Giá đất và cơ chế bồi thường còn hạn chế

Tại hội thảo về giá đất và cơ chế chính sách trong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tổ chức tuần qua, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Mạnh Hiển cho biết: “Quá trình tổng kết thi hành Luật Đất đai cho thấy những hạn chế, đặc biệt là những vấn đề về giá đất và cơ chế bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”.

Cụ thể, các loại thuế liên quan đến sử dụng đất chậm được ban hành, chưa xử lý được các phát sinh trong thực tế dẫn đến tình trạng nhà hoang, đất hoang gây lãng phí đất đai. Việc thu hồi đất để thực hiện các dự án vẫn là một trong những vấn đề nổi cộm ở nhiều địa phương, làm chậm tiến độ triển khai nhiều dự án đầu tư gây bức xúc cho người sử dụng đất, nhà đầu tư và chính quyền nơi có đất bị thu hồi. Điều này do việc thực hiện các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thiếu thống nhất giữa các dự án thu hồi đất, giữa các địa phương có đất thu hồi với nhau dẫn đến tình trạng người dân so bì, khiếu nại đông người. “Trong khi đó, quy định về cơ chế tự thỏa thuận giữa nhà đầu tư với người sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế cũng bộc lộ những hạn chế do giá thỏa thuận thường cao hơn giá bồi thường, gây khó khăn trong công tác thu hồi đất. Một số dự án đã thỏa thuận được trên 90% diện tích đất nhưng diện tích còn lại không đạt được thỏa thuận mà chưa có cơ chế xử lý” - ông Hiển cho biết.

Ngoài ra, công việc giới thiệu địa điểm đầu tư, tiến độ thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng còn kéo dài đối với một số dự án lớn, công trình theo tuyến sử dụng đất liên quan đến nhiều địa phương. Cùng với đó, việc đo đạc, kiểm đếm xác định nguồn gốc đất, loại đất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước khi có quyết định thu hồi đất khó thực hiện trong thực tế. Thực tế cho thấy nhiều địa phương chưa lập khu tái định cư chung cho các dự án tại địa bàn nên nhiều dự án chưa có khu tái định cư đã thu hồi đất ở. Một số khu tái định cư chất lượng còn thấp, không đồng bộ về hạ tầng, chưa đảm bảo nguyên tắc phải có điều kiện phát triển bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Ông Hiển nhấn mạnh: “Việc thu hồi đất đã giao cho nhà đầu tư nhưng không sử dụng, sử dụng không đúng mục đích, không hiệu quả để giao lại cho các nhà đầu tư có năng lực chưa được các địa phương thực hiện tốt dẫn đến tình trạng lãng phí đất đai và gây bất bình trong dư luận. Cùng với đó, chưa có cơ chế giải quyết một cách rõ ràng, minh bạch về lợi ích hài hòa giữa Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư”.