Bán sân bay, đường cao tốc, được bao nhiêu vốn để làm hạ tầng?

Việc bán quyền khai thác các dự án hạ tầng sẽ giúp Bộ GTVT có thêm vốn đầu tư cho các dự án nhằm giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước - Ảnh: Anh Quân

Nhà đầu tư quan tâm nhiều?

Chỉ sau một thời gian ngắn sau khi Bộ GTVT công bố bán các dự án nhà ga sân bay và đường cao tốc, đã có khá nhiều nhà đầu tư đặt vấn đề chuyển nhượng quyền khai thác các dự án này.

Ở lĩnh vực hàng không, hai hãng hàng không Vietnam Airlines và VietJetAir đã đặt vấn đề được chuyển nhượng toàn bộ quyền khai thác nhà ga T1 sân bay Nội Bài; tập đoàn T&T đề nghị được nhượng quyền khai thác sân bay Phú Quốc. Mới đây nhất hãng Jetstar Pacific cũng đề nghị Bộ GTVT nhượng quyền khai thác nhà ga cũ sân bay Đà Nẵng.

Cùng với các đề nghị mong muốn được nhượng quyền khai thác nhà ga, mới đây ba nhà đầu tư gồm Công ty cổ phần dịch vụ hàng không Thăng Long (TASECO), Công ty cổ phần Đầu tư (AOV) và Tổng công ty Xây dựng Hà Nội (HANCORP) – viết tắt là tổ hợp nhà đầu tư TAH đã đề xuất Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) xin xây dựng nhà ga hành khách quốc tế sân bay Đà Nẵng.

Các dự án đường cao tốc hiện cũng có khá nhiều nhà đầu tư trong nước và nước ngoài quan tâm. Ông Mai Tuấn Anh, Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), cho biết trong số các nhà đầu tư trong nước có một số tên tuổi đáng chú ý như tập đoàn Bitexco, tập đoàn Sovico… Một số nhà đầu tư nước ngoài từ Mỹ, Nhật, Pháp,... đặc biệt là tập đoàn Vinci (Pháp), cũng đã đặt vấn đề mua quyền khai thác 3 dự án đường cao tốc.

Ở lĩnh vực cảng biển, một loạt nhà đầu tư đặt vấn đề mua cảng như tập đoàn T&T đề nghị mua toàn bộ cổ phần của Nhà nước ở cảng Quảng Ninh; và mới đây nhất là tập đoàn Vingroup đề xuất được mua 80% cổ phần của cảng Hải Phòng và cảng Sài Gòn.

Hiện tại, giá bán các dự án này vẫn đang là một ẩn số, vì sau khi có nhà đầu tư quan tâm Bộ GTVT sẽ còn phải rà soát lại rồi định giá, sau đó mới thương thảo với các nhà đầu tư; các dự án có nhiều nhà đầu tư quan tâm còn phải tổ chức đấu giá. Khi đó, mới có kết quả cuối cùng.

Bán dự án được bao nhiêu vốn?

Chưa rõ là việc bán các dự án hạ tầng sẽ được bao nhiêu tiền để đầu tư cho các dự án khác. Tuy nhiên, theo tính toán của Bộ GTVT trong các đề án xã hội hóa hàng không, đường bộ, tổng số vốn cho mỗi lĩnh vực đã lên đến hàng trăm ngàn tỉ đồng.

Ở lĩnh vực hàng không, theo tính toán của bộ này, nhu cầu về vốn cho đầu tư hạ tầng hàng không giai đoạn 2015-2020 ước tính lên tới 230.215 tỉ đồng. Dự kiến, nguồn vốn ngân sách Nhà nước và trái phiếu Chính phủ chỉ đáp ứng 30.724 tỉ đồng (13,3%) trong vòng 5 năm; nguồn vốn xã hội hóa từ doanh nghiệp 23.968 tỉ đồng (10,1%); còn lại là vốn ODA và các nguồn vốn khác.

Nhìn vào cơ cấu nguồn vốn trên có thể thấy nhu cầu về vốn cho xây dựng hạ tầng hàng không là rất lớn và cần huy động từ nhiều nguồn khác nhau mà việc bán quyền khai thác các dự án cũng chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ.

Còn đối với các dự án đường cao tốc giai đoạn từ 2015-2020 Bộ GTVT đã lên kế hoạch xây dựng một số tuyến có quy mô lớn như Quảng Ngãi - Quy Nhơn (150 km), Biên Hòa - Phú Mỹ - Cái Mép (47km), Nha Trang - Phan Thiết (200km), Dầu Giây - Tân Phú (74km), Hạ Long - Mông Dương (52km)….Ước tính nhu cầu vốn để xây dựng các dự án đường cao tốc vào khoảng 482.205 tỉ đồng.

Phương án được tính toán tương tự như việc nâng cấp mở rộng quốc lộ 1A hiện nay, tức là một số đoạn được xây dựng bằng vốn của nhà nước một số đoạn được xây dựng bằng vốn của nhà đầu tư.

Bộ này cũng đặt mục tiêu đến năm 2020 phải hoàn thành được 2.500 km đường cao tốc, trong khi hiện nay mới hoàn thành được 567 km, tức là từ nay đến 2020 phải hoàn thành thêm gần 2.000 km.

Khi được hỏi về tính khả thi của việc hoàn thành 2.500 km đường cao tốc vào năm 2020, ông Mai Tuấn Anh của VEC nói "nếu nhìn ở thời điểm hiện tại thì thấy rất khó khăn về vốn nhưng nhìn về tương lai thì thấy có khả năng đạt được. Cũng như trước đây chúng ta không nghĩ rằng sẽ xây dựng được các tuyến cao tốc có quy mô lớn và hiện đại như hiện nay vì thời điểm đó đâu có vốn nhưng bây giờ thì lại làm được”.

Ở lĩnh vực cảng biển giai đoạn từ 2015-2020, Bộ trưởng Đinh La Thăng tuyên bố cảng Lạch Huyện là cảng cuối cùng do nhà nước đầu tư. Năm 2014, hàng loạt các cảng biển đã cổ phần hóa và bán cổ phần cho tư nhân, song số tiền thu được dùng để tái cơ cấu nợ của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines).

Bên cạnh việc bán quyền khai thác các dự án hạ tầng để có vốn, Bộ GTVT cũng kỳ vọng khi Chính phủ ban hành nghi định PPP hồi giữa tháng 2 sẽ là tiền đề để thu hút nhà đầu tư tham gia đầu tư vào hạ tầng.

Tuy nhiên, khi nghị định được ban hành, dù có một số điểm mới và cụ thể hơn so với các văn bản trước đây nhưng nhà đầu tư cũng chưa thật sự hào hứng đầu tư theo hình thức này. Đặc biệt, là những rủi ro về pháp lý khiến nhà đầu tư e ngại.

Chính vì vậy, việc thu hút vốn đầu tư cho hạ tầng vẫn là một bài toán khó và liệu đến năm 2020 các mục tiêu mà Bộ GTVT đặt ra có hoàn thành như kế hoạch hay không vẫn là câu hỏi lớn.