“Chúng ta ưu đãi quá mức” để thu hút đầu tư

Cởi mở, xé rào để rồi... địa phương nuôi doanh nghiệp

Thưa bộ trưởng, hệ luỵ của việc trải thảm đỏ thu hút đầu tư nước ngoài bằng mọi giá (kể cả chuyện xé rào) tại các địa phương ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển kinh tế và người dân?

Hiện nay Thủ tướng Chính phủ đang có chỉ đạo tổng kết đánh giá lại suốt 20 năm về vốn FDI. Chúng ta phải khẳng định không có thành phần này thì không có tăng trưởng như thời gian qua. Bên cạnh đó, cũng bộc lộ mặt trái, chúng ta trải thảm đỏ, thu hút đầu tư bằng mọi giá. Ở Trung ương thì có mức độ, phân cấp cho địa phương nên mỗi địa phương mở ra nhiều khu kinh tế, khu công nghiệp. Các địa phương thu hút đầu tư FDI rất cởi mở, chuyện xé rào cũng đã được chấn chỉnh. Nhưng có vấn đề hai mặt, để thu hút đầu tư chúng ta ưu đãi quá mức cần thiết.

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh

Cụ thể vấn đề kiểm tra bộc lộ những mặt trái gì, thưa bộ trưởng?

Qua kiểm tra có doanh nghiệp đầu tư bây giờ tiền thuế đất chúng ta miễn giảm thuế đất, trong khi phải thu hồi đất của nhân dân lại để giành cho doanh nghiệp. Thứ hai là miễn thuế tối đa 5 năm, mấy năm sau chỉ phải nộp thuế 50%, 10 năm chỉ thu 10% thuế thu nhập doanh nghiệp. Như vậy, chúng ta phải đặt câu hỏi doanh nghiệp nuôi địa phương ấy hay địa phương nuôi doanh nghiệp.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp FDI không mang tiền vào nước ta đầu tư mà vay tiền từ các ngân hàng và không thực hiện nghĩa vụ nộp thuế, bộ trưởng nói gì về điều này?

Hiện tượng chuyển giá đã có ở một số doanh nghiệp lúc nào cũng báo lỗ, lỗ trầm trọng nhưng quy mô sản xuất ngày càng mở rộng ra, như vậy là phản quy luật. Những gì chúng ta thấy không chính đáng thì cần phải kiểm tra. Doanh nghiệp nước ngoài phải mang tiền từ nước ngoài vào đầu tư nhưng họ lại huy động vốn trong nước là không được. Do vậy, đợt tiến hành kiểm tra vừa rồi để xem doanh nghiệp nước ngoài huy động vốn đến đâu, anh mang vốn từ nước ngoài vào, vay trong nước như thế nào để có biện pháp xử lý. Kiểm tra việc chuyển giá để lập lại trật tự không thể để doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào nước ta lại lợi dụng chính sách trong nước, chuyển giá, trốn thuế. Việc này phải kiểm tra, xử lý chứ.

Cần chọn doanh nghiệp có năng lực

Vậy bây giờ việc lựa chọn doanh nghiệp FDI với tiêu chí như thế nào, thưa bộ trưởng?

Bây giờ chúng ta phải định hướng lại việc thu hút đầu tư. Đã qua rồi, thời kỳ trải thảm đỏ bằng mọi giá mà bây giờ phải có chọn lựa, chọn lọc những doanh nghiệp, tập đoàn có thực lực kinh tế, có uy tín, có thương hiệu, có sản phẩm không chỉ phục vụ cho đất nước Việt Nam mà phải tham gia xuất khẩu toàn cầu, cạnh tranh được. Khi sản xuất tại Việt Nam, anh cũng phải tạo ra được giá trị cao công nghệ phụ trợ, dịch vụ. Nếu không, khi thu hút đầu tư các doanh nghiệp này lại biến Việt Nam thành khu vực gia công, lắp ráp...

Thưa bộ trưởng, có ý kiến cho rằng kinh tế khó khăn nên chúng ta kén chọn doanh nghiệp đầu tư FDI và kiểm tra để sàng lọc?

Vấn đề chúng ta cần là họ đưa công nghệ cao thân thiện với môi trường. Nhưng vừa qua, các doanh nghiệp FDI vào cũng xả thải ra môi trường rất nhiều mà nhân dân bức xúc. Việc này đã đến lúc chúng ta cần chấn chỉnh lại, không phải bây giờ kinh tế khó khăn thì thít chặt lại. Bây giờ, chúng ta nhận ra vấn đề và phải chỉnh sửa để doanh nghiệp đầu tư nước ngoài vào phải là đơn vị có năng lực, đóng lâu dài ở Việt Nam tham gia vào nền kinh tế của chúng ta phát triển nhanh và bền vững. Chúng ta không khuyến khích doanh nghiệp FDI vào nhiều mà đất nước không thu được gì cả, ngay cả cơ cấu chuyển dịch cũng không theo hướng chất lượng cao.

Những vấn đề của doanh nghiệp FDI đã có cả chục năm nay, nhưng tại sao bây giờ Chính phủ mới kiểm tra?

Tất cả những vấn đề này có thể diễn ra từ đầu nhưng với quy mô nhỏ, chúng ta lại đang trong quá trình thu hút đầu tư nên có nhiều chuyện chưa phân tích hết. Dần dần trong quá trình quản lý chúng ta thấy bộc lộ ra nhiều vấn đề nên cần phải rà soát lại để quản lý Nhà nước tốt hơn.

Xin cảm ơn bộ trưởng!