Hé lộ "chân rết" rửa tiền Liberty Reserve ở Việt Nam

Quy trình rửa tiền của Liberty Reserve.

Qua hệ thống thanh toán online Liberty Reserve, người dùng sẽ chuyển từ USD hoặc euro sang một loại tiền ảo để giao dịch trên Internet. Hệ thống Liberty Reserve gọi loại tiền này là "tiền LR". Liberty Reserve cho phép khách hàng mở tài khoản bằng đủ loại tên vớ vẩn như “Tin tặc Nga” hay “Tài khoản của tin tặc”. Mạng lưới này thu phí 1% số tiền giao dịch thông qua trung gian chuyển tiền thật thành quỹ ảo, rồi lại thành tiền mặt.

Các giao dịch tiền thông qua Liberty Reserve có thể được dùng vào bất kỳ việc gì, từ tặng cho nhà thờ đến thanh toán cho gái mại dâm.

Trên website (www.libertyreserve.com.vn) này không có địa chỉ, trụ sở làm việc cũng như những thông tin liên quan đến chủ sở hữu và giới thiệu về tôn chỉ, mục đích hoạt động của một trang web chuyển tiền thông thường. Trang web được xây dựng từ cuối năm 2012 và những tin tức do các quản trị viên bắt đầu đăng tải từ tháng 11.2012.

Ở Việt Nam dù chưa được cấp phép hoạt động, nhưng trang web tiếng Việt có liên hệ với Liberty Reserve vẫn hoạt động và đang cung cấp dịch vụ chuyển tiền và quảng bá có giao dịch với các ngân hàng trong nước như Vietcombank, Vietinbank, Đông Á và Á Châu. Giao dịch mới nhất mà website này trưng ra là ngày 26.5.

Chiều 29.5, phóng viên gọi điện tới đường dây nóng của website này, nam thanh niên trả lời điện thoại xác nhận trước thứ sáu (24.5), website có hỗ trợ nhận chuyển tiền từ nước ngoài về qua Liberty Reserve ở Mỹ. "Tuy nhiên, website ở Mỹ bị đánh sập từ thứ sáu và bản thân chúng tôi cũng là nạn nhân bị mất tiền"- người này cho biết. Anh cho biết, những khách hàng giao dịch qua website mà nhưng chưa kịp rút trước 24.5 chắc chắn sẽ mất hết tiền.

Trao đổi với phóng viên chiều 29.5, một chuyên gia trong lĩnh vực phòng chống rửa tiền khẳng định không có thông tin về chủ sở hữu của trang web này. Ông cho biết, có thể họ mở các tài khoản thông thường tại những ngân hàng trên mà không khai báo là nhà cung cấp dịch vụ chuyển tiền.

Mặc dù vậy, người này khẳng định trang web tại Việt Nam không phải một chi nhánh của "đại gia" Liberty Reserve ở Mỹ mà chỉ là một "exchanger" (đối tác nhận đổi tiền).

Ngay sau khi website chuyển tiền của Mỹ ngừng hoạt động, website Liberty Resever tại Việt Nam này cũng gửi thông báo dừng mọi hoạt động và "chia buồn" vì sự cố. "Chúng ta đều là những nạn nhân trong sự cố vừa qua. Đây là cú sốc lớn, nhưng tôi hi vọng tất cả sẽ không mất hi vọng mà cùng nhau vượt qua khó khăn này. Trong thời gian này, mọi hoạt động giao dịch sẽ không thể thực hiện được, kể cả giao dịch đổi tiền liên ngân hàng Việt Nam" - ban quản trị viết.

Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên chiều 29.5, một chuyên gia trong lĩnh vực phòng, chống rửa tiền khẳng định không có thông tin về chủ sở hữu của trang web này. Ông cho biết, có thể họ mở các tài khoản thông thường tại những ngân hàng trên mà không khai báo là nhà cung cấp dịch vụ chuyển tiền.

Theo vị chuyên gia, nếu đối chiếu các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam thì không có sự tồn tại của đồng tiền LR. "Tiền LR không được chấp nhận là một ngoại tệ. Cần phải làm rõ trang web này có phải một điểm thu đổi ngoại tệ hay không" - vị này cho hay.

Các cơ quan chức năng cho biết đã nắm được thông tin liên quan đến trang web và đang theo dõi vụ việc.

Chiều cùng ngày, ông Ngô Ngọc Đông- Tổng giám đốc Công ty chuyển mạch tài chính quốc gia (BankNet)- khẳng định, đơn vị này không có hoạt động nào liên quan đến Liberty Reserve. Theo ông Đông, trong các giao dịch quốc tế, Banknet đều phải kết nối trực tiếp với các công ty chuyển mạch quốc gia của các nước.

Ông Đào Minh Tuấn- Phó Tổng giám đốc Vietcombank- cũng nhấn mạnh, nhà băng này không có quan hệ giao dịch với Liberty Reserve. "Vietcombank hiện nay chỉ làm đại lý chuyển tiền cho MoneyGram; Công ty chuyển tiền TNMonex của Mỹ và Uniteller" - ông Tuấn thông tin.

Theo ông Tuấn, khách hàng từ nước ngoài muốn chuyển tiền vào tài khoản mở tại Vietcombank chỉ bằng hai cách. Thứ nhất là thông qua ngân hàng nơi khách hàng đang cư ngụ, hoặc sử dụng dịch vụ của ba đối tác nói trên của Vietcombank, chứ không thể qua công ty nào khác.

Phó tổng Vietcombank cho biết them, khi ngân hàng ký kết hợp tác với công ty chuyển tiền quốc tế, hai bên phải có thỏa thuận về chống rửa tiền theo quy định của mỗi nước.

"Ngoài ra, một ngân hàng muốn làm đại lý chuyển tiền cho một công ty đều phải tìm hiểu rất rõ về nó. Vì nếu không, sau này lỡ họ vướng vào những phi vụ rửa tiền chẳng hạn, ngân hàng mình cũng bị ảnh hưởng nặng; có thể sẽ bị chính quyền nước sở tại không cho phép mở bất cứ một ngân hàng nào nữa" - ông Tuấn nói.

Theo cáo buộc được đưa ra hôm (28.5) của công tố viên Preet Bharara tại Manhattan (Mỹ), "Liberty Reserve là trung tâm tài chính cho tội phạm, hỗ trợ các hoạt động phi pháp trực tuyến như lừa đảo thẻ tín dụng, ăn trộm thông tin cá nhân, lừa đảo đầu tư, xâm nhập máy tính, khiêu dâm trẻ em và buôn lậu". Website này cũng chuyển hàng chục triệu USD qua các công ty trên giấy đặt tại Síp, Nga, Hồng Kông (Trung Quốc), Trung Quốc, Morocco, Tây Ban Nha và Australia. 7 đối tượng tội điều hành Công ty Liberty Reserve được coi là hệ thống rửa tiền lớn nhất trong lịch sử Mỹ, xử lý khoảng 6 tỉ USD tiền bất hợp pháp cho những kẻ buôn ma túy, kiếm tiền từ khiêu dâm trẻ em, trộm cắp thẻ tín dụng và nhiều loại tội phạm khác trên toàn thế giới. Công ty xử lý thanh toán và chuyển tiền Liberty Reserve có trụ sở ở Costa Rica bị cáo buộc cho phép khách hàng chuyển tiền nặc danh từ tài khoản này sang tài khoản kia qua Internet mà không phải trả lời bất kỳ câu hỏi nào. Các quan chức Mỹ cho biết, chỉ trong vòng chưa đầy bảy năm, Liberty Reserve xử lý 55 triệu giao dịch bất hợp pháp trên toàn cầu cho một triệu khách hàng, trong đó có 200.000 khách Mỹ. Liberty Reserve có vẻ đóng vai trò quan trọng trong quá trình rửa tiền của bọn trộm thực hiện vụ đánh cắp 45 triệu USD của hai ngân hàng Trung Đông thông qua hàng loạt ATM - vụ việc bị phát hiện hồi đầu tháng này. Trong quá trình điều tra Liberty Reserve, cơ quan chức năng truy quét 14 địa điểm ở Panama, Thụy Sĩ, Mỹ, Thụy Điển và Costa Rica. Tại Costa Rica, cảnh sát tịch thu năm xe hơi hạng sang, trong đó có ba chiếc Rolls-Royce, cùng nhiều máy chủ của Liberty ở Costa Rica và Thụy Sĩ.