Giá nhà leo thang, vì sao người trẻ “xuống tiền” mua nhà nhiều hơn?

Khoảng cách thu nhập – giá nhà ngày càng xa

Theo dữ liệu nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE), giá căn hộ tại Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng trong quý 2/2025 đã tăng lần lượt 87,7%, 48,3% và 69,8% so với năm 2019. Hiện, mức giá trung bình đã vọt lên tới 75,5 triệu đồng/m2 ở Hà Nội, 77,1 triệu đồng/m2 ở TP.HCM và 66,4 triệu đồng/m2 tại Đà Nẵng.

Trong khi đó, thu nhập bình quân đầu người tại Hà Nội từ năm 2014 đến giữa 2025 chỉ tăng từ 4,11 triệu đồng/tháng lên 8,3 triệu đồng/tháng – tức tăng khoảng 6,4%/năm. Cùng kỳ, giá căn hộ chung cư lại tăng bình quân 11,7%/năm, nhanh gấp đôi tốc độ tăng thu nhập.

“Khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà đang ngày càng nới rộng. Với mức thu nhập bình quân hiện nay, một gia đình phải mất đến 27 năm nếu dành toàn bộ thu nhập, hoặc 80 năm nếu áp dụng nguyên tắc chi phí nhà ở không vượt quá 1/3 thu nhập để mua một căn hộ 2 phòng ngủ 70m2 tại Hà Nội. Đây là bài toán quá khó cho phần đông người trẻ,” ông Đính nhấn mạnh.

Ngay cả trong ngành ngân hàng – lĩnh vực vốn có mức thu nhập thuộc nhóm cao nhất cả nước, tốc độ tăng lương cũng không thể bắt kịp đà leo thang của giá nhà. Năm 2014, mức lương cao nhất trong hệ thống ngân hàng đạt 22,5 triệu đồng/tháng, đến giữa năm 2025 con số này đã tăng lên 55,44 triệu đồng/tháng, tức chỉ gấp đôi sau hơn một thập kỷ.

Một dự án trong ngõ nhỏ tại Hà Nội được rao bán với giá 140 - 200 triệu đồng/m2, ngang ngửa hạng sang.

Tuy nhiên, trong cùng khoảng thời gian, giá căn hộ chung cư tại các đô thị lớn lại tăng hơn ba lần. Với giả định một gia đình có hai vợ chồng cùng làm ngân hàng và không phải chi tiêu gì, họ cần khoảng 3,5 năm để mua được một căn hộ. Tuy nhiên, nếu tuân thủ nguyên tắc tài chính an toàn là chi phí nhà ở không vượt quá một phần ba thu nhập, thời gian tích lũy sẽ kéo dài tới khoảng 10 năm.

Thực tế còn khắc nghiệt hơn, bởi giá nhà thường xuyên tăng nhanh hơn thu nhập, khiến quãng đường đến sở hữu nhà ở ngày càng xa vời. Điều này cho thấy, việc mua nhà vốn chưa bao giờ là dễ dàng, ngay cả với nhóm lao động có thu nhập cao, và đang trở thành thách thức lớn hơn khi khoảng cách giữa thu nhập và giá nhà ngày càng bị nới rộng.

Người trẻ vẫn chọn xuống tiền, vì sao?

Dù khó khăn là vậy, số liệu từ các sàn giao dịch bất động sản thành viên VARS lại cho thấy, tỷ lệ khách hàng trong độ tuổi 25-35 tham gia thị trường ngày càng tăng, hiện chiếm trung bình trên 40% tổng lượng giao dịch, thậm chí có dự án lên tới 70%.

Ông Đính cho rằng có ba nguyên nhân chính lý giải xu hướng người trẻ tham gia thị trường bất động sản ngày càng sớm.

Thứ nhất, thế hệ trẻ hiện nay có nhiều cơ hội làm giàu nhanh hơn nhờ sự phát triển của công nghệ, thương mại điện tử, đầu tư tài chính hay sáng tạo nội dung số. Một bộ phận tuy không lớn nhưng đã đạt mức thu nhập vượt trội so với thế hệ trước, đủ khả năng tiếp cận bất động sản từ sớm.

Thứ hai, sự hỗ trợ tài chính từ gia đình cũng đóng vai trò quan trọng, khi nhiều bạn trẻ có thể rút ngắn đáng kể con đường sở hữu nhà nhờ bố mẹ, ông bà góp vốn.

Thứ ba, thế hệ này cũng mạnh dạn tận dụng tín dụng và các gói ưu đãi, bao gồm hỗ trợ mua nhà lần đầu, ưu đãi lãi suất, ân hạn nợ gốc hay chính sách thanh toán linh hoạt từ chủ đầu tư, với niềm tin rằng bất động sản sẽ gia tăng giá trị theo thời gian.

Nếu như cha mẹ họ thường tích lũy dài hạn để mua đất nền hay nhà phố, thì người trẻ ưu tiên căn hộ chung cư vùng ven – nơi có hạ tầng kết nối, tiện ích đồng bộ và giá cả “dễ thở” hơn. “Phong cách sống hiện đại, chuộng tiện ích, cộng đồng văn minh khiến căn hộ chung cư trở thành lựa chọn hợp lý cho nhiều gia đình trẻ,” ông Đính nhận xét.

Tuy nhiên, ông Đính cũng thẳng thắn cho rằng, tỷ lệ người trẻ mua nhà gia tăng chỉ phản ánh một bộ phận có điều kiện, trong khi đa số vẫn đối mặt rào cản lớn từ thu nhập thấp, chi phí sinh hoạt cao và áp lực trả nợ vay kéo dài.

“Nếu không có giải pháp tổng thể từ chính sách, như phát triển mạnh mẽ nhà ở xã hội, nhà ở giá vừa túi tiền, cùng kiểm soát mặt bằng giá tránh tình trạng tăng vô lý, thì giấc mơ an cư vẫn sẽ còn xa vời với phần đông người trẻ,” ông nhấn mạnh.