Hiệu ứng lan truyền
Sau một loạt chương trình cho vay với lãi suất ưu đãi giảm tới 1-2%/năm
được hàng chục ngân hàng thương mại (NHTM) công bố thời gian qua, Ngân
hàng Đầu tư và Phát triển VN (BIDV), trưa 5.9 chính thức công bố áp dụng
trần lãi suất cho vay VND mới với mức cao nhất không quá 19%/năm dành
cho nhóm khách hàng sản xuất. Đây cũng là khoảng lãi suất nằm trong mục
tiêu đưa lãi vay VND đối với sản xuất kinh doanh về 17-19%/năm mà lãnh
đạo NHNN đặt ra ngay trong tháng 9 này.
BIDV khẳng định, kể từ ngày hôm nay (6.9), lãi suất cho vay sản xuất
bằng VND sẽ được giảm về mức không quá 18%/năm đối với khoản vay ngắn
hạn và không quá 19%/năm đối với khoản cho vay trung - dài hạn. Riêng
các khách hàng hoạt động trong lĩnh vực thu mua nông thuỷ sản xuất khẩu,
nông nghiệp và các DN nhỏ và vừa có cơ hội tiếp cận nguồn vốn vay
10.000 tỉ đồng, với lãi suất cho vay ưu đãi từ 15% đến 17,5%/năm.
Theo một lãnh đạo của BIDV, các mức lãi suất trên đây được đưa ra trên
cơ sở BIDV nhất quán điều hành kiểm soát tăng trưởng tín dụng không quá
19% so cuối năm 2010 và tuân thủ chấp hành các quy định về điều hành tín
dụng của NHNN.
Một diễn biến đáng chú ý khác là BIDV không hề đóng cửa đối với tín dụng
phi sản xuất. Tuy nhiên, lãi suất cho vay đối với nhóm khách hàng này
sẽ ở mức cao. Cụ thể, lãi suất cho vay kinh doanh chứng khoán và bất
động sản tối thiểu sẽ là 19,0%/năm đối với khoản vay ngắn hạn và
19,5%/năm đối với khoản vay trung - dài hạn.
Đây là NHTM đầu tiên công bố áp dụng trần lãi suất cho vay VND tối đa
đối với nhóm khách hàng sản xuất, theo sau định hướng giảm lãi suất cho
vay đối với nhóm này về 17-19%/năm của NHNN. Trước đó, cũng có hàng loạt
NHTM công bố các gói cho vay ưu đãi với mức lãi suất cho vay giảm
khoảng 1-2%/năm so với lãi suất cho vay thông thường. Các gói cho vay
này hướng đến các nhóm khách hàng sản xuất riêng biệt theo định hướng
kinh doanh của mỗi ngân hàng. Trong số này, mới đây nhất SHB công bố kế
hoạch dành 2.000 tỉ đồng tài trợ cho vay phát triển nông nghiệp
Vỡ mục tiêu khống chế tín dụng?
Dù nhận được sự chào đón của số đông các khách hàng DN hoạt động trong
lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn, sản xuất và xuất khẩu, việc lãi vay có
xu hướng giảm dấy lên những nghi ngại về khả năng kiềm giữ lạm phát và
tăng trưởng tín dụng dưới 20% trong các tháng cuối năm theo. Tại cuộc
họp báo thường kỳ Chính phủ hôm 1.9, Thống đốc NHNN – ông Nguyễn Văn
Bình - cho rằng, với các biện pháp của NHNN vừa đưa ra, nhất định trong
thời gian tới mặt bằng lãi suất sẽ có chuyển biến tích cực, nhưng vẫn
đảm bảo mục tiêu kiềm chế lạm phát.
Cụ thể, mặt bằng lãi suất đang và sẽ hạ là theo diễn biến lạm phát đang
có xu hướng giảm. Hơn nữa, cung - cầu vốn của nền kinh tế cho thấy nếu
cứ để mức lãi suất cao, bản thân NHTM cũng không cho vay ra được. “Như
vậy, giảm lãi suất là đòi hỏi của nền kinh tế và hệ thống NHTM” – ông
Nguyễn Văn Bình nói. Mặt bằng lãi suất theo đó sẽ có những chuyển biến
tích cực trong mặt bằng lãi suất, nhưng vẫn trên bình diện là chống lạm
phát.
Trong khi đó, theo số liệu thống kê của NHNN, mặt bằng lãi suất huy động
và cho vay VND trong tháng 8.2011 vẫn tương đối ổn định. Hệ thống ngân
hàng vẫn tiếp tục thu hút được nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi trong xã hội.
Tính đến ngày 19.8, tổng số dư tiền gửi của khách hàng tại các TCTD ước
tăng 3,04% so với tháng trước (trong đó tiền gửi VND tăng 3,32% và tiền
gửi ngoại tệ tăng 1,81%) và tăng 8,44% so với cuối năm trước. Điểm đáng
lưu ý là tính đến thời điểm trên, tín dụng đối với nền kinh tế chỉ tăng
8,15%. So với mức tăng trưởng mục tiêu khống chế dưới 20%, dư địa tăng
trưởng tín dụng 4 tháng cuối năm là còn rất lớn.
Song theo Thống đốc Nguyễn Văn Bình, đến nay tăng trưởng dư nợ thực tế
(tính cả các khoản đầu tư) của hệ thống ngân hàng đã khoảng 11,7%. Như
vậy, nếu thực hiện đúng nghị quyết của Chính phủ chỉ tăng dưới 20% (có
thể là 18%), tăng trưởng tín dụng tính đến thời điểm hiện nay thực hiện
được 70% kế hoạch năm. Với mức tăng này, mức tăng tín dụng những tháng
cuối năm sẽ không nhiều như dự đoán và vẫn đảm bảo mục tiêu kiềm chế lạm
phát.
Lãi suất khó giảm nhanh
Theo thông tin từ các ngân hàng (NH) thương mại, mặc dù lãi suất đang có xu hướng giảm, nhưng trên thực tế, việc hạ nhanh lãi suất huy động và cho vay trong tình hình hiện nay không phải là việc dễ thực hiện. Tuy thanh khoản đã bớt căng thẳng, nhưng nguồn huy động vẫn chưa dồi dào. Các NH thương mại cũng muốn đưa lãi suất xuống thấp nhưng vẫn trong tình trạng “nhìn nhau”, chưa ai dám đi tiên phong vì sợ mất khách hàng. Tổng giám đốc một NH cổ phần cho biết: “Lãi suất huy động vẫn vượt “trần” 14%, việc thương lượng giữa NH và khách hàng vẫn diễn ra. NH nào hạ lãi suất trước không chỉ bị giảm nguồn vốn huy động, khách hàng bỏ đi mà sẽ làm ảnh hưởng đến các dịch vụ khác. Vì vậy, lãi suất không dễ gì hạ ngay được nếu chưa có chính sách mới từ NHNN”.
Trên địa bàn TPHCM, tín hiệu cho thấy tình hình được “cải thiện” hơn là điều kiện thương lượng lãi suất tiền gửi đặt ra cao hơn. Trước đây, khách hàng chỉ cần khoảng 500- 600 triệu đồng là đủ để “ép” NH phải cho hưởng mức lãi suất cao nhất. Nay cần phải có từ 1 tỉ đồng trở lên mới có thể buộc các NH thương mại nhỏ chấp nhận mức 18 - 19%, từ 500 triệu đồng trở lên mới có thể thương lượng được 16 - 17%. Những khách hàng có tiền gửi 200- 300 triệu đồng không có khả năng đòi hỏi lãi suất vượt “trần”.
Theo PGS-TS Trần Hoàng Ngân - thành viên HĐ Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia - để hạ lãi suất VND cần có thời gian chứ không thể thực hiện nhanh. Trước hết, Chính phủ và NHNN cần tuyên bố sẽ xử lý dứt khoát với các trường hợp vi phạm quy định lãi suất, như đã từng “mạnh tay” xử lý tình trạng chợ đen ngoại tệ. Trên thực tế, nhiều NH thương mại cũng muốn hạ lãi suất nếu có tín hiệu rõ ràng, dứt khoát từ cơ quan quản lý nhà nước. Bên cạnh đó, NHNN cần có thêm các giải pháp can thiệp để cân đối cung - cầu thị trường, hỗ trợ thanh khoản qua thị trường mở, sẵn sàng cho vay các NH thương mại với lãi suất không quá 14% trong những trường hợp cần thiết. NHNN cần mở rộng các kênh vốn đi qua các NH chủ lực để hỗ trợ các DN trong các lĩnh vực sản xuất, xuất khẩu, nông nghiệp. (Trung Phương) |