2012: Năm thất bát của giới ngân hàng?

Theo tạp chí The Economist, đây sẽ là năm mà phần lớn các chủ nhà băng ở các thị trường ngân hàng lớn của thế giới – lần đầu tiên trong 4 năm – cắt giảm mạnh mẽ tiền lương của họ kể từ khi hệ thống ngân hàng làm nổ tung nền kinh tế thế giới.

Đầu năm 2012, Ngân hàng Deutsche Bank của Đức đã cho biết sẽ cắt giảm 15% lương của nhân viên tại hai đơn vị của ngân hàng này. Tiếp theo xu hướng này, ngân hàng Barclays của Anh cũng vừa thông báo kế hoạch cắt giảm lương từ 25-30% của 24.000 nhân viên ngân hàng này. Ngân hàng này có thể sẽ sa thải khoảng 5% số giám đốc hàng đầu, theo tin từ Bloomberg.

Các ngân hàng và tập đoàn lớn nhất thế giới buộc phải giảm biên chế và cắt giảm tiền lương của nhân viên do nguồn thu giảm sút - hệ quả của môi trường tài chính bất ổn thời gian gần đây. Những "người khổng lồ" như Morgan Stanley và Citigroup của Mỹ, Credit Suisse của Thụy Sĩ trong năm ngoái cũng đã cắt giảm lương của nhân viên.

Trên thực tế, cho dù cuộc khủng hoảng tài chính bùng nổ trong năm 2008 với sự sụp đổ của ngân hàng Lehman Brother khiến toàn bộ hệ thống ngân hàng điêu đứng, tiền lương cho các nhân viên ngân hàng vẫn không bị ảnh hưởng đáng kể. Vụ cắt giảm lương sau vụ sụp đổ của ngân hàng Lehman Brothers chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Năm 2010, khoản tiền thù lao được các công ty ở phố Wall trả đạt mức kỷ lục 135 tỷ USD sau khi tăng đều đặn trong hai năm liền. Mặc dù sản lượng kinh tế của phần lớn các nền kinh tế phương Tây vẫn thấp hơn thời trước khủng hoảng, tiền lương ở lĩnh vực ngân hàng đã sớm phục hồi về mức trước khủng hoảng ngay trong năm 2009.

Các cơ quan quản lý và các nhà chính trị đã có nhiều nỗ lực nhằm cắt giảm lương của giới nhà băng. Ở Anh, chính phủ đã áp đặt một loại thuế lên tiền thưởng của giới ngân hàng trong năm 2010 và gây sức ép buộc các công ty phải đồng ý cắt giảm tiền thưởng trong năm 2011.

Tuy nhiên, dù tiền thưởng đã giảm khoảng 8% trong năm 2011, nhưng theo tính toán của công ty tư vấn kinh tế CERB, tiền lương bình quân đã tăng khoảng 7%. Ở một số nơi khác, tiền lương còn tăng nhiều hơn nữa. Ở một số thị trường châu Á, các chủ ngân hàng cho biết tiền lương đã tăng nhiều tới mức 25%.

Vậy tại sao năm 2012 có thể là năm xu hướng tiền lương đổi chiềul? Có hai lý do chính: Thứ nhất là việc nền kinh tế tái phát khủng hoảng ở các nước giàu và sự thay đổi sâu sắc trong các thị trường ngân hàng có khả năng sẽ làm cho lợi nhuận của các ngân hàng giảm mạnh trong những năm tới.

Ngành ngân hàng cũng phải đối mặt với sự thay đổi về cơ cấu. Từ 1/1/2012, các ngân hàng trên thế giới sẽ phải giữ lại mức vốn dự phòng cao hơn nhiều so với tài sản trong các sổ sách giao dịch của họ. Những luật lệ mới này, được biết đến dưới cái tên Basel 2.5 , sẽ làm cho nhiều giao dịch thương mại của các ngân hàng trở nên không còn có lời nữa.

Tại Mỹ, 2012 là năm mà nhiều luật lệ được đề nghị theo đạo luật Dod – Frank sẽ trở thành những quy định. Những quy định này sẽ bao gồm những giới hạn giao dịch mà các ngân hàng có thể làm cho bản thân họ. Công ty tư vấn McKinsey cho rằng lợi nhuận từ chứng khoán của các ngân hàng đầu tư lớn nhất thế giới sẽ giảm mạnh từ 20% xuống còn 7%, trừ phi các ngân hàng thực hiện những bước đi nhắm làm giảm tác động của những quy định mói này. Biện pháp lớn nhất mà họ có thể sẽ là cắt giảm nhân viên, và giảm lương đối với những người còn lại.

Logic này rất tàn nhẫn, Một cách điển hình, nhân viên chiếm khoảng 40 – 60% thu nhập tại cá ngân hàng đầu tư lớn. Trong năm qua, doanh thu đã giảm mạnh trong khi nhiều ngân hàng bị kẹt vào chính sách trả lương cao, đẩy tỉ lệ bù đắp của họ lên tới 60 – 80%. Việc cắt giảm, mặc dù nhanh chóng và tàn bạo, sẽ không diễn ra đồng loạt. Những chủ ngân hàng xuất sắc sẽ vẫn có thể đòi hỏi một phần không cân xứng từ thu nhập mà họ làm ra được cho ngân hàng, tuy nhiên đa số các nhân viên khác sẽ nhận thấy mức lương của họ bị giảm xuống.

Một số lớn nhân viên ngân hàng ở độ tuổi 50 sẽ được khuyến khích nghỉ hưu sớm. Những người tốt nhất trong số này sẽ tìm việc ở các quỹ đầu tư, hay khởi sự việc kinh doanh riêng của họ. Những tài năng mới cũng muốn nhìn xa hơn.

Chủ một ngân hàng đầu tư lớn phàn nàn: “Rất khó thuyết phục những người trẻ tuổi tham gia ngành công nghiệp này bằng việc đề nghị với họ một giấc mơ. Giờ đây chúng tôi yêu cầu họ làm việc thật chăm chỉ và nói: nếu không, cậu có thể sẽ không có việc làm trong 2 năm tới”.

Tiền, thứ mà các nhân viên ngân hàng biết quá rõ, không thể mua cho họ tình yêu. Tuy nhiên có đủ tiền chắc chắn sẽ đem lại một sự đền bù nhất định cho những người thông minh vì họ phải làm việc nhiều hơn cũng như bị hầu hết mọi người mắng nhiếc.