Sắp khởi công tuyến đường sắt hơn 65.000 tỷ tại Hà Nội

Ban Quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) vừa báo cáo UBND TP. Hà Nội về tiến độ dự án và cho biết thời điểm khởi công dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 19/12, đánh dấu sự khởi đầu cho một trong những tuyến metro dài và quan trọng nhất của Thủ đô trong tương lai.

Theo MRB, công tác giải phóng mặt bằng đang được gấp rút triển khai. Tại xã Sơn Đồng, nơi đặt depot chính của tuyến metro, MRB đang phối hợp với chính quyền địa phương rà soát, lập phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, đảm bảo quỹ đất sạch phục vụ thi công.

Khu vực xã Dương Hòa cũng đang được xử lý theo tiến độ, trong khi các phường, xã khác dọc tuyến được yêu cầu hoàn thiện việc thu hồi đất trước thời điểm khởi công, tránh tái diễn tình trạng chậm mặt bằng như các tuyến metro trước đây.

Song song với giải phóng mặt bằng, các gói thầu kỹ thuật và thiết kế cũng đang được MRB đẩy nhanh xử lý. Ban đã thẩm định hồ sơ liên quan đến đường ray, hệ thống toa xe, thông tin - tín hiệu, phương án cấp điện… để bảo đảm tiêu chuẩn đồng bộ, phù hợp với các quy hoạch đã được phê duyệt. Riêng lựa chọn công nghệ chạy tàu đang được phân tích rất kỹ.

Phối cảnh một đoạn của tuyến metro số 5 Văn Cao - Hòa Lạc.

Theo ý kiến của Sở Xây dựng, MRB đã yêu cầu tư vấn so sánh sâu giữa hai phương án: tiếp điện trên cao 1.500V hay tiếp điện bằng ray thứ ba 750V, từ góc độ an toàn, chi phí, cảnh quan đô thị, bảo trì và không gian tĩnh không. Việc lựa chọn công nghệ phù hợp sẽ quyết định hiệu quả vận hành của tuyến trong hàng chục năm tới.

Dự án tuyến đường sắt đô thị Văn Cao - Hòa Lạc (tuyến số 5) được thiết kế theo tiêu chuẩn đường ray đôi khổ 1.435 mm, điện khí hóa, với tổng chiều dài 38,43 km, gồm 6,5 km đi ngầm, 2 km đi trên cao và gần 30 km chạy trên mặt đất, cùng 21 ga. Tuyến có hai depot: Depot Sơn Đồng khoảng 18 ha và một depot khác tại Yên Bình (Thạch Thất cũ) rộng 6,9 ha. Tổng mức đầu tư hơn 65.400 tỷ đồng.

Khi hoàn thành, tuyến Văn Cao - Hòa Lạc sẽ kết nối trung tâm Hà Nội với trục công nghệ cao Hòa Lạc, nơi tập trung Đại học Quốc gia, khu CNC và hàng loạt trung tâm nghiên cứu - đào tạo lớn.

Đây là tuyến metro thứ tư được triển khai, sau Cát Linh - Hà Đông, Nhổn - Cầu Giấy và Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo. Dự án được kỳ vọng sẽ mở ra trục giao thông xương sống, giảm tải cho Đại lộ Thăng Long và tạo động lực phát triển đô thị phía Tây trong nhiều năm tới.

Theo định hướng phát triển giao thông khối lượng lớn, Hà Nội đặt mục tiêu xây dựng một mạng lưới khoảng 14-15 tuyến metro trong dài hạn, tạo thành hệ thống đường sắt đô thị bao phủ toàn thành phố. Trong giai đoạn đến 2030-2035, thành phố kỳ vọng sẽ hoàn thiện khoảng 10 tuyến với tổng chiều dài xấp xỉ 410 km, hình thành trục giao thông công cộng xương sống, kết nối trung tâm với các đô thị mở rộng.

Hiện Hà Nội mới vận hành được hai tuyến:

Tuyến Cát Linh - Hà Đông (2A): khai thác từ năm 2021, trở thành tuyến metro đầu tiên của Việt Nam, hiện ghi nhận sản lượng hành khách tăng đều qua các năm.

Tuyến Nhổn - Ga Hà Nội (tuyến 3): đoạn Nhổn - Cầu Giấy đã đưa vào vận hành từ năm 2024, đánh dấu giai đoạn đầu của tuyến metro hướng tâm quan trọng chạy xuyên đô thị.

Bên cạnh hai tuyến đã hoạt động, Hà Nội đang đồng loạt đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án lớn. Trong đó đáng chú ý nhất là tuyến Văn Cao - Hòa Lạc (tuyến số 5) trị giá hơn 65.000 tỷ đồng, dự kiến khởi công ngày 19/12; cùng với tuyến Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo (tuyến 2, đoạn dưới) dự kiến khởi công trong năm 2025.