Tiếp vụ sử dụng nhà ở sai mục đích: Vẫn thu thuế sao đòi xử phạt?

Việc Bộ Xây dựng hướng dẫn “những tổ chức, cá nhân không sử dụng nhà ở vào mục đích để ở sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính đến 30 triệu đồng” gây xôn xao dư luận bởi hàng triệu người có thể rơi vào trường hợp này.

Có hướng dẫn vẫn rất khó thực hiện

Trong văn bản gửi Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Bình Thuận nêu rõ tại khoản 4 Điều 52 Nghị định 23/2009 quy định phạt từ 20 triệu đến 30 triệu đồng đối với hành vi sử dụng nhà ở trái mục đích quy định. Tuy nhiên, trên cả nước nói chung và ở tỉnh Bình Thuận nói riêng, đa số các tổ chức, cá nhân thường sử dụng nhà ở vào mục đích hỗn hợp (kết hợp kinh doanh dịch vụ hoặc kết hợp sản xuất), đặc biệt dọc theo các trục phố lớn, trục đường chính đô thị. Với thực tế ấy, Sở Xây dựng tỉnh Bình Thuận cho rằng nếu xử lý vi phạm hành chính theo quy định thì phải xử lý rất nhiều trường hợp và sẽ ảnh hưởng lớn đến tình hình ổn định xã hội; hơn nữa đây cũng là tập quán sinh hoạt có từ lâu đời đối với các đô thị trên cả nước. Vì lý do đó, Sở Xây dựng tỉnh Bình Thuận đề nghị Bộ Xây dựng có hướng dẫn để dễ dàng thực hiện quy định này.

Tại văn bản trả lời, Bộ Xây dựng nêu rõ: “Chỉ những tổ chức, cá nhân không sử dụng nhà ở vào mục đích để ở mới bị xử phạt vi phạm hành chính. Đối với những trường hợp vừa kinh doanh, sản xuất vừa ở thì có thể xem xét không xử phạt vi phạm hành chính”.

Tuy nhiên, ngày 7-5, trao đổi với phóng viên, một cán bộ Sở Xây dựng tỉnh Bình Thuận cho biết rất băn khoăn về hướng dẫn của Bộ Xây dựng nói trên. Theo vị này, sẽ rất khó khăn để thực hiện dù Bộ Xây dựng hướng dẫn chỉ những tổ chức, cá nhân không sử dụng nhà ở vào mục đích để ở mới bị xử phạt. Bởi lẽ khi kiểm tra ngoài việc phải phối hợp với UBND phường gõ cửa từng nhà yêu cầu xem giấy tờ nhà đất, còn phải xác minh xem chủ sở hữu cho thuê nguyên căn hay giữ lại một phần nhỏ để ở.

Việc sử dụng nhà ở để kinh doanh buôn bán là tập quán sinh hoạt có từ lâu đời, nếu xử phạt sẽ gây ảnh hưởng lớn đến ổn định xã hội. Ảnh: THU HƯƠNG

“Có trường hợp chủ căn nhà cho thuê nguyên căn và tiếp tục hợp đồng với khách hàng thuê nhà làm bảo vệ ban đêm vừa giữ nhà của mình vừa giữ tài sản cho khách hàng và kiếm thêm thu nhập từ lương bảo vệ. Trường hợp này xử phạt như thế nào vì thực tế chủ nhà đang ở trong chính căn nhà của họ? Hoặc có trường hợp hai vợ chồng già có nhà mặt tiền cho thuê nguyên căn, sau đó thuê nhà trong hẻm để ở và thu nhập chính của họ từ số tiền chênh lệch này, dù xác định họ đã không sử dụng nhà ở vào mục đích để ở nhưng xử phạt sẽ bị phản ứng, khiếu nại ngay” - ông này dẫn chứng.

Thu thuế tức là không phản đối

Không những khó thực hiện trên thực tế, hướng dẫn xử phạt nhà ở sử dụng trái mục đích của Bộ Xây dựng còn dẫn đến một hiện trạng phi lý: Người dân dùng nhà ở để mở cửa hàng, cửa hiệu hoặc cho thuê làm địa điểm kinh doanh buôn bán phải đóng thuế đều đặn cho Nhà nước nhưng lại có nguy cơ bị xử phạt bất cứ lúc nào vì “sử dụng nhà ở trái mục đích”!

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, Luật Doanh nghiệp tạo điều kiện thuận lợi nhất, thông thoáng nhất cho người dân đăng ký kinh doanh. Do đó, trong quy trình giải quyết hồ sơ đăng ký kinh doanh, cơ quan đăng ký kinh doanh không được đòi hỏi người đăng ký trình giấy tờ nhà, quyền sở hữu nhà, quyền sử dụng… gì cả. Người đăng ký chịu trách nhiệm về các khai báo của mình, tự nghiên cứu các điều kiện đi kèm khi muốn kinh doanh.

Một cán bộ về đăng ký kinh doanh cũng cho hay trong bao nhiêu năm qua, chúng ta vẫn cấp phép kinh doanh, vẫn thu thuế đối với các trường hợp sử dụng nhà ở vào các mục đích khác như kinh doanh buôn bán. Nghĩa là trên thực tế, Nhà nước không phản đối vấn đề kinh doanh tại nhà ở. Bây giờ, đùng một cái lại đè ra phạt đến hàng chục triệu đồng thì sẽ ảnh hưởng lớn đến đời sống hàng triệu người dân và cả nền kinh tế. “Nếu Bộ Xây dựng tính chuyện phạt thì phải xem lại, bao nhiêu năm nay không tuyên truyền, không nhắc nhở, không phạt, đang lúc kinh tế khó khăn lại đè ra phạt nặng thì không tránh khỏi dân bức xúc” - vị này lưu ý.

Cũng theo vị này, nếu muốn thay đổi, muốn nhà ở ra ở mà nhà kinh doanh ra kinh doanh thì cần có lộ trình thực hiện. Phải nghiên cứu kỹ xem chúng ta có cần quy hoạch lại từng khu vực, ở ra ở, kinh doanh ra kinh doanh hay là không cần quy hoạch, cứ để người dân lựa chọn lĩnh vực kinh doanh nhưng phải xin thay đổi công năng nhà cho phù hợp. “Khi chúng ta chưa tính được hướng giải quyết, chưa có hướng ra cho đời sống người dân thì không thể vội bắt ngưng kinh doanh” - vị này nhấn mạnh.