Lợi nhuận khủng, vì sao loạt ông lớn ngân hàng vẫn giữ tiền, không trả cổ tức bằng tiền mặt?

Nhiều ngân hàng lớn công bố lãi hàng chục nghìn tỷ đồng, nhưng không ít đơn vị vẫn quyết định không chia cổ tức bằng tiền mặt, thay vào đó là cổ tức bằng cổ phiếu hoặc giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư.

Kho lợi nhuận chưa phân phối khủng

Tính đến cuối năm 2024, các ngân hàng Việt Nam tích lũy lượng lợi nhuận chưa phân phối đáng kể. Trong đó, Vietcombank dẫn đầu hệ thống với lợi nhuận chưa phân phối đạt 110.678 tỷ đồng, trong đó riêng năm 2024 là 33.831 tỷ đồng.

Lợi nhuận chưa phân phối của Vietinbank đạt 58.390 tỷ đồng, của Techcombank đạt khoảng 40.000 tỷ đồng.

Các ngân hàng khác cũng đang sở hữu kho lợi nhuận chưa phân phối hàng chục tỷ đồng như: MB (khoảng 40.000 tỷ đồng); BIDV (khoảng 40.000 tỷ đồng); Sacombank (28.426 tỷ đồng); VPBank (24.000 tỷ đồng); ACB (gần 24.733 tỷ đồng); SHB (gần 15.000 tỷ đồng); HDBank (gần 13.000 tỷ đồng).

Đồng loạt chia cổ tức bằng cổ phiếu

Mặc dù sở hữu lợi nhuận chưa phân lớn, nhiều ngân hàng không chia cổ tức bằng tiền mặt mà ưu tiên chia bằng cổ phiếu để tăng vốn điều lệ. Chẳng hạn, Vietcombank dự kiến phát hành hơn 2,76 tỷ cổ phiếu để trả cổ tức cho cổ đông, tương đương tỷ lệ 49,5% (cổ đông sở hữu 1.000 cổ phiếu tại ngày chốt quyền sẽ được nhận 495 cổ phiếu mới).

Nguồn phát hành lấy từ lợi nhuận còn lại sau thuế, sau trích lập các quỹ lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021. Vietcombank trả cổ tức cao ngay đầu năm 2025 sau khi chưa thực hiện đợt chi trả nào trong năm 2024. Lần chia cổ tức gần nhất diễn ra vào tháng 8/2023 khi nhà băng này phát hành gần 857 triệu cổ phiếu để trả cổ tức còn lại của năm 2019 và 2020.

VietinBank cũng dự kiến phát hành tối đa gần 2,4 tỷ cổ phiếu (tỷ lệ 44,64%) để chia cổ tức cho cổ đông hiện hữu. Tổng giá trị phát hành theo mệnh giá dự kiến hơn 23.971 tỷ đồng. Nguồn vốn thực hiện từ lợi nhuận còn lại năm 2021, 2022 và giai đoạn 2009-2016.

Nam A Bank cũng lên phương án phát hành thêm 343,1 triệu cổ phiếu, tương ứng tỷ lệ 25%, để trả cổ tức trong năm 2025.

Trong khi đó, MSB dự kiến chia cổ tức bằng hình thức phát hành cổ phiếu, với tỷ lệ từ 13% đến 30%; OCB chia cổ tức bằng hình thức phát hành cổ phiếu, với tỷ lệ từ 13% đến 30%; SeABank chia cổ tức bằng hình thức phát hành cổ phiếu, với tỷ lệ từ 13% đến 30%.

Tuy nhiên, một số ngân hàng vẫn duy trì chính sách chia cổ tức bằng tiền mặt hoặc kết hợp cả tiền mặt và cổ phiếu. Ví dụ như ACB có kế hoạch chia cổ tức năm 2024 từ nguồn lợi nhuận giữ lại của năm 2024 và còn lại từ các năm trước chưa chia là gần 23.634 tỷ đồng. HĐQT ngân hàng dự kiến chia cổ tức tỷ lệ 25%, trong đó 15% bằng cổ phiếu và 10% bằng tiền mặt, tương ứng với gần 11.167 tỷ đồng. Tỷ lệ cổ tức này cũng được ngân hàng dự kiến tiếp tục áp dụng cho năm 2025 với mức vốn sử dụng tương ứng là gần 12.842 tỷ đồng.

VIB cũng mới công bố kế hoạch trả cổ tức trong năm 2025. Cụ thể, VIB sẽ sử dụng hơn 2.085 tỷ đồng để trả cổ tức bằng tiền mặt, tương đương tỷ lệ 7%. Bên cạnh đó, ngân hàng sẽ phát hành gần 417,1 triệu cổ phiếu thưởng cho cổ đông hiện hữu, tương ứng tỷ lệ 14%.

HDBank cũng vừa công bố tài liệu họp Đại hội đồng cổ đông thường niên 2024 với phương án chia cổ tức 2023 lên đến 25% gồm 10% tiền mặt và 15% cổ phiếu.

Việc lựa chọn hình thức chia cổ tức phụ thuộc vào chiến lược tài chính và mục tiêu phát triển của từng ngân hàng, nhằm đảm bảo lợi ích cho cả ngân hàng và cổ đông.

Một trong những nguyên nhân chính khiến các ngân hàng hạn chế chia cổ tức tiền mặt được cho là đến từ yêu cầu tăng vốn tự có để đáp ứng quy định an toàn vốn theo Basel II, III và các tiêu chuẩn của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Việc giữ lại lợi nhuận giúp ngân hàng nâng cao năng lực tài chính, gia tăng hệ số an toàn vốn (CAR), đảm bảo khả năng chống chịu rủi ro.

Các ngân hàng luôn cần vốn để mở rộng mạng lưới, đầu tư vào công nghệ số và phát triển các sản phẩm tài chính mới. Việc giữ lại lợi nhuận thay vì chia cổ tức giúp các ngân hàng có nguồn lực nội tại vững chắc, giảm phụ thuộc vào huy động vốn bên ngoài.

Trong bối cảnh nền kinh tế có nhiều biến động, rủi ro nợ xấu gia tăng, các ngân hàng buộc phải đề phòng rủi ro bằng cách giữ lại lợi nhuận để tạo bộ đệm tài chính. Nếu chia cổ tức tiền mặt quá nhiều, ngân hàng có thể bị suy giảm khả năng chống chịu khi thị trường gặp khó khăn.

Thay vì chia tiền mặt, nhiều ngân hàng chọn phương án phát hành cổ tức bằng cổ phiếu. Cách làm này không chỉ giúp ngân hàng tăng vốn điều lệ mà còn giữ lại dòng tiền để tái đầu tư, đồng thời tạo thêm giá trị cho cổ đông trong dài hạn.

Nhà đầu tư có lợi hay thiệt?

Tuy nhiên, việc không chia cổ tức tiền mặt khiến không ít nhà đầu tư, đặc biệt là các cổ đông nhỏ lẻ, cảm thấy thất vọng vì không nhận được dòng tiền trực tiếp. Tuy nhiên, với chiến lược này, họ phải chờ giá cổ phiếu tăng để hưởng lợi nhuận.

Khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, nhà đầu tư nhận thêm cổ phiếu mà không phải bỏ thêm tiền. Nếu ngân hàng phát triển tốt, giá cổ phiếu tăng, nhà đầu tư có thể hưởng lợi lớn hơn so với nhận cổ tức bằng tiền mặt.

Hơn nữa, ở Việt Nam, cổ tức tiền mặt bị đánh thuế 5%, trong khi cổ tức cổ phiếu không bị đánh thuế ngay.

Dù vậy, giá cổ phiếu có thể bị điều chỉnh giảm bởi khi chia cổ tức bằng cổ phiếu, số lượng cổ phiếu lưu hành tăng, giá cổ phiếu có thể giảm theo tỷ lệ tương ứng, nhà đầu tư không thấy ngay lợi nhuận.

Nếu ngân hàng không duy trì hiệu quả kinh doanh, giá cổ phiếu có thể đi ngang hoặc giảm, khiến cổ đông chịu thiệt.

Tóm lại, chiến lược này có lợi cho ngân hàng và các cổ đông kiên nhẫn đầu tư dài hạn, nhưng không hấp dẫn với những ai cần lợi tức ngắn hạn.

Nhà đầu tư dài hạn có thể hưởng lợi từ chiến lược này, nhưng những ai mong muốn dòng tiền đều đặn có thể cảm thấy thiệt thòi.

Nhìn chung, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu là giải pháp an toàn cho ngân hàng và có lợi cho cổ đông dài hạn, nhưng chưa chắc đã hấp dẫn với mọi nhà đầu tư.