Sửa Luật Xây dựng để tháo gỡ pháp lý, thúc đẩy tăng trưởng GDP

Thủ tục chồng chéo làm đội giá công trình, giảm hiệu quả đầu tư

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải nhấn mạnh, dự án Luật Xây dựng (sửa đổi) là một trong những dự án luật quan trọng và thiết thực đối với người dân, doanh nghiệp trong ngành xây dựng, góp phần tháo gỡ điểm nghẽn để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới. Do đó việc sửa đổi Luật Xây dựng là nhiệm vụ quan trọng để đạt mục tiêu phát triển.

Luật Xây dựng năm 2014 đã có nhiều đóng góp cho công tác quản lý Nhà nước, nhưng trước yêu cầu đổi mới, phát triển, luật đã bộc lộ hạn chế, vướng mắc. Việc sửa đổi toàn diện là cấp bách để tháo gỡ thể chế, tạo động lực mới cho ngành xây dựng và nền kinh tế.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải, thực tế thủ tục hành chính trong xây dựng còn nhiều tầng nấc, phức tạp, kéo dài thời gian thực hiện dự án, tăng chi phí cho doanh nghiệp. Khó khăn lớn nhất hiện nay của doanh nghiệp không phải vốn hay đất mà là thủ tục pháp lý.

Thủ tục chồng chéo làm đội giá công trình, giảm hiệu quả đầu tư. Nhiều công trình nhà ở dân sinh mất hơn một năm để xin giấy phép xây dựng hay một số dự án bất động sản ở Hà Nội mất vài năm để hoàn thiện thủ tục để triển khai. Một rào cản khác là tình trạng thiếu đồng bộ giữa các luật, gây lúng túng cho các nhà đầu tư, các doanh nghiệp.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Ngoài ra, luật hiện hành đã lạc hậu so với bối cảnh công nghiệp 4.0 phát triển, thiếu cơ chế khuyến khích khu vực tư nhân, các dự án PPP; thủ tục thẩm định, nghiệm thu truyền thống làm tăng chi phí, chậm tiến độ.

Việc ứng dụng công nghệ mới như BIM, GIS, trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực xây dựng còn chậm, chưa có hành lang pháp lý đầy đủ. Đặc biệt, hiện nay tổ chức bộ máy nhà nước đã thay đổi với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sắp xếp lại đơn vị hành chính, phân cấp thẩm quyền.

Điều đó đặt ra vấn đề Luật Xây dựng phải sửa ngay lập tức. Nếu không sẽ gây vướng mắc trong triển khai dự án ở địa phương.

“Để GDP năm tới đạt mức 2 con số, ngành xây dựng phải đóng vai trò trụ cột. Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư hàng loạt dự án trọng điểm, nếu không tháo gỡ kịp thời bằng việc sửa luật thì không thể đạt mục tiêu tăng trưởng. Vì vậy, sửa đổi Luật Xây dựng lần này là yêu cầu tiên quyết", ông Khải nhấn mạnh.

Mục tiêu sửa đổi lần này, theo ông Khải, là thiết lập khung khổ pháp lý minh bạch, thông thoáng, chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo, phù hợp thông lệ quốc tế, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân.

Bốn nhóm chính sách lớn, đơn giản hóa các thủ tục

Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) đã đưa ra bốn nhóm chính sách lớn gồm đổi mới phương thức quản lý, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp phân quyền phù hợp với hệ thống chính trị mới và xây dựng luật ngắn gọn, rõ nguyên tắc.

Tại hội thảo, các đại biểu đã góp ý về mức độ khuyến khích doanh nghiệp khi bỏ giấy phép xây dựng cho dự án lớn, rút gọn thủ tục cho dự án nhỏ; việc phân cấp, phân quyền đi đôi với giám sát ra sao thực hiện công trình xây dựng; làm rõ thêm về phạm vi và trách nhiệm trong công tác hậu kiểm; mối quan hệ trong hoạt động xây dựng với quy hoạch xây dựng trong hệ thống quy hoạch quốc gia.

Đề cập về phân cấp, phân quyền và mối quan hệ trong hoạt động xây dựng với quy hoạch xây dựng trong hệ thống quy hoạch quốc gia, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, mô hình Phát triển theo hệ thống giao thông công cộng (TOD) hiện có nhiều ý kiến khác nhau giữa xây dựng khu vực phát triển mới và khu vực cải tạo, chỉnh trang đô thị hiện hữu, điểm dân cư nông thôn.

Do đó, cần có định hướng phát triển và phân công, phân cấp với chính quyền địa phương để kết hợp bảo tồn.

Mối quan hệ hoạt động xây dựng với quy hoạch xây dựng trong hệ thống quy hoạch quốc gia hiện có nhiều biến đổi trong đó có thẩm quyền điều chỉnh quy hoạch.

Vì vậy, khi xác định phù hợp quy hoạch cần cụ thể loại công trình, dự án đầu tư xây dựng để đảm bảo hợp lý, tránh tùy tiện, nhất là khi xây dựng quy hoạch đã cho phép không chỉ trên xuống (cấp quốc gia, chuyên ngành) mà còn sang ngang và cả dưới lên (với quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết...).

Trong Luật Xây dựng hiện hành có Điều 35 về điều chỉnh quy hoạch nên nhiều nội dung cụ thể, song ít phát huy trong thực tiễn, nên đề nghị trong dự thảo nêu khung quy định với chính quyền đô thị 2 cấp và xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn.