Phát triển nhà ở xã hội: 1% và những điều cần làm

Năm 2012, ngành Xây dựng tiếp tục tập trung phát triển quỹ nhà ở xã hội. Trong ảnh: Khu nhà ở Làng sin h viên Hacinco. Images: Quỳnh Anh

Còn nhiều băn khoăn

Trong năm 2011, cùng với nhiều chương trình như hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư vượt lũ, chương trình đầu tư xây dựng nhà ở cho sinh viên, công nhân lao động tại khu công nghiệp, chương trình phát triển nhà ở cho người TNT tại đô thị đã đặt được "những viên gạch đầu tiên". Theo số liệu của các địa phương, đến nay, trên cả nước có 42 dự án khởi công xây dựng, với tổng mức đầu tư khoảng 4.500 tỷ đồng, tổng diện tích sàn 907.000m2, đáp ứng chỗ ở cho khoảng 73.000 người có TNT. Hiện đã có 1.714 căn hộ hoàn thành đưa vào sử dụng đáp ứng chỗ ở cho khoảng 8.000 người - đạt 1% so với kế hoạch.

Trên thực tế, còn nhiều vấn đề khiến các địa phương băn khoăn, không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ, số lượng của các dự án nhà ở xã hội, nhà TNT mà còn tạo ra những bức xúc trong dư luận. Theo QĐ số 67/2009/QĐ-TTg, chủ đầu tư các dự án xây dựng nhà ở cho người TNT, nhà ở xã hội được áp dụng thuế giá trị gia tăng bằng 0, được miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và được hỗ trợ tín dụng đầu tư từ Ngân hàng Đầu tư phát triển. Song đến nay, giá thành của nhà TNT vẫn giảm rất ít so với nhà thương mại, do hầu hết các dự án mới chỉ được hưởng ưu đãi là miễn tiền sử dụng đất. Bên cạnh đó, do chưa có quy định bắt buộc về thiết kế, công nghệ, quy mô tòa nhà đối với nhà ở cho người TNT, vì vậy giá bán nhà có sự chênh lệch tại các dự án, các địa phương. Theo Sở Xây dựng Hà Nội, thực chất nhà ở TNT mới chỉ đáp ứng được cho người có khó khăn về nhà ở nhưng có khả năng chi trả nên nhiều trường hợp đủ tiêu chuẩn vẫn không mua được nhà. Việc quy định mức đóng ban đầu và thời gian trả dần kéo dài khiến giá bán nhà bị tăng thêm…

Cụ thể chủ trương bằng chính sách

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng cho biết, một trong những giải pháp của ngành sẽ thực hiện trong năm 2012 là tổ chức rà soát các dự án phát triển đô thị, phát triển nhà ở đang triển khai và đã giao dự án nhưng chưa triển khai để phân loại các dự án được tiếp tục triển khai, các dự án cần tạm dừng, cần điều chỉnh cơ cấu, loại hình nhà ở cho phù hợp với nhu cầu của thị trường. Bộ cũng sẽ làm việc và yêu cầu chủ đầu tư các dự án phát triển nhà ở đang triển khai thực hiện nghiêm quy định dành 20% diện tích đất của dự án để xây dựng nhà ở xã hội.

Bộ Xây dựng cũng đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, cần khắc phục trong việc phát triển nhà ở. Hiện các chính sách vẫn nặng về nhà ở thương mại, chưa quan tâm đúng mức đến nhu cầu nhà ở của các đối tượng TNT. Thị trường nhà ở phi hàng hóa có sự can thiệp của Nhà nước để phục vụ các đối tượng chính sách xã hội, người có TNT tại đô thị chưa được đáp ứng, ảnh hưởng tới chủ trương và mục tiêu đảm bảo xã hội. Một yếu tố rất quan trọng được nhìn nhận đó là việc huy động nguồn lực để triển khai các chương trình phát triển nhà ở xã hội còn hạn chế.

Trước những kết quả còn khiêm tốn trong thời gian qua, chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu, ngành Xây dựng tập trung cho phát triển nhà ở xã hội với 8 đối tượng đã được xác định trong Chiến lược phát triển nhà ở. Để đạt hiệu quả cao hơn, với sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, các địa phương cần đưa nhà ở xã hội vào chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội hàng năm. Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng phải cụ thể những chủ trương trong phát triển nhà ở bằng chính sách, văn bản hướng dẫn. Các địa phương, nhất là Hà Nội, TP. HCM cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề này.