Đề xuất UBND TP được ban hành thủ tục cưỡng chế thu hồi đất

Giải phóng mặt bằng tại đường vành đai 3.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện có nhiều bất cập, làm chậm tiến độ các dự án. UBND TP kiến nghị Bộ TNMT sớm có hướng dẫn và quy định cụ thể về các tiêu chí và quy trình, thủ tục tổ chức thực hiện xác định lại giá đất sát giá thị trường trong điều kiện bình thường.

Còn nhiều bất cập

UBND TP cho biết, từ ngày 1.10.2009 đến 30.6.2012, UBND TP.Hà Nội đã ban hành quyết định thu hồi, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất 523 dự án với diện tích 1.372ha. TP đã thực hiện việc GPMB được 3.708ha đất, chi trả hơn 24.604 tỉ đồng tiền bồi thường, hỗ trợ cho 83.893 hộ dân, tái định cư cho 3.414 hộ gia đình, cá nhân...

Tuy nhiên, UBND TP cũng nhận định, sau 3 năm thực hiện nghị định này còn một số hạn chế, bất cập. Cụ thể, quy định về hỗ trợ ổn định đời sống với hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp (theo điều 20) tính theo tỉ lệ diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng bị thu hồi từ 30-70% và trên 70% là rất phức tạp và mất nhiều thời gian để xác định rõ theo các tỉ lệ này. Đặc biệt, với dự án có diện tích thu hồi đất lớn có liên quan đến hàng nghìn hộ dân.

Tương tự, về điều kiện tái định cư theo quy định, hộ gia đình, cá nhân được bố trí tái định cư nếu phải di chuyển chỗ ở do bị thu hồi hết đất ở và không còn chỗ ở nào khác trên địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi. Thực tế, việc xác nhận thế nào là “phải di chuyển chỗ ở” đối với trường hợp chủ sử dụng đất hợp pháp (đã được cấp “sổ đỏ”) hiện còn bất cập. Do thực tế công dân có quyền có nhiều nhà ở; có quyền sử dụng đúng mục đích để ở thường xuyên, không thường xuyên và ở bất kỳ thời điểm nào khi Nhà nước chưa thu hồi đất. Mặt khác, TP có nhiều trường hợp hộ gia đình có nhà ở hợp pháp, có khả năng thương mại, nhưng cho thuê và đi thuê nhà khác ở để hưởng chênh lệch. Nếu căn cứ thông tư mà không bố trí tái định cư thì thiệt thòi cho dân...

Xác định lại giá đất sát giá thị trường trong điều kiện bình thường

Để đảm bảo việc thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn TP được tiến hành thuận lợi, UBND TP đã đưa ra một số đề xuất, kiến nghị. Trong đó, đề nghị khẳng định rõ tính pháp lý của thông báo thu hồi đất là căn cứ để UBND cấp huyện tổ chức thực hiện các công việc họp dân, thông báo về cơ chế chính sách bồi thường hỗ trợ GPMB sẽ áp dụng, tổ chức điều tra, kê khai...

Thời điểm xác định lại giá đất để tính bồi thường, hỗ trợ là thời điểm sau khi có thông báo thu hồi đất của UBND quận, huyện, thị xã và khi có kiến nghị của nhân dân trong quá trình điều tra, kiểm đếm, dự thảo phương án. Đồng thời, có hướng dẫn và quy định cụ thể về các tiêu chí và quy trình, thủ tục tổ chức thực hiện xác định lại giá đất sát giá thị trường trong điều kiện bình thường.

UBND TP cũng kiến nghị có quy định hỗ trợ ổn định đời sống và ổn định sản xuất khi thu hồi đất nông nghiệp theo diện tích đất thu hồi. Đối với trường hợp thu hồi nhà, đất tại dự án đủ điều kiện được bồi thường theo giá đất ở, nếu bị thu hồi toàn bộ nhà ở, đất ở (hoặc thu hồi một phần, nhưng phần còn lại không đủ điều kiện để xây dựng nhà ở) và có nguyện vọng thì được bố trí tái định cư mà không phải xem xét việc có phải di chuyển chỗ ở, hay không phải di chuyển chỗ ở.

Việc hỗ trợ (ổn định đời sống, tái định cư, tạm cư) chỉ áp dụng với trường hợp phải di chuyển chỗ ở, đồng thời cho phép UBND TP vận dụng điều 21 và điều 30 Nghị định số 105/2009/NĐ - CP của Chính phủ để xử phạt hành chính, áp dụng biện pháp hành chính cưỡng chế điều tra, khảo sát thống kê về nhà, đất, tài sản làm căn cứ lập phương án bồi thường hỗ trợ và tái định cư đối với trường hợp không kê khai, không cho cơ quan chức năng kiểm tra. Cho phép UBND TP ban hành thủ tục cưỡng chế thu hồi đất...