Trên
thực tế, từ khi quy định chính thức về thuế thu nhập cá nhân từ kinh
doanh bất động sản được ban hành đến nay, cho dù đã có nhiều thông tư
hướng dẫn, bổ sung, nhưng việc thực thi rất khó khăn. Nhiều thương vụ
chuyển nhượng sản phẩm bất động sản kẹt cứng vì cách tính thuế sản chưa
rõ ràng, thiếu hợp lý.
“Thông tư 12/2011/TT-BTC quy định, cán bộ thuế phải xác định giá bán theo giá thị trường thông qua xác nhận của các sàn giao dịch bất động sản. Nhưng làm sao xác định được giá thị trường, vì mỗi người bán một giá, ngay cả ở cùng một dự án. Hơn nữa, Thông tư 12 chỉ đề cập đến sản phẩm căn hộ và hợp đồng góp vốn mua nhà ở hình thành trong tương lai, mà không hề nhắc đến đất nền”, ông Nguyễn Xuân Lộc, Tổng giám đốc Công ty Địa ốc Techcom Real nói và cho rằng, những bất hợp lý này đã khiến các cơ quan thuế mỗi nơi áp dụng mỗi kiểu và hồ sơ chuyển nhượng bị tồn khá nhiều.
Ngay cả với sản phẩm căn hộ dù có quy định song cũng khá bất cập. Đơn cử trường hợp chị Nguyễn Thị Hiền (quận Thủ Đức, TP.HCM), sau khi chuyển nhượng một căn hộ quận 2 (TP.HCM) với tiền chênh lệch gần 6 triệu đồng và làm hồ sơ gửi cơ quan thuế, chị nhận được thông báo nộp thuế là 21,6 triệu đồng.
Giải toả về giá tính thuế
Bắt
đầu từ ngày 19/9/2011, Thông tư 113/2011/TT-BTC do Bộ Tài chính ban
hành về việc sửa đổi, bổ sung Thông tư số 62/2009/TT-BTC, Thông tư số
02/2010/TT-BTC và Thông tư số 12/2011/TT-BTC liên quan đến việc hướng
dẫn cách tính thuế thu nhập cá nhân, trong đó có nội dung liên quan đến
bất động sản, sẽ chính thức được áp dụng.
Theo
đó, cán bộ thuế sẽ không phải lãnh trách nhiệm xác định giá bán theo
giá thị trường. Thông tư 113 cũng phân biệt hợp đồng góp vốn mua nền
nhà, căn hộ trước khi Nghị định 71/2010/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết Luật
Nhà ở có hiệu lực với hợp đồng góp vốn mua bán nhà ở hình thành trong
tương lai (theo quy định tại Nghị định 71).
Cụ thể, cả hai loại hợp đồng này đều được áp thuế 25% thu nhập. Đối với hợp đồng mua bán nền nhà, hợp đồng góp vốn để có quyền mua nền nhà, căn hộ..., nhưng giá chuyển nhượng ghi trên hợp đồng chuyển nhượng hoặc ghi trên tờ khai thuế thấp hơn giá đất, giá tính lệ phí trước bạ do UBND cấp tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng, hoặc không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp chứng minh giá vốn, thì cơ quan thuế ấn định giá chuyển nhượng và tính thuế 2% trên giá chuyển nhượng ấn định. Việc ấn định giá chuyển nhượng căn cứ vào bảng giá đất, giá tính lệ phí trước bạ nhà do UBND cấp tỉnh quy định.
Đối với việc chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai mà giá chuyển nhượng ghi trên hợp đồng chuyển nhượng, trên tờ khai thuế thấp hơn giá đất, giá tính lệ phí trước bạ do UBND cấp tỉnh quy định tại thời điểm chuyển nhượng, đồng thời không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp chứng minh giá chuyển nhượng, giá vốn, thì cơ quan thuế tính thuế 2% trên giá đất, giá tính lệ phí trước bạ nhà do UBND cấp tỉnh quy định.
Thông
tư 113 cũng hướng dẫn, cá nhân chuyển nhượng nhà, đất, căn hộ đã được
cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà, sử dụng đất được áp dụng thuế suất
25% trên thu nhập chuyển nhượng (bằng giá chuyển nhượng trừ giá vốn),
nhưng phải có hóa đơn, chứng từ hợp pháp chứng minh giá vốn. Trường hợp
không có đầy đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp thì áp dụng thuế suất 2% theo
giá chuyển nhượng thực tế ghi trên hợp đồng chuyển nhượng. Trường hợp
các bên ghi giá chuyển nhượng thấp hơn khung giá nhà nước thì lấy giá
tính thuế theo khung giá nhà nước.