Bloomberg: 1,3 nghìn tỷ USD từ ngân hàng Deutsche Bank có thể bắt nguồn từ hoạt động tội phạm

“Chúng tôi vừa có cái nhìn cập nhất nhất về cuộc chiến chống rửa tiền toàn cầu và có một điều thật đáng lo ngại: Các ngân hàng và các cơ quan quản lý không thể kiểm soát dòng tiền bất hợp pháp hàng nghìn tỷ USD”, bài báo đăng trên Bloomberg mới đây đưa ra nhận định.

Trong một cuộc điều tra kéo dài một năm của BuzzFeed và Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ), các phóng viên đã nghiên cứu khoảng 2.100 báo cáo hoạt động đáng ngờ (Suspicious Activity Report - SAR).

Báo cáo hoạt động đáng ngờ (SAR) được đệ trình bởi tổ chức tài chính quan sát các hoạt động đáng ngờ trong tài khoản. Báo cáo được gửi lên Mạng lưới thực thi tội phạm tài chính (Financial Crimes Enforcement Network - FinCEN), người ta sau đó sẽ điều tra vụ việc. Mạng lưới thực thi tội phạm tài chính là một bộ phận của Bộ ngân khố Hoa Kỳ.

Báo cáo hoạt động đáng ngờ là một phần của các đạo luật và qui định chống rửa tiền, nó đã trở nên khắt khe hơn kể từ năm 2001. Đạo luật Yêu nước Hoa Kỳ đã mở rộng đáng kể các yêu cầu SAR trong nỗ lực chống khủng bố toàn cầu và trong nước.

Mục tiêu của SAR và kết quả điều tra là xác định các khách hàng có liên quan đến rửa tiền, lừa đảo hoặc tài trợ khủng bố.

Mặc dù số lượng SAR được các nhà báo xem xét vượt trội so với bất kỳ lần truy cập nào trước đây vào các tài liệu mật này, chúng vẫn chỉ là một phần nhỏ - tương đương 0,02% - trong số hơn 12 triệu SAR đã được nộp trong khoảng thời gian là từ năm 2011 đến nay 2017. Ngoài ra, mẫu không đại diện cho hoạt động ngân hàng tổng thể. Một số hồ sơ bắt nguồn từ cuộc điều tra của Quốc hội Hoa Kỳ về sự can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Gần một nửa số SAR đến từ ngân hàng Deutsche Bank AG.

Tuy nhiên, tổng số tiền rất đáng kinh ngạc. Chỉ riêng số lượng nhỏ các báo cáo này đã đánh dấu dòng tiền 2 nghìn tỷ USD, 1,3 nghìn tỷ USD từ Deutsche Bank, có thể bắt nguồn từ hoạt động tội phạm.

Vương quốc Anh, nơi có hơn 600 công ty được gắn cờ trong các báo cáo, dường như là trung tâm lớn nhất cho các dòng tiền tinh ranh này, và Hoa Kỳ là trung tâm lớn thứ hai. Nước Anh rõ ràng đã không thực thi đầy đủ để thắt chặt luật chống lại rửa tiền. Một mạng lưới khổng lồ của những người hỗ trợ, từ luật sư đến kế toán và chủ ngân hàng, giúp thúc đẩy các bánh xe tài chính bất hợp pháp thông qua London.

Về phần mình, các ngân hàng quá chậm nếu không muốn nói là hoàn toàn cẩu thả trong việc gửi SAR. Hơn một phần năm số tài liệu được gửi đến liên quan đến các đối tượng có địa chỉ mà ngân hàng không biết, bao gồm cả các công ty mà người cho vay đã làm ngân hàng.

SAR, phải được nộp trong vòng 60 ngày kể từ ngày phát hiện hoạt động tội phạm tiềm ẩn, đôi khi được nộp nhiều năm sau đó. Theo báo cáo của BuzzFeed/ ICIJ, đó được cho là trường hợp của JPMorgan Chase & Co., công ty đã xử lý các khoản thanh toán cho Paul Manafort, cựu giám đốc chiến dịch tranh cử của Tổng thống Donald Trump, sau khi ông từ chức khỏi chiến dịch năm 2016 do bị cáo buộc rửa tiền. HSBC Holdings Plc tiếp tục chuyển tiền cho một quỹ đầu tư vốn đang bị điều tra về cáo buộc đây là một kế hoạch Ponzi, báo cáo cho biết.

Đáng báo động là các ngân hàng thường chỉ dựa vào các tìm kiếm trên internet để tìm ra khách hàng của họ là ai và chỉ gửi các báo cáo đáng ngờ sau khi có tin tức mới hoặc các cuộc điều tra chính thức được đưa ra. Trong nhóm các SAR được các phóng viên xem xét, thời gian nộp đơn trung bình kể từ khi hoạt động đáng ngờ bắt đầu là 166 ngày. Hãy tưởng tượng những khoản tiền đó sẽ đi được bao xa trong vòng nửa năm.

Các SAR được xem xét liên quan đến thời kỳ mà nhiều ngân hàng đã bị điều tra và trừng phạt vì không tuân thủ các quy định về rửa tiền. Nhưng hàng tỷ đô la tiền phạt bị đánh vào họ đã không thay đổi nhiều hành vi.

Có một cây gậy pháp lý lớn hơn để kiểm tra các chủ ngân hàng sai lầm và những người hỗ trợ khác sẽ giúp ích. Vì vậy, cũng nên suy nghĩ lại về cách rửa tiền được các nhà hoạch định chính sách giải quyết. Lực lượng cảnh sát và các cơ quan quản lý quốc gia không chỉ đấu tranh để hợp tác xuyên biên giới; ngay cả trong một số cơ quan tội phạm, các đơn vị khác nhau không phải lúc nào cũng chia sẻ thông tin.

Tom Kirchmaier, một nhà nghiên cứu về chính sách và tội phạm tại Trường Kinh tế London, đề xuất một giải pháp gồm ba bước. Để bắt đầu, các hồ sơ SAR phải được chuẩn hóa. Quá nhiều thông tin được trình bày trong các câu chuyện mà không thể xem xét kỹ lưỡng. FinCEN sử dụng khoảng 270 nhân viên, nhận tới 2 triệu SAR mỗi năm. “Chúng ta vẫn đang mắc kẹt trong thế kỷ 19,” cựu cảnh sát chống rửa tiền hàng đầu của Thụy Sĩ, Daniel Thelesklaf nói về những nỗ lực dựa trên giấy tờ của quốc gia mình.

Thứ hai, Kirchmaier kêu gọi chia sẻ dữ liệu nhiều hơn nữa giữa các cơ quan quản lý và thực thi. Ở châu Âu, hơn 50 cơ quan chức năng giám sát hoạt động rửa tiền và tài trợ khủng bố. Ủy ban châu Âu sẽ đề xuất một giám sát viên cấp EU vào năm tới.

Cuối cùng, Kirchmaier nói rằng con người cần được loại bỏ khỏi quá trình này càng xa càng tốt. Các cơ quan chống tội phạm phải có thể tự động hóa việc sàng lọc SAR và báo cáo lại cho các ngân hàng, chẳng hạn như cung cấp cho họ đánh giá về rủi ro liên quan đến một khách hàng cụ thể. Và người cho vay phải có thể dừng giao dịch với các thực thể bị gắn cờ mà không cần quá nhiều sự can thiệp của con người.

Việc cải thiện triệt để cuộc chiến chống rửa tiền có thể không thể thực hiện được trong một sớm một chiều, nhưng hệ thống như đang không hoạt động. Khi tốc độ thanh toán tăng nhanh và tiền ảo sinh sôi nảy nở, tội phạm sẽ tìm ra những cách mới để di chuyển dòng tiền. Các ngân hàng và những người giám sát nói chung cần phải làm tốt hơn nhiều.