Một trong những vấn đề vướng mắc nhất và cũng là nội dung có đơn khiếu kiện nhiều hơn cả khi thực hiện Luật Đất đai là chế độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Giải bài toán này, Luật sửa đổi đã có những quy định khá cụ thể. Tuy nhiên, vì chưa đi vào cuộc sống nên tính khả thi của các quy định mới này ra sao vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.

Việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành xây dựng nhà ở, hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư (ảnh minh họa).
Thu hồi thời điểm nào, áp giá thời điểm đó
So với Luật Đất đai năm 2003, Luật Sửa đổi lần này có khá nhiều điểm mới. Tuy nhiên, nội dung đáng chú ý là Luật đã cụ thể hóa những quy định về thu hồi đất cũng như các chế độ, chính sách trong công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư - những quy định mà trước đây chỉ được cụ thể tại các Nghị định và Thông tư hướng dẫn thi hành.
Theo những quy định mới thì các chính sách bồi thường, hỗ trợ đã linh hoạt hơn, đảm bảo quyền lợi cho đối tượng bị thu hồi đất. Cụ thể, về giá đất bồi thường, Luật Sửa đổi không áp dụng theo bảng giá đất mà áp dụng giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do UBND cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.
“Trước đây tại Điều 42 Luật Đất đai năm 2003 thì người dân được bồi thường theo phương án do cơ quan Nhà nước phê duyệt khi có quyết định thu hồi đất. Tuy nhiên, từ lúc có quyết định thu hồi đất cho đến khi cơ quan chức năng hoàn thành thủ tục để người dân nhận tiền bồi thường còn một khoảng thời gian, có khi kéo dài đến vài năm. Khi đó, giá đất tại thời điểm nhận tiền bồi thường đã khác xa so với giá đất tại thời điểm có quyết định thu hồi.
Trong những năm đó, giá đất và cả chính sách bồi thường về đất đai đã thay đổi, đồng tiền giảm giá trị, cơ hội đầu tư kinh doanh hay có nhà ở của người dân cũng bị mất. Do đó, quy định này là một điểm thay đổi tiến bộ, bảo vệ được quyền và lợi ích chính đáng cho người có đất bị thu hồi”- Luật sư Trịnh Ngọc Thành, Công ty Luật T.H phân tích.
Một điểm mới đáng chú ý nữa là Luật Sửa đổi đã ghi nhận những chi phí thực tế phải bỏ ra để di chuyển tài sản hoặc bồi thường việc tài sản bị hư hỏng trong quá trình tháo dỡ. Theo đó, khi Nhà nước thu hồi đất mà phải di chuyển tài sản thì Nhà nước bồi thường chi phí để tháo dỡ, di chuyển, lắp đặt; trường hợp phải di chuyển hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất còn được bồi thường đối với thiệt hại khi tháo dỡ, vận chuyển, lắp đặt.
Đảm bảo sinh kế cho đối tượng bị thu hồi đất
Ngoài những chính sách trên, việc đảm bảo sinh kế cho đối tượng có đất bị thu hồi cũng được quy định cụ thể và đầy đủ hơn thông qua các khoản hỗ trợ như hỗ trợ đời sống sản xuất, hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tạo việc làm và một số khoản hỗ trợ khác. Nếu người có đất thu hồi được bố trí tái định cư mà tiền bồi thường, hỗ trợ không đủ để mua một suất tái định cư tối thiểu thì Luật Sửa đổi đã quy định Nhà nước hỗ trợ tiền đủ để họ mua một suất tái định cư tối thiểu.
Khi thu hồi đất mà phải bố trí tái định cư thì phải tổ chức thực hiện dự án tái định cư trước khi thu hồi đất. Đặc biệt, việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành xây dựng nhà ở, hoặc cơ sở hạ tầng của khu tái định cư.
“Quy định trên sẽ tạo tâm lý giúp người có đất bị thu hồi yên tâm hơn, tự nguyện giao đất khi cơ sở hạ tầng của khu vực tái định cư đã được hoàn thành. Ngoài ra, việc “ưu tiên tái định cư tại chỗ cho hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất” cũng sẽ đảm bảo cho người dân những điều kiện thuận lợi trong cuộc sống và sinh hoạt cộng đồng, tránh được những xáo trộn bất tiện không đáng có như phải thay đổi nơi cư trú cho toàn hộ gia đình, thay đổi trường học cho con em độ tuổi đến trường… Chính sách ưu tiên vị trí thuận lợi cho người có đất thu hồi sớm bàn giao mặt bằng... cũng là những điểm mới tiến bộ, tạo động lực cho người dân tự giác, tự nguyện chấp hành quyết định thu hồi đất”- Luật sư Lê Ngọc Hà, Trưởng Văn phòng Luật sư Đa Phúc nhận xét.
Dù được đánh giá là có nhiều tiến bộ so với quy định cũ, tuy nhiên vì chưa đi vào cuộc sống nên Luật Sửa đổi có giải quyết triệt để những vướng mắc, bất cập trong việc thu hồi đất cũng như chính sách bồi thường, tái định cư hay không vẫn là một câu hỏi cần phải có thời gian để kiểm nghiệm.
Vân Anh (Pháp luật Việt Nam)
VIP

Bán nhà phố liền kế Bcons Eden Paảk, Dĩ An, 65m2 giá từ 5 tỷ, xây dựng 4 tầng
5 tỷ - 66m2
Dĩ An, Bình Dương
Hôm nay
0908659***
VIP

Bán căn 3PN thang máy riêng The Opera Residence Thủ Thiêm
70 tỷ 300 triệu- 137m2
Quận 2, TP. Hồ Chí Minh
Hôm nay
0911007***
VIP

Bán căn hộ sân vườn The River Thủ Thiêm trực diện sông SG, phiên bản giới hạn
77 tỷ - 340m2
Quận 2, TP. Hồ Chí Minh
Hôm nay
0911007***
VIP

MẶT PHỐ VŨ MIÊN, TÂY HỒ 45m - 5T - 4,6MT - VIEW HỒ - LÔ GÓC - KINH DOANH...
29 tỷ 200 triệu- 45m2
Tây Hồ, Hà Nội
Hôm nay
0971969***
VIP

BÁN NHÀ NHỐ HXH –P.3, GÒ VẤP – SETUP SẴN, CHỈ CẦN DỌN VÀO Ở NGAY
Thương lượng- 360m2
Quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh
Hôm nay
0909741***
VIP

Bán shophouse Novaword Phan Thiết Mặt Tiền Biển Đẹp dãy Florida 1
7 tỷ 600 triệu- 120m2
Phan Thiết, Bình Thuận
Hôm nay
0917496***
VIP

Symlife CH Mặt Tiền QL13- Vốn ban đầu 190 triệu - Sở hữu ngay căn 1PN
1 tỷ 900 triệu- 69m2
Hôm nay
0947228***
VIP

Chính chủ căn góc 64m2 (2pn2wc) Moonlight Park View, sổ hồng, nhà mới, nội thất
3 tỷ 450 triệu- 64m2
Quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh
Hôm nay
0932665***
Mọi ý kiến đóng góp cũng như thắc mắc liên quan đến thị trường bất động sản xin gửi về địa chỉ email: [email protected]; Đường dây nóng: 0942.825.711.