Vốn cho dự án dở dang – chính sách 2 mục đích

Bản tin phân tích kinh tế vĩ mô số 8 vừa được Ủy ban Kinh tế của Quốc hội công bố hôm 7/3/2013 đã chỉ ra 3 thuận lợi, 4 rủi ro của kinh tế Việt Nam năm 2013. Theo Ủy ban, khi một số nước lớn thực hiện gói kích cầu (như Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc), Việt Nam có thể hưởng lợi từ yếu tố này. Và trong nước sẽ có thêm những thuận lợi nếu việc giảm thuế thu nhập DN từ 25% xuống 23% được Quốc hội thông qua.

Việc giảm thuế sẽ kích thích đầu tư, phục hồi hoạt động sản xuất và thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế. Cùng với đó là quyết tâm mạnh mẽ của lãnh đạo Chính phủ, các Bộ, ngành cũng như của NHNN trong việc đưa ra một số giải pháp nhằm hâm nóng thị trường bất động sản.

Tăng giá điện sẽ tác động mạnh đến lạm phát tâm lý

Thế nhưng, Ủy ban cũng chỉ ra hệ quả tồi từ chính những quyết tâm giải cứu thị trường bất động sản. Những phân tích trong bản tin số 8 đã toát lên hàm ý tình trạng nền kinh tế hiện nay và tình trạng nguy cấp của thị trường bất động sản là hệ quả sai lệch của chính thị trường này: từ quan hệ cung cầu đến kỳ vọng của DN.

Ủy ban đã đưa ra hình tượng về hai hình kim tự tháp lắp ngược nhau khi nói về quan hệ cung cầu bất động sản với sự sai lệch lớn khi nguồn cung nhà ở đắt tiền chiếm tỷ trọng lớn ngược với phần nhỏ của nguồn cung nhà ở bình dân, trong khi đây mới chính là phân khúc cần tỷ trọng lớn.

Tình trạng đầu cơ diễn ra trên diện rộng và kéo dài đã làm sai lệch hoàn toàn các tín hiệu thị trường, tạo ra kỳ vọng sai lệch “giá chỉ tăng không giảm”. Đến nay, DN vẫn tiếp tục sai lệch khi kỳ vọng trông chờ ở giải pháp cấp cứu của Chính phủ. “Thế nên hàng vẫn tồn kho, nợ xấu đọng đấy gây ra vòng luẩn quẩn”, TS. Nguyễn Đình Cung – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương lên tiếng.

Hiện, không ít các DN bất động sản vẫn găm giá để chờ một sự “giải cứu” từ phía Nhà nước, nên vẫn chưa thực sự muốn thoát hàng. “Đây là một kỳ vọng hoàn toàn sai lệch. Với quy mô của nợ xấu trên thị trường bất động sản hiện nay, Nhà nước không đủ khả năng giải cứu, kể cả nếu muốn, Nhà nước cũng không thể chấp nhận giải cứu”, theo Ủy ban. Nếu giải cứu sẽ càng khuyến khích rủi ro đạo đức, làm cho các DN tiếp tục kinh doanh liều mạng vì “lãi bỏ túi, lỗ sẽ có Nhà nước lo”, tạo ra mầm mống cho các cuộc khủng hoảng nợ xấu trong tương lai.

Song hành cùng 3 điều thuận lợi, vẫn còn rủi ro trong năm 2013, theo phân tích và khuyến cáo của Ủy ban.

Rủi ro lớn nhất là lạm phát vẫn còn tiềm ẩn do có liên quan đến một số chính sách giá điện, giá xăng dầu và tăng lương tối thiểu. Lương tối thiểu tăng dù mức tăng không nhiều cũng góp phần tăng cầu tiêu dùng tạo áp lực tăng giá, gây lạm phát tâm lý. Với mức giá điện tăng từ tháng 12/2012, dù được giải thích là “tác động không lớn” đến giá cả, đến sản xuất kinh doanh và chi phí sinh hoạt của người dân, nhưng tác động nhiều vòng của việc tăng giá điện là không nhỏ. Lại thêm dự báo khả năng tới đây sẽ tăng giá điện”.

Tiếp theo là rủi ro khi nguồn tài chính đang khan hiếm nhưng luôn có nguy cơ “bị phân bổ lệch lạc, chảy vào nhóm lợi ích và DN sân sau”. Ủy ban nêu vấn đề: “Phá băng bất động sản có thể làm giảm nợ xấu, giảm tồn kho và kích tăng trưởng. Nhưng câu hỏi đặt ra là tiền đâu cứu bất động sản? và cách nào ngăn dòng tiền không chảy vào nhóm lợi ích và DN sân sau? Trả lời được các câu hỏi này một cách công khai sẽ làm cho người dân, nhà đầu tư tin tưởng vào chính sách”, Ủy ban nêu vấn đề.

Rất nhiều khuyến nghị chính sách cho năm 2013 được Ủy ban đưa ra. Đáng chú ý là khuyến nghị: ưu tiên thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản và ưu tiên giải ngân để nhanh chóng hoàn thành các dự án dang dở.

Ủy ban nhấn mạnh: Đây là những giải pháp hiệu quả, công bằng, là một mũi tên bắn trúng hai đích: Tiêu thụ hàng tồn kho (yêu cầu các chủ đầu tư sử dụng tối đa nguyên vật liệu trong nước với các công trình đầu tư và xây dựng cơ bản của Nhà nước và điều này được phép do đây là hoạt động thuộc lĩnh vực mua sắm công của Chính phủ); Tránh lãng phí do đầu tư dang dở gây ra, một tình trạng khá phổ biến đang gây nhiều bức xúc hiện nay trong xã hội.