tiếp tục tình trạng phát triển các tòa nhà cao tầng quá dày đặc, hoặc biến một phần không gian sông Sài Gòn thành không gian riêng của dự án nhà ở…