Năm 2002, có 53 hộ dân vùng ngập lụt xã Tam Phúđược quy hoạch về khu tái định cư Trài Dân, mỗi hộ được cấp một lô đất với diện tích 400-500nm2 và được hỗ trợ 1,5 triệu đồng.
Bà Nguyễn Thị Nhung (55 tuổi, thôn Tân Phú) cho biết: “Tôi và các hộ được cấp đất, làm nhà ở đây đã gần 10 năm nay nhưng không hiểu vì sao đến nay vẫn chưa hộ nào được cấp sổ đỏ!”.
Không chỉ riêng hộ bà Nhung, nhiều năm nay, tất cả các hộ dân ở đây đều không có giấy tờ liên quan chứng minh quyền sử dụng đất của mình vì chính quyền địa phương tái định cư theo hình thức bốc thăm, ai trúng chỗ nào thì ở chỗ ấy và diện tích đất được đánh dấu bằng các mốc tre.
Bà Nhung bức xúc: “Tôi chưa có một manh giấy nào để chứng minh đang sinh sống, xây nhà trên đất của mình, giờ muốn chuyển nhượng đất lại cho các con cũng không biết phải làm cách nào?”.
Bà Thái Thị Nhiến (75 tuổi) đã viết tay bán bớt diện tích đất của mình cho người khác.
Mặc dù không có sổ đỏ nhưng nhiều hộ dân ở đây đã ngang nhiên chuyển nhượng và bán đất lại cho các hộ khác, đặc biệt nhiều đối tượng từ TP.Tam Kỳ và các nơi khác, không thuộc diện tái định cư tại đây vẫn mua đất, xây nhà vì đất ở đây không có giấy tờ nên mua với giá tương đối rẻ hơn các nơi khác.
Cũng như nhiều hộ, bà Thái Thị Nhiến (75 tuổi, thôn
Phú Bình) cũng được chia diện tích đất tương tự nhưng bà đã cắt bớt 5m
ngang đất của mình bán lại cho người khác. “Chờ mãi mà không thấy sổ đỏ
nên tôi phải viết tay bán cho người ta”, bà Nhiến nói.
Từ năm
2009 đến nay, chính quyền UBND xã Tam Phú đã xử lý hàng chục vụ mua bán
và xây mới tại đây, trong đó có nhiều trường hợp các đối tượng là người
địa phương khác và không thuộc đối tượng tái định nhưng tình trạng này
vẫn còn tiếp diễn và có vẻ rầm rộ hơn.
Khó làm thủ tục vì việc cấp đất... bỏ qua thủ tục?
Ông Nguyễn Quang Cư – Phó Chủ tịch UBND xã Tam Phúcho biết: “Hiện tất cả các hộ trong khu tái định cư đều chưa có sổ đỏ,
chúng tôi đang lập tổ công tác để điều tra lại quỹ đất được cấp cho các
đối tượng để làm hồ sơ cấp sổ”.
Lý giải việc “điều tra” lại mất
đến 10 năm mà vẫn chưa hoàn thành, ông Cư cho hay: “Dự án khu tái định
cư lúc bấy giờ (năm 2002 - PV) là do Chi cục định canh, định cư (Sở Nông
nghiệp) làm chủ đầu tư, phân lô và cho bà con bốc thăm nhưng khu đất
tái định cư này chưa có giấy phép chủ trương thu hồi đất của TP.Tam Kỳ
(bấy giờ là Thị xã) nên đến bây giờ vẫn chưa làm được sổ đỏ cho bà con”.
Ông Cư cho biết thêm, năm 2002, khu tái định cư có 53 hộ nhưng
bây giờ thì không nắm rõ được số hộ trong khu tái định cư là bao nhiêu
vì… ông mới nhậm chức từ tháng 3/2010 và người dân bỏ về chỗ ở cũ và đất
bị sang tay, mua bán, xây mới quá nhiều.
Tuy không có giấy phép
thu hồi đất của TP.Tam Kỳ nhưng UBND xã Tam Phú vẫn chọn khu Trài Dân
để bố trí làm khu tái định cư. Ông Nguyễn Đức Vương, Chủ tịch UBND xã
Tam Phú lý giải: “Lúc đó (năm 2002), khu Trài Dân còn là một đống cát
hoang, không có cây hoa màu lại rất ít dân cư, nên thuận lợi cho việc
giải toả và đền bù. Thời gian gấp rút nên chính quyền xã mới bỏ qua thủ
tục thu hồi đất và cấp đất, chỉ ngắm tuyến, phân lô và xác định đối
tượng”.
Ngay từ ban đầu, trong
hồ sơ khu tái định cư Trài Dân của xã Tam Phú đã không có thủ tục thu
hồi đất và cấp đất theo đúng quy định của pháp luật nên đến thời điểm
này, gần 300 hộ dân ở đây vẫn chưa làm được hồ sơ xin Giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất.
Trước những phản ứng và đòi hỏi của các hộ
dân, UBND xã Tam Phú mới tiến hành làm lại các thủ tục để xin cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất cho khu Trài Dân. “Do năng lực chuyên môn
của chính quyền xã bị hạn chế nên đến cuối năm 2010, thông qua Phòng tài
nguyên môi trường TP.Tam Kỳ, địa phương đã ký hợp đồng với Trung tâm
bồi thường giải phóng mặt bằng khu quản lý kinh tế mở Chu Lai tiến hành
đo đạc lại và đã có 145 hộ được đo đạc để chuẩn bị hoàn tất hồ sơ cấp sổ
đỏ”, ông Vương nói.
Về tình trạng sang tay, mua bán và xây dựng
trái phép diễn trong khu tái định cư, ông Vương cho biết: “Chính quyền
địa phương đã xử lý hành chính và cưỡng chế tháo dỡ hàng chục trường hợp
vi phạm nhưng người dân vẫn lén lút mua bán dưới hình thức viết tay,
tiến hành xây mới mà không thông qua chính quyền. Lúc chúng tôi kiểm
tra, hầu hết các chủ hộ đều đứng ra nhận là công trình của mình nên rất
khó xử lý”.
Ông Trần Văn Cư, Trưởng phòng Tài nguyên môi trường
thành phố Tam Kỳ cho hay: “Chúng tôi có biết tình trạng tại khu tái định
cư Trài Dân, nhưng đến thời điểm này, tôi khẳng định Phòng chưa nhận
được một hồ sơ nào của công dân hay chính quyền thuộc khu vực này xin
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nếu các hộ này muốn được cấp giấy
thì phải liên hệ với chính quyền UBND xã để xác nhận, lúc đó chúng tôi
sẽ nhận hồ sơ và tham mưu UBND thành phố để tiến hành cấp sổ đỏ.
Việc
người dân khu tái định cư có sử dụng đất đúng quy định hay đất chưa có
thủ tục mà đã tự ý chuyển nhượng, mua bán trao tay thì chính quyền địa
phương phải quản lý, thống kê và trình thì chúng tôi mới đề xuất hình
thức xử lý. Tuy nhiên, hiện chúng tôi vẫn chưa nhận được một văn bản nào
của chính quyền xã Tam Phú về vấn đề này”.