Cuộc chiến đất đai ở Trung Quốc: Những Ô Khảm mới

Vọng Cương theo chân Ô Khảm

Theo Nhật báo Quảng Đông, vụ căng thẳng ở làng Ô Khảm thuộc thị xã Lục Phong vừa tạm lắng xuống chưa được bao lâu thì chính quyền tỉnh Quảng Đông lại đau đầu vì đợt phản đối ở làng Vọng Cương, thành phố Quảng Châu. Trong 2 ngày 17-18.1.2012, 3.000 người dân Vọng Cương kéo lên trụ sở chính quyền tỉnh để biểu tình phản đối giới chức địa phương đầu cơ địa ốc trái phép từ đất đai canh tác của dân, thu lợi khoảng 63 triệu USD. Họ còn tố cáo Bí thư Chi bộ làng Lê Chí Hàng cho đối tác thuê bãi giữ xe và khu vực chợ trung tâm với giá rẻ mạt.

Nhật báo Quảng Đông dẫn lời dân làng lên án ban lãnh đạo địa phương là “một băng đảng xã hội đen” và kêu gọi nhà nước sớm giải quyết để Vọng Cương không phải trở thành một “Ô Khảm thứ hai”. Nhằm tránh để vụ việc thêm nghiêm trọng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Đông Uông Dương lập tức ra lệnh “nhanh chóng phản hồi đề nghị của dân, tiến hành thương lượng hòa bình và tìm hướng giải quyết”. Theo đó, chính quyền tỉnh Quảng Đông cam kết tiến hành điều tra về tham nhũng và sử dụng đất trái phép trước ngày 19.2, đồng thời đình chỉ công tác của ban lãnh đạo địa phương.

Trước đó, phản ứng nhanh chóng của lãnh đạo cấp cao Quảng Đông trước lời kêu gọi của dân đã giúp giải quyết bất ổn ở Ô Khảm. Vì thế, báo giới Trung Quốc đánh giá “phương pháp Ô Khảm”, tức nghiêm túc lắng nghe và cam kết đầy đủ với dân là phương pháp duy nhất để hòa giải.

Người dân tỉnh Chiết Giang biểu tình phản đối thu hồi đất đai - Ảnh: Weibo

Chiết Giang không yên ổn

Ngày 1.2.2012, gần 5.000 người dân của 2 làng Phán Hà Đông và Phán Hà Tây thuộc huyện Thương Nam, tỉnh Chiết Giang đã biểu tình rầm rộ, tố cáo quan chức địa phương bán lậu đất đai và không đền bù cho dân. Weibo, một trong những diễn đàn mạng lớn nhất ở Trung Quốc và nhiều trang tin khác đồng loạt đưa hình ảnh người dân giơ cao biểu ngữ viết: “Chính quyền lợi dụng tài nguyên tập thể để mưu lợi cá nhân”, “Chính quyền địa phương coi thường người dân”... Trong suốt cuộc biểu tình, không thấy xuất hiện bóng dáng quan chức nào.

Theo truyền thông Trung Quốc, bức xúc xuất phát từ dự án “vây biển tạo đất liền” của chính quyền Thương Nam khởi động từ năm 2003 với chính sách cưỡng chế trưng thu đất đai. Phán Hà Đông và Phán Hà Tây với tổng dân số hơn 5.000 người là 2 làng có diện tích lớn nhất liên quan tới dự án trên. Tháng 6.2011, khi đơn vị trúng thầu bắt đầu tiến hành triển khai xây dựng thì người dân mới biết đất đai mà nhiều thế hệ gia đình họ sinh sống bấy lâu đã bị bán. Tất cả đất ruộng, đất hương hỏa, những mẫu nước nuôi trồng thủy sản... đều bị lấy trong khi người dân không nhận được một xu bồi thường. Một dân làng viết trên diễn dàn mạng: “Chính quyền nỡ lòng nào chặt đường sống của mấy ngàn người?”.

Ngày 6.2.2012, đến lượt hàng trăm người làng Long Cương, cũng thuộc Thương Nam, xuống đường phản đối các vụ mua bán và bồi thường mờ ám liên quan đến dự án “vây biển tạo đất liền”, theo tờ China Daily. Tờ báo dẫn lời một viên chức địa phương cho hay người dân yêu cầu minh bạch thông tin trong chính sách sử dụng và bồi thường liên quan đến diện tích nuôi trồng thủy sản bị thu hồi.

Do đặc thù đất bị thu hồi ở Thương Nam nằm ven biển với nhiều dải cát ngầm, cho tới nay chính quyền vẫn chưa có tiêu chuẩn chia tách rõ ràng. Ông Lý Hiểu Bân thuộc Hiệp hội Luật sư Bắc Kinh nhận định có dấu hiệu chính quyền Thương Nam đã lợi dụng những điểm mập mờ này để chiếm đất.