Một buổi lễ trao giấy phép hành nghề bất động sản tại New York.Trong buổi lễ, người được cấp giấy phép phải đọc thuộc lòng hầu hết hiệu lực pháp lý liên quan đến chứng thư bảo đảm, thế chấp, hợp đồng mua bán và quy tắc đạo đức nghề. Ảnh: Bloomberg News
Ở hầu hết các nước, giao dịch bất động sản của các tổ chức, cá nhân đều thực hiện thông qua Trung tâm, văn phòng môi giới bất động sản, nhà môi giới bất động sản độc lập hoặc các luật sư. Các nhà môi giới này được quyền thực hiện việc đàm phán thuyết phục khách hàng, lập hợp đồng dịch vụ, đồng thời được phép thu tiền cho thuê, thu tiền thế chấp đất hoặc tiền phải thu theo các điều khoản hợp đồng. Tuy vậy, hoàn toàn không có chuyện môi giới bất động sản bóp méo thông tin, góp phần đẩy giá lên hoặc làm hạ giá xuống theo các cơn sốt nóng lạnh của thị trường nhằm thu lợi cho mình như thị trường nhà đất nước ta vài năm trở lại đây.
Nguyên nhân chủ yếu là do các nước đều quy định chặt chẽ về điều kiện hành nghề môi giới bất động sản. Trong luật của họ có quy định rõ văn phòng, trung tâm môi giới bất động sản phải được thành lập bởi các nhà môi giới có trình độ và chuyên môn cao trong lĩnh vực bất động sản. Và để hành nghề, cá nhân phải có chứng chỉ hành nghề hoặc thẻ hành nghề, mà để được cấp chứng chỉ hành nghề thì cá nhân phải trải qua đào tạo và sát hạch nghiêm túc và đáp ứng một số điều kiện nhất định.
Chẳng hạn như ở Mỹ, để hành nghề môi giới bất động sản phải có giấy phép do chính quyền bang cấp, phải thi trả lời nhiều câu hỏi về các giao dịch bất động sản cơ bản và luật liên quan đến mua bán bất động sản, phải tham gia một khóa đào tạo từ 60 đến 120 giờ và phải có kinh nghiệm mua bán bất động sản từ 1 đến 3 năm. Giấy phép hành nghề có giá trị tối đa 2 năm.
Đặc biệt, tại bang New York, giấy phép hành nghề môi giới và việc sát hạch thi viết để cấp giấy phép do Bộ Nội vụ tổ chức. Cụ thể như sau “Để xác định năng lực, người được kiểm tra về năng lực trước khi đăng ký hành nghề môi giới phải cung cấp bằng chứng để chứng minh là mình có kiến thức tốt về tiếng Anh, hiểu rõ các mục đích chung và các hiệu lực pháp lý liên quan đến chứng thư bảo đảm, thế chấp, hợp đồng bán và cho thuê đất, hiểu rõ về các nghĩa vụ giữa chủ sở hữu và đại lý cũng như các điều khoản của phần này.
Người môi giới cũng phải chứng minh rằng mình đã tham dự tối thiểu 120 giờ và đã hoàn thành tốt (các) khóa học về bất động sản được phê duyệt bởi Bộ trưởng liên quan đến phương pháp, nội dung và quy trình giám sát. Sự phê duyệt này có thể sẽ bị thu hồi nếu Bộ Nội vụ xét thấy khóa học là không phù hợp hoặc người nộp đơn đã tham gia nhiều vào các hoạt động môi giới bất động sản với tư cách là người bán hàng bất động sản đã được cấp phép trong thời hạn tối thiểu là ba năm. Còn các khóa học từ xa và trực tuyến sẽ được Bộ Nội vụ phê duyệt với điều kiện đơn vị tổ chức chứng minh được khả năng của mình trong việc quản lý và xác nhận sự tham gia của người đăng ký trong thời hạn cụ thể".
Tại Úc và Newzeland thì danh sách người môi giới phải được đăng ký với cơ quan quản lý kinh doanh (Uỷ ban tài phán thương mại). Nếu không đăng ký mà vẫn thực hiện dịch vụ sẽ bị phạt 50 đơn vị phạt (mỗi đơn vị là 100 đô la Úc với cá nhân, và 500 đô la Úc với tổ chức), bỏ tù 6 tháng hoặc vừa bị phạt tiền vừa bị bỏ tù, ngoài ra không được hưởng lương, hoa hồng từ các dịch vụ. Người môi giới đủ tư cách phải có các bằng cấp do các tổ chức đào tạo của Hiệp hội ANTA cấp.
Còn tại Hàn Quốc, để có thể trở thành chuyên gia môi giới bất động sản phải trải qua một kỳ thi kiểm tra về trình độ chuyên môn do lãnh đạo tỉnh, thành phố tổ chức. Căn cứ theo nghị định hướng dẫn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng có thể trực tiếp ra đề kiểm tra hoặc trực tiếp tổ chức kỳ thi kiểm tra này dựa trên cơ sở đồng đều về kỳ thi kiểm tra trình độ chuyên môn môi giới bất động sản. Không dừng lại ở đó, muốn được hành nghề môi giới bất động sản tại Hàn Quốc, chuyên viên môi giới bất động sản còn phải thành lập Văn phòng môi giới và báo với lãnh đạo chính quyền địa phương.
Trong luật cấp phép hành nghề môi giới bất động sản và khai báo giao dịch bất động sản của Hàn Quốc còn quy định thêm nhà môi giới và chuyên viên môi giới trực thuộc phải đăng ký con dấu với cơ quan đăng ký theo quy định của Bộ Xây dựng. Trường hợp thay đổi con dấu đã đăng ký cũng phải làm tương tự như trên. Nhà môi giới khi định sa thải hoặc tuyển dụng trợ lý, chuyên viên môi giới trực thuộc phải khai báo với cơ quan đăng ký căn cứ theo quy định của Bộ Xây dựng.
Đồng thời, nhà môi giới phải niêm yết giấy chứng nhận đăng ký văn phòng, bảng giá tiền phí và các hạng mục khác theo quy định của Bộ Xây dựng. Về tiêu chuẩn đăng ký văn phòng môi giới và đăng ký con dấu được quy định cụ thể ở nghị định và thông tư hướng dẫn. Ngoài ra, Hàn Quốc còn đưa ra mức phí môi giới bằng 0.9% số tiền giao dịch trong trường hợp mua bán, trao đổi, và 0.8% trong trường hợp thuê mướn.