Giá thuê nhà không nằm ngoài vòng xoáy gia tăng, người thu nhập thấp khó chồng khó

Ảnh minh hoa: Báo Tuổi Trẻ

Chi phí thuê nhà có thể chiếm tới 35-50% thu nhập

Trong hơn 5 năm qua, thị trường bất động sản (BĐS) đã có sự thay đổi đáng kể trong nhận thức về căn hộ chung cư. Trước đây, căn hộ chung cư thường được xem là một loại hình "tiêu sản", khó so sánh với các phân khúc BĐS khác. Tuy nhiên, sau giai đoạn chịu tác động mạnh mẽ từ dịch Covid-19, cân đối cung - cầu trong thị trường bất động sản đã thay đổi nghiêm trọng, với giá bán căn hộ tăng mạnh, thậm chí vượt xa nhiều phân khúc khác.

Theo dữ liệu nghiên cứu của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), đến cuối năm 2024, giá sơ cấp căn hộ chung cư trung bình tại Hà Nội đã đạt 70 triệu đồng/m², tăng 35,4% so với năm trước, với các dự án mở bán mới chủ yếu thuộc phân khúc cao cấp, hạng sang. Giá thuê căn hộ cũng đã có xu hướng tăng mạnh, từ 10-20% trong năm 2024.

Tại khu vực trung tâm, các căn hộ có giá thuê dưới 10 triệu đồng mỗi tháng gần như không còn, trong khi giá thuê phổ biến cho căn hộ một phòng ngủ từ 10 - 15 triệu đồng/tháng, hai phòng ngủ từ 15 - 20 triệu đồng/tháng. Ở khu vực ngoại thành, giá thuê trung bình từ 6,5 - 15 triệu đồng mỗi tháng.

Theo ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS, sự gia tăng giá thuê căn hộ cũng không theo kịp với mức tăng giá của nhà đất, dẫn đến tỷ suất lợi nhuận từ cho thuê căn hộ ngày càng giảm. Mặc dù giá thuê căn hộ có tăng nhưng chỉ bằng khoảng một nửa mức tăng của giá nhà, khiến cho lợi nhuận từ việc cho thuê căn hộ chỉ ở mức dưới 4%, phổ biến dưới 2%, thấp hơn nhiều so với việc gửi tiết kiệm.

Bên cạnh đó, giá vật liệu xây dựng, chi phí bảo trì và quản lý chung cư cũng tăng cao, góp phần đẩy giá thuê lên mức mới. Tuy nhiên, mức giá này không tương xứng với chất lượng sống mà người thuê căn hộ mong đợi, khiến cho nhiều lao động trẻ, đặc biệt là những người có thu nhập trung bình hoặc thấp, gặp khó khăn trong việc duy trì cuộc sống tại thành phố lớn.

“Chi phí thuê nhà có thể chiếm tới 35-50% thu nhập, dẫn đến việc họ không còn đủ khả năng tiết kiệm, thậm chí phải thu hẹp không gian sống hoặc tìm kiếm các lựa chọn rẻ hơn, thậm chí rời khỏi các thành phố lớn”, ông Đính cho hay.

Đặc biệt, xu hướng chuyển ra các khu vực vùng ven ngày càng rõ ràng hơn, khi giá thuê thấp hơn từ 20-30% so với trung tâm. Tuy nhiên, sự chuyển dịch này cũng mang lại nhiều thách thức về hệ thống giao thông công cộng chưa phát triển đồng bộ và chi phí di chuyển tăng lên.

Một điểm đáng chú ý là không chỉ lao động phổ thông mà cả những lao động trẻ có trình độ cao cũng bắt đầu rời khỏi trung tâm đô thị. Chất lượng sống chưa đáp ứng kỳ vọng vì khó tìm được không gian sống thoải mái và dịch vụ chất lượng tốt với mức giá thuê hợp lý.

Mặt khác, các tỉnh, thành phố vệ tinh cũng đang phát triển mạnh mẽ với nhiều khu công nghiệp, trung tâm công nghệ và dịch vụ hiện đại, với mức lương không chênh lệch quá nhiều so với trung tâm nhưng chi phí sinh hoạt lại rẻ hơn nhiều.

Hỗ trợ cho người lao động bằng cách nào?

Để hỗ trợ người lao động trẻ, đặc biệt là lao động có trình độ, và giảm bớt áp lực từ giá thuê cao, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng, bên cạnh việc phát triển phân khúc nhà ở xã hội, Nhà nước cần nghiên cứu phát triển quỹ nhà ở cho thuê dài hạn với giá rẻ, ưu tiên cho nhóm lao động trẻ, công nhân viên chức, trí thức trẻ và các lao động làm việc trong các ngành nghề trọng điểm. Cũng cần khuyến khích các chủ đầu tư tham gia xây dựng nhà ở giá rẻ thông qua ưu đãi thuế, hỗ trợ vay vốn hoặc giảm chi phí đất đai.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh phát triển hệ thống giao thông công cộng, giúp người lao động dễ dàng di chuyển từ khu vực giá rẻ đến trung tâm làm việc. Một mô hình có thể áp dụng là ký túc xá cho lao động đô thị, như tại Singapore, nơi chính phủ cung cấp nhà ở giá rẻ cho lao động trẻ, người độc thân và lao động có trình độ thông qua các chương trình như HDB Public Rental Scheme và BTO (Build-to-Order). Khi có đủ tài chính, họ có thể mua căn hộ với chương trình trợ giá và vay mua nhà lãi suất thấp.

Việc nghiên cứu và áp dụng các mô hình nhà ở giá rẻ và hỗ trợ giao thông công cộng là cần thiết để giúp ổn định thị trường bất động sản và hỗ trợ đời sống của người lao động trẻ tại các thành phố lớn.