Thống đốc Ngân hàng Nhà nước giải thích nguyên nhân lãi suất cho vay vẫn cao

Phát biểu giải trình cuối phiên thảo luận về kinh tế - xã hội sáng 1/6, bà Nguyễn Thị Hồng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, điều hành lãi suất và tín dụng, trong năm 2022-2023 điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh nhiều khó khăn thách thức, tình hình có nhiều diễn biến mới, phức tạp, khó lường.

Điều hành thị trường rất khó khăn

Trong điều kiện đó, Ngân hàng Nhà nước đã kiên trì giữ đại cục, ổn định kinh tế vĩ mô tiền tệ và theo dõi sát diễn biến, tình hình để quyết định những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm trong từng kỳ, từng giai đoạn để ứng phó linh hoạt.

Với điều hành lãi suất, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, nhu cầu giảm lãi suất là mong muốn của doanh nghiệp khi vay vốn từ trước tới nay. Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm chỉ đạo, Ngân hàng Nhà nước cũng rất mong muốn, quan tâm điều đó.

“Tuy nhiên, điều hành lãi suất cần được thực hiện trong tổng thể điều hành chính sách kinh tế vĩ mô về đảm bảo đại cục về kinh tế vĩ mô ổn định, đặc biệt bảo đảm an toàn cho hệ thống ngân hàng”, bà Hồng nói.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng giải trình tại phiên thảo luận. Ảnh: Quochoi

Lý giải về việc mặt bằng lãi suất năm 2022 tăng cao, theo bà Hồng có 2 lý do. Đầu tiên là lãi suất quốc tế đồng loạt tăng nhanh và mạnh, trong nước lạm phát năm 2022 tăng. Đặc biệt nửa cuối 2022 lạm phát có xu hướng tăng nhanh từng tháng. Chính vì vậy, điều hành không thể chủ quan với lạm phát.

Bên cạnh đó, áp lực mất giá đồng Việt Nam rất lớn trong 2022, khi các nước thắt chặt chính sách tiền tệ, đồng USD mất giá cũng mạnh. “Thời điểm tháng 10 đồng Việt Nam mất giá 9 - 10%, nếu không có giải pháp linh hoạt và đồng bộ thì cuối năm đồng Việt Nam không chỉ mất giá có 3,5%”, bà Hồng cho biết.

“Thời điểm đó điều hành thị trường rất khó khăn, Thủ tướng phải cập nhật hàng ngày theo báo cáo của Thống đốc. Nếu để đồng Việt Nam mất giá trên 10% thì doanh nghiệp vô cùng khó khăn”, bà Hồng nói.

Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, doanh nghiệp thâm hụt hàng năm rất lớn, chưa kể sản xuất trong nước phụ thuộc nhập khẩu nguyên vật liệu nước ngoài. Nếu tỷ giá tăng công hưởng với chi phí đầu vào tăng cao, chắc chắn lạm phát sẽ tăng cao. Chưa kể, doanh nghiệp cũng vay lượng vốn nước ngoài, nghĩa vụ trả nợ sẽ tăng lên.

Khi ổn định được tỷ giá trở lại, với điều kiện lạm phát tăng chậm lại, trong những tháng đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đã rất quyết liệt, điều chỉnh 3 lần mức điều hành lãi suất, đưa mặt bằng lãi suất của các khoản cho vay mới giảm 0,9% bình quân so với năm 2021.

Room tín dụng thoải mái

Với việc điều hành tín dụng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, tháng 10 năm ngoái đã diễn ra sự kiện rút tiền hàng loạt ở SCB, gây nguy cơ tác động lan truyền tới hệ thống ngân hàng. Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã tập trung ưu tiên vừa ổn định thị trường ngoại hối và đặc biệt là đảm bảo an toàn hoạt động của các tổ chức tín dụng, đảm bảo chi trả cho người dân.

Vì vậy, không thể điều chỉnh room tín dụng vào thời điểm tháng 10. Sau khi thanh khoản ổn định trở lại thì Ngân hàng Nhà nước mới điều chỉnh tăng trưởng tín dụng.

Với những biến động của các ngân hàng Mỹ trong thời gian vừa qua, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho rằng, ưu tiên đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng của Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ là lựa chọn đúng đắn. Những giải pháp, liều lượng và thời điểm của chính sách đã được Ngân hàng Nhà nước cân nhắc kỹ lưỡng để tập trung hướng đến ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an toàn hệ thống, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.

Về việc tiếp cận tín dụng, bà Hồng, cho biết cơ chế chính sách cho vay không có gì thay đổi nhưng năm 2022 tăng trưởng tín dụng 14,16%, trong khi đó 5 tháng đầu năm 2023 chỉ tăng khoảng 3%.

“Không thể nói do chính sách vì chính sách không có gì thay đổi. Với các tổ chức tín dụng, những tháng đầu năm dư địa room tín dụng thỏa mái, thanh khoản hệ thống dư thừa. Không có lý do gì các ngân hàng huy động tiền gửi, trả lãi cho người gửi tiền mà không cho doanh nghiệp vay”, bà Hồng nói.

Theo bà Hồng, lý do khó tiếp cận là do một số nhóm doanh nghiệp không có đầu ra, không có đơn hàng. Vì vậy cần có giải pháp tháo gỡ khó khăn đầu ra cho doanh nghiệp. Ngoài ra còn có các doanh nghiệp vừa và nhỏ, rất khó khăn sau đại dịch Covid -19 không đủ điều kiện vay vốn, không tiếp cận được với nguồn vốn ngân hàng. Do đó, cần có chính sách để các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận được nguồn vốn.

Về tín dụng cho bất động sản, bà Hồng cho biết thường tăng trưởng tín dụng vào bất động sản thường cao hơn tăng trưởng chung của nền kinh tế. Nhưng với những khó khăn của thị trường bất động sản hiện nay có đến 70% khó khăn của bất động sản là pháp lý. Cho nên giải pháp phải tập trung gỡ vướng từ pháp lý, cộng với việc các doanh nghiệp cần rà soát để điều chỉnh giá bất động sản. Từ đó kích thích tín dụng cho cả doanh nghiệp cũng như người mua nhà.