Đà Nẵng: Lần đầu tiên Tòa hủy bỏ quyết định cấp sổ đỏ của UBND Thành phố

Bản án Hành chính phúc thẩm số 08/2015/HCPT ngày 16/3/2015 của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng.

Gia đình thầy giáo già Phan Thanh Kế ở số 32 Lê Lai (Đà Nẵng) đã nhiều lần cầm đơn khiếu kiện đến nhiều cấp chính quyền TP Đà Nẵng, phản ảnh việc cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở (sổ đỏ) theo Quyết định số 13744/QĐ-UB cho nhà 30 Lê Lai sai quy trình, thay đổi hiện trạng đất ở, ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của các hộ liền kề. Vụ việc nhiều lúc rơi vào bế tắc khi nhiều lần bị bác đơn và đến khi báo chí phản ánh, HĐND TP lên tiếng thì Chủ tịch UBND TP ban hành QĐ 8715/QĐ-UBND theo kiểu “dĩ hòa vi quý”. Không đồng ý với cách giải quyết của chính quyền, gia đình thầy giáo Phan Thanh Kế khởi kiện ra Tòa và qua nhiều cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm để rồi kết quả có hậu khi Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng ra Bản án số 08/2015/HCPT ngày 16/3/2015 hủy hai QĐ số 13744/QĐ-UB và QĐ 8715/QĐ-UB, đem lại công bằng và lẽ phải cho người dân.

Tại phiên tòa hành chính phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng ngày 16/3/2015 do thẩm phán Trần Minh Tuấn làm chủ tọa, HĐXX thấy rằng: Nguyên diện tích đất mà hiện nay gia đình ông Phan Thanh Kế và gia đình bà Huyền Tôn Nữ thị Oai đang sử dụng đều có nguồn gốc nhận chuyển nhượng từ bà Võ thị Kim Sa. Theo văn tự lập ngày 25/7/1975, bà Võ Thị Kim Sa bán 1 gian nhà thuộc nhà số 16 Lê Lai (số cũ) cho bà Huyền Tôn Nữ Thị Oai có kích thước 4x17m, không ghi diện tích sử dụng chung, qua trích lục tạm thời ngày 03/11/1975 của Ty Quản lý nhà đất và Công trình công cộng Quảng Đà và trích lục họa đồ số 352/L249 tờ bản đồ số 9 (cũ), tức tờ số 3 bản đồ số 9 (mới) thuộc khu phố Thạch Thang, TP Đà Nẵng thể hiện tổng diện tích nhà đất của bà Oai là 91m². Theo văn tự mua bán nhà ngày 20/4/1976, bà Võ Thị Kim Sa bán cho ông Phan Thanh Kế ngôi nhà có bề ngang 9m, sâu 14m, sân trước bề ngang 9m, chiều dài 3,5m, cũng thuộc ngôi nhà 16 Lê Lai, tổng diện tích nhà ông Kế là (14 + 3,5) x 9 = 157,5m².

Quá trình sử dụng nhà đất, hộ ông Kế và hộ bà Oai có tranh chấp đường luồng giữa 2 nhà do ông Kế cho rằng đường luồng này thuộc diện tích đất ông đã mua của bà Sa nên rào lại không cho bà Oai sử dụng. UBND TP Đà Nẵng đã ban hành QĐ 1014/QĐ-UB ngày 18/6/1996 giải quyết tranh chấp và Chủ tịch UBND TP đã có QĐ số 1154/QĐ-UB ngày 13/3/1999 giải quyết khiếu nại cho phép các nhà sử dụng chung đường luồng khoảng 1m. Như vậy, nội dung 2 quyết định này là giải quyết việc ông Kế tự ý bao chiếm đường luồng sử dụng chung (rộng khoảng 1m) và công nhận cho phép các nhà sử dụng chung đường luồng chứ chưa công nhận diện tích này thuộc quyền sở hữu của hộ nào, nghĩa là tranh chấp đường luồng giữa 2 nhà vẫn chưa được giải quyết. UBND TP Đà Nẵng lại căn cứ vào 2 quyết định này xác định tranh chấp về đường luồng giữa 2 nhà đã được cấp có thẩm quyền giải quyết xong để cấp sổ đỏ cho hộ bà Oai là không chính xác. Mặt khác, việc công nhận đường luồng là phần đất sử dụng chung cũng chưa hợp lý vì theo văn tự mua bán gốc thì phần đường luồng này nằm trên phần đất ông Kế mua của bà Sa nhưng cho phép sử dụng chung để sử dụng giếng nước, văn tự mua bán nhà giữa bà Sa và bà Oai không có diện tích này.

Ngoài ra, hộ bà Oai lập thủ tục xin cấp sổ đỏ, các tài liệu liên quan thể hiện: tại biên bản ngày 26/9/2001 xác định hiện trạng, ranh giới, mốc giới thửa đất do Sở Địa chính - Nhà đất lập thì ghi bề ngang là 4,46m và thêm phần chung (chiếm vào sân sau, phần hông và một phần sân trước nhà số 32 Lê Lai của ông Kế). Biên bản tứ cận lập ngày 26/9/2001 có chữ ký của ông Tổ trưởng Tổ dân phố số 52 ghi ngày 25/9/2001 (tức ngày ký trước ngày lập biên bản) và trong biên bản này không có chữ ký xác nhận của chủ nhà số 32 (ông Kế). Ngoài ra, biên bản này có nêu: “Về phía Tây lấy tường nhà của chủ hộ làm ranh giới”, nhưng khi đo vẽ bề ngang khu đất thể hiện 4,46m (vượt qua cả tường nhà bà Hương và lấn vào phần đất nhà ông Kế 0,1 chiều ngang, cùng chiều dài là 17,5m). Tại biên bản xem xét thẩm định tại chỗ ngày 21/8/2012 do TAND TP Đà Nẵng tiến hành đo đạc thì chiều ngang nhà ông Kế là 8,97m (nếu trừ hàng trụ bị bà Hương lấn khi xây nhà thì còn 8,77m) và khoảng cách giữa 2 bức tường (cũ) nhà bà Hương là 4,02m là phù hợp với diện tích đất mà hộ ông Kế, bà Oai nhận chuyển nhượng từ bà Sa với bề ngang nhà ông Kế là 9m và bà Hương là 4m chiều ngang. Tuy nhiên, khi giải quyết vụ án, cấp sơ thẩm đã không xem xét đến tình tiết này là có sai sót trong việc đánh giá chứng cứ, để rồi bác yêu cầu khởi kiện của ông Kế, bà Mai là không đúng.

Từ đó, Bản án số 08/2015/HCPT ngày 16/3/2015 của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng cũng như Kháng nghị giám đốc thẩm số 19/2013/KN-HC của TAND Tối cao và Quyết định giám đốc thẩm số 03/2014/HC-GĐT ngày 15/4/2014 của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đều nhận định: “Như vậy, việc cấp sổ đỏ cho bà Oai tại số nhà 30 Lê Lai không căn cứ vào các văn tự mua bán gốc cũng như giấy tờ gốc của các cơ quan quản lý Nhà nước về đất đai, mà lại căn cứ vào hiện trạng sử dụng, trong khi phần hiện trạng chưa được chính xác, còn đang có tranh chấp là không đúng quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Đất đai năm 1993 nên kháng cáo của ông Kế, bà Mai yêu cầu hủy QĐ số 13744/QĐ-UB ngày 12/12/2001 là có căn cứ”.

Đối với yêu cầu hủy QĐ số 8715/QĐ-UBND ngày 12/11/2010 về việc giải quyết phần diện tích đường luồng giữa 2 nhà 30 và 32 Lê Lai với nội dung quyết định như sau: Phần diện tích đất tính từ da tường nhà bà Trần Thị Thanh Hương (bà Hương thừa kế bà Oai), sau khi đã tô tường xong theo GPXD, về phía Tây giao cho hộ ông Phan Thanh Kế. Theo HĐXX phúc thẩm ngày 16/3/2015 nhận định phần đường luồng này nằm trong nằm trong diện tích đất nhà ông Kế nhận chuyển nhượng của bà Sa nên QĐ 8715/QĐ-UBND công nhận cho bà Hương được quyền sử dụng phần diện tích đất đường luồng đã xây dựng là không chính xác. Theo Kháng nghị giám đốc thẩm số 19/2013/KN-HC, Quyết định giám đốc thẩm số 03/2014/HC-GĐT của TAND Tối cao và Bản án số 08/2015/HCPT của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng thì QĐ số 8715/QĐ-UBND không thi hành được vì không thỏa mãn 2 gia đình; vả lại, giao cho ông Kế sử dụng phần đất sát tường nhà bà Hương lấy thẳng, vậy phần móng nhà bà Hương và hàng cột ra thêm 20cm trên phần đất giao cho ông Kế thì tính làm sao? Do đó cấp sơ thẩm xử bác đơn kiện của hộ ông Kế yêu cầu hủy QĐ 8715/QĐ-UBND là không đúng pháp luật.

Từ đó, căn cứ khoản 2 điều 205 Luật Tố tụng hành chính, quyết định của Bản án số 08/2015/HCPT ngày 16/3/2015 của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Đà Nẵng như sau:

“1. Chấp nhận kháng cáo của ông Phan Thanh Kế, bà Phan thị Bạch Mai. Sửa bản án hành chính sơ thẩm số 05/2012/HC-ST ngày 19/12/2012 của TAND TP Đà Nẵng.

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Kế, bà Mai. Hủy QĐ số 13744/QĐ-UB ngày 12/12/2001 của UBND TP. Đà Nẵng về việc cấp sổ đỏ cho bà Huyền Tôn Nữ Thị Oai tại số nhà 30 Lê Lai, TP Đà Nẵng và QĐ số 8715/QĐ-UB ngày 12/11/2010 của Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng về việc giải quyết phần diện tích đường luồng giữa 2 nhà 30 và 32 Lê Lai, TP Đà Nẵng.

2. Ông Kế và bà Mai không phải chịu tiền án phí hành chính sơ thẩm và phúc thẩm. Hoàn trả cho ông Kế, bà Mai số tiền 200 nghìn đồng tạm ứng phí hành chính sơ thẩm đã nộp theo biên lai thu tiền số 000352 ngày 18/7/2012 và 200 nghìn đồng tạm ứng phí hành chính phúc thẩm đã nộp theo biên lai thu tiền số 000403 ngày 02/11/2012 tại Cục Thi hành án dân sự TP Đà Nẵng.

UBND TP Đà Nẵng phải chịu 200 nghìn đồng án phí Hành chính sơ thẩm.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án”.

Cũng theo Bản án số 08/2015/HCPT thì để đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình, ông Kế và bà Mai có quyền khởi kiện vụ án dân sự tranh chấp lối đi tại Tòa án nhằm xác định mức độ thiệt hại do bị lấn chiếm diện tích đất và phá hoại vật kiến trúc trong quá trình xây dựng nhà số 30 Lê Lai gây ra để được đền bù theo đúng quy định của pháp luật.

Thật là một quyết định đúng đắn, thấu tình, đạt lý. Bản án số 08/2015/HCPT thể hiện công lý đã được thực thi, chân lý luôn thuộc về lẽ phải.