TPHCM hướng tới thí điểm miễn giấy phép xây dựng cho người dân

Theo các chuyên gia, việc miễn giấy phép xây dựng sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người dân, doanh nghiệp và Nhà nước - Ảnh: VGP/Lê Anh

TPHCM đang đẩy mạnh phê duyệt các đồ án quy hoạch, thiết kế đô thị, quy chế quản lý kiến trúc làm cơ sở để người dân khi xây nhà ở riêng lẻ sẽ được miễn giấy phép xây dựng, theo chỉ đạo của Thủ tướng.

Tại Hội nghị công bố đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TPHCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 vừa diễn ra ngày 25/6, lãnh đạo TPHCM nhấn mạnh, quy hoạch được phê duyệt lần này tạo cơ sở pháp lý vững chắc, quan trọng, là kim chỉ nam để Thành phố cụ thể hóa các mục tiêu phát triển trong giai đoạn mới.

Các phường, xã nhanh chóng triển khai quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết

Để cụ thể hóa các mục tiêu, tại hội nghị, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được đã đề nghị lãnh đạo sở, ngành (đặc biệt là Sở Xây dựng), xã, phường nhanh nhất có thể triển khai quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết để làm cơ sở quản lý và tiếp nhận đầu tư. Quản lý địa phương theo đúng quy hoạch chung mà Thành phố công bố, tuân thủ nghiêm quy hoạch phân vùng và chi tiết. Trên cơ sở quy hoạch chi tiết, không xin cấp phép xây dựng mà chỉ đăng ký.

Trước đó, cũng tại buổi công bố 9 đồ án quy hoạch trên địa bàn TP. Thủ Đức (TPHCM) vào ngày 23/6, ông Hoàng Tùng, Chủ tịch UBND TP. Thủ Đức cho biết, dựa trên các đồ án quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2.000 đã được phê duyệt, TP. Thủ Đức sẽ khẩn trương lập và phủ kín các đồ án quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500. Đây sẽ là cơ sở quan trọng trong công tác quản lý xây dựng, điều hành phát triển đô thị và tiến tới thực hiện chính sách miễn giấy phép xây dựng cho nhà ở riêng lẻ. Mục tiêu là đến cuối năm 2025 sẽ có những khu vực tại TP. Thủ Đức được phê duyệt quy hoạch 1/500 và tiến tới thí điểm miễn giấy phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ từ 1/1/2026.

Theo lãnh đạo Sở Xây dựng TPHCM, Chính phủ đã ban hành Nghị định 140/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ Xây dựng. Theo đó, thẩm quyền cấp phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ và các công trình cấp 3, 4 sẽ được chuyển từ UBND quận, huyện về cho UBND phường, xã.

Sở Xây dựng đang tập trung rà soát lại quy hoạch, trong đó ưu tiên việc phân cấp thẩm quyền cấp phép xây dựng. Đồng thời phối hợp với UBND các quận, huyện và TP. Thủ Đức rà soát, thống kê các khu vực đủ điều kiện áp dụng. Đây là những khu đã có quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 và đáp ứng đầy đủ các điều kiện kỹ thuật, pháp lý theo quy định. Khi đó, người dân không cần xin phép xây dựng mà chỉ cần thông báo khởi công công trình.

Theo thống kê từ Sở Xây dựng TPHCM, hiện Thành phố có 360 khu vực, với khoảng 55.000 lô, nền đủ điều kiện để được miễn giấy phép xây dựng. Sở Xây dựng TPHCM đang khẩn trương lấy ý kiến từ các địa phương về danh sách các khu vực đủ điều kiện miễn cấp phép xây dựng để tổng hợp, báo cáo và trình UBND TPHCM xem xét, quyết định.

Tiết kiệm được thời gian và chi phí cho doanh nghiệp và người dân

Là doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực xây dựng và chuyên xây dựng các công trình nhà ở cho người dân và doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM, ông Trần Quang Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Mạnh Hưng bày tỏ rất phấn khởi và vui mừng trước thông tin, bắt đầu từ năm 2026, khi có nhu cầu xây dựng nhà cửa chỉ cần đăng ký, thay vì phải xin phép như hiện nay.

Theo ông Hưng, việc miễn cấp phép xây dựng cho người dân và doanh nghiệp sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Theo đó, việc bỏ được bước xin phép xây dựng, người dân, doanh nghiệp có thể triển khai dự án nhanh chóng sau khi hoàn tất quy trình thiết kế, thẩm định mà không phải chờ cấp phép, qua đó, tiết kiệm được thời gian và tiền bạc. Không những vậy, việc bỏ cấp phép xây dựng còn giúp tiết giảm chi phí hành chính và hạn chế tiêu cực.

Bên cạnh đó, việc bỏ cấp phép xây dựng cũng đồng nghĩa với việc bộ máy hành chính sẽ phải chuyển đổi phương thức quản lý đô thị, quản lý dựa trên quy hoạch thay vì can thiệp hành chính theo từng hồ sơ riêng lẻ như hiện nay. Tuy nhiên, để chính sách này thực sự phát huy hiệu quả, theo ông Hưng, các địa phương cần nâng cao năng lực giám sát và hậu kiểm. Phải số hóa được thông tin quy hoạch, xây dựng hệ thống dữ liệu mở để người dân, doanh nghiệp có thể tra cứu mọi lúc, mọi nơi.

Theo các chuyên gia, để giải quyết căn cơ bài toán về miễn giấy phép xây dựng, các địa phương cần đẩy nhanh việc phê duyệt các đồ án quy hoạch, nhất là quy hoạch 1/500, thiết kế đô thị. Khi đã có quy hoạch, người dân nắm rõ chỗ nào làm đường, chỗ nào cây xanh, trường học xem đất mình có bị dính quy hoạch hay không và có thể biết được hệ số, mật độ xây dựng, tầng cao để thiết kế kiến trúc cho ngôi nhà của mình.