Đang khiếu nại, có dừng quyết định cưỡng chế đất?

“Nhiều người dân cứ nghĩ mình đã khiếu nại quyết định thu hồi đất hoặc giá bồi thường đất thì chính quyền không được thu hồi đất của họ nhưng thực ra không phải”. Luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM, lưu ý như vậy khi nói về những quy định mới của Luật Đất đai 2013 liên quan đến việc cưỡng chế đất.

Sự khác nhau giữa hai hình thức cưỡng chế

. Phóng viên: Khi thu hồi đất, có trường hợp chính quyền cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc và cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất nhưng có trường hợp chỉ cưỡng chế một trong hai. Luật Đất đai 2013 quy định ra sao về việc cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc, thưa luật sư?

+ Luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên: Có thể hiểu đơn giản thế này: Cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc được thực hiện sau khi UBND cấp có thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất, còn cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất được thực hiện sau khi UBND cấp có thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất, quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Theo Luật Đất đai 2013, trường hợp người sử dụng đất trong khu vực có đất thu hồi không phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng trong việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm thì UBND cấp xã, UBMTTQ VN cấp xã nơi có đất thu hồi và tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng tổ chức vận động, thuyết phục để người sử dụng đất thực hiện.

Thu hồi đất thi công dự án đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài. Ảnh: HTD

Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày được vận động, thuyết phục mà người sử dụng đất vẫn không phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thì chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định kiểm đếm bắt buộc. Người có đất thu hồi có trách nhiệm thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc. Trường hợp người có đất thu hồi không chấp hành thì chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc và tổ chức thực hiện cưỡng chế.

. Còn cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất thì sao?

+ Khi quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành và phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, được công bố công khai, người có đất thu hồi phải chấp hành quyết định thu hồi đất. Trường hợp người có đất thu hồi đã được vận động, thuyết phục nhưng không chấp hành việc bàn giao đất cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thì chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất và tổ chức thực hiện việc cưỡng chế theo quy định tại Điều 71 của Luật Đất đai 2013.

Về trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất, trước khi tiến hành cưỡng chế, chủ tịch UBND cấp huyện quyết định thành lập ban thực hiện cưỡng chế. Ban thực hiện cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế; nếu người bị cưỡng chế chấp hành thì ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản. Trường hợp người bị cưỡng chế không chấp hành quyết định cưỡng chế thì ban thực hiện cưỡng chế tổ chức thực hiện cưỡng chế;

Ban thực hiện cưỡng chế có quyền buộc người bị cưỡng chế và những người có liên quan phải ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế; nếu không thực hiện thì ban thực hiện cưỡng chế có trách nhiệm di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế.

Nghĩa vụ thực hiện quyết định thu hồi đất

. Như vậy, người dân có quyền khiếu nại hay khởi kiện các quyết định liên quan đến việc thu hồi đất nhưng song song đó vẫn phải chấp hành việc giao đất cho chính quyền?

+ Đúng vậy. Căn cứ Điều 204 Luật Đất đai 2013 thì người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai.

Ngoài ra, khoản 6 Điều 17 Nghị định 43/2014 của Chính phủ nêu rõ: Người có đất thu hồi, tổ chức, cá nhân có liên quan có quyền khiếu nại về việc thu hồi đất theo quy định của pháp luật về khiếu nại. Trong khi chưa có quyết định giải quyết khiếu nại thì vẫn phải tiếp tục thực hiện quyết định thu hồi đất, quyết định cưỡng chế thu hồi đất. Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết khiếu nại có kết luận việc thu hồi đất là trái pháp luật thì phải dừng cưỡng chế nếu việc cưỡng chế chưa hoàn thành; hủy bỏ quyết định thu hồi đất đã ban hành và bồi thường thiệt hại do quyết định thu hồi đất gây ra (nếu có).

Đối với trường hợp thu hồi đất có liên quan đến quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân khác trong việc sử dụng đất theo quy định của pháp luật khác có liên quan thì Nhà nước tiến hành thu hồi đất, cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất theo quy định mà không phải chờ cho đến khi giải quyết xong quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng đất giữa người có đất thu hồi và tổ chức, cá nhân đó theo quy định của pháp luật có liên quan.

. Xin cám ơn luật sư.