Tìm sự hài hòa cụm đô thị miền Đông Nam bộ

Diện mạo Thành phố mới Bình Dương đang dần hoàn thiện

Xây mới dễ, cải tạo khó?

Các tỉnh, thành thuộc Cụm đô thị miền Đông Nam bộ gồm TP.HCM, Bình Dương, Biên Hòa, Tây Ninh, Bà Rịa- Vũng Tàu, Bình Phước đều có những khó khăn vướng mắc khi cùng lúc vừa thực hiện việc xây dựng đô thị mới, vừa chỉnh trang đô thị cũ. Phát biểu tại hội nghị, ông Lê Hoàng Quân- Chủ tịch UBND TP.HCM- Cụm trưởng Cụm đô thị miền Đông Nam bộ nhận xét: Bên cạnh việc xây dựng, phát triển các đô thị mới hiện đại đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội nói chung của đô thị, việc cải tạo chỉnh trang các đô thị hiện hữu cũng là một vấn đề mà các cấp chính quyền đô thị phải giải quyết. Từ nhu cầu thực tế phát triển của các khu vực trung tâm hiện hữu như tăng tầng cao, hệ số sử dụng đất công trình... Dẫn đến các yêu cầu phải nâng cấp kết cấu hạ tầng kỹ thuật, xử lý ô nhiễm môi trường, chỉnh trang các khu nhà lụp xụp, đồng thời tôn tạo gìn giữ các di sản văn hóa lịch sử... đã đặt ra cho chính quyền các đô thị nhiều vấn đề lớn phải giải quyết đồng bộ.

Dễ thấy là sự mất cân đối trong khả năng đáp ứng của hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị cũ, làm gia tăng tình trạng tắc nghẽn giao thông, ngập úng... Nhưng giải pháp, nguồn lực nào để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nhất là về giao thông, cấp thoát nước, xử lý chất thải vẫn khiến nhiều đô thị lúng túng. "Nguồn vốn ngân sách hàng năm bố trí cho thành phố rất ít nên việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật gặp rất nhiều khó khăn và cũng do thiếu kinh phí đầu tư hạ tầng giao thông, hệ thống cung cấp điện nước... Vì vậy nhiều nhà đầu tư không triển khai được dự án do không có đường vào, làm giảm tính cạnh tranh, hấp dẫn các nhà đầu tư của địa phương”, đại diện thành phố Vũng Tàu chia sẻ.

Đô thị Long Khánh bị hạn chế khi phát triển đô thị mới lại phải dựa vào quy hoạch chi tiết từ năm 1993, vì vậy dù hàng loạt công trình lớn đang được xây dựng nhưng xét về tổng thể kiến trúc cảnh quan thì chưa đồng bộ, thiếu hài hòa. Hiện nay thị xã Long Khánh đang tiến hành lập lại quy hoạch chung để làm cơ sở cho việc lập quy hoạch các phân khu.

Những giải pháp căn cơ

Làm thế nào để phát triển đô thị một cách hiệu quả, phát triển bền vững, hài hòa giữa đô thị cũ và mới? Theo ông Trần Thanh Liêm- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, quy hoạch đô thị là một trong những công tác trọng tâm để phát triển bền vững: "Bình Dương rất chú trọng thực hiện công tác quy hoạch, quy hoạch xây dựng đô thị- nông thôn, quy hoạch các khu chức năng về cơ bản đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Bình Dương đã có 16 đồ án quy hoạch chung, 10 đồ án quy hoạch chi tiết trung tâm xã và 112 đồ án khu nhà ở, khu đô thị mới được phê duyệt”.

Tồn tại cần tập trung giải quyết đối với các đô thị hiện hữu là vấn đề ô nhiễm môi trường sống, nhất là ô nhiễm nguồn nước do nước thải chưa qua xử lý của nhiều doanh nghiệp, khu công nghiệp xả trực tiếp ra môi trường. Ông Nguyễn Ninh Thực- Phó Tổng thư ký Hiệp hội đô thị Việt Nam cho rằng đã hết thời thu hút đầu tư bằng mọi giá mà các đô thị lớn được quyền chọn lựa nhà đầu tư, vậy phải lựa chọn những nhà đầu tư đảm bảo 2 yêu cầu: một là công nghệ cao, hai là công nghệ sạch. Việc chỉnh trang cải tạo đô thị hiện hữu phải cân nhắc kỹ trong việc giữ gìn và bảo tồn những di sản văn hóa, di sản kiến trúc từ xưa để lại. Đối với đô thị mới cần tránh tái diễn tình trạng quy hoạch treo.

Ngoài ra còn nhiều giải pháp, kiến nghị được đề xuất như: Luật đô thị cần sớm được ban hành để có các nguyên tắc chung, định hướng, giải pháp cơ bản để triển khai; Thiết lập Trung tâm quản lý cơ sở dữ liệu thông tin phát triển đô thị; Cải cách thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước về quy hoạch, quản lý đầu tư xây dựng, sử dụng nhà đất, công trình đô thị; Sớm hình thành các đô thị vệ tinh để giảm áp lực cho đô thị hiện hữu; Đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư hạ tầng các khu đô thị theo hình thức BOT, BT,...

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, việc chống ngập úng đô thị được các địa phương chú trọng, cốt nền xây dựng các khu đô thị mới thường cao hơn đô thị hiện hữu. Vì vậy việc tiêu thoát nước phải thực hiện như thế nào để không biến đô thị cũ thành chỗ trũng chứa nước khi các đô thị mới hình thành xung quanh. Đây vẫn còn là bài toán chưa có lời giải của nhiều địa phương.