Khắc phục tình trạng tùy tiện trong thu hồi đất

- PV: Một trong những mục tiêu của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) là nhằm khắc phục tình trạng tùy tiện trong thu hồi đất. Ông cho biết điều này đã được cụ thể hóa như thế nào?

- Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Mạnh Hiển: Trong Luật Đất đai 2003 có 2 cơ chế thu hồi đất, cơ chế thứ nhất là do Nhà nước đứng ra thu hồi đất, tiến hành giải phóng mặt bằng. Cơ chế thứ hai là doanh nghiệp tự thỏa thuận với người dân trong thu hồi đất, bồi thường. Tuy vậy, trong dự thảo việc thu hồi đất chủ yếu được thực hiện theo cơ chế Nhà nước thu hồi đất theo kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất để giao, cho thuê đất theo hình thức chỉ định chủ đầu tư, trong đó có bổ sung quy định tổ chức họp để lấy ý kiến người dân về phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ do các tổ chức chuyên nghiệp đảm nhận, nhà đầu tư không tham gia vào công việc này như trước đây nhằm đảm bảo tính khách quan, minh bạch. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng phải đảm bảo đầy đủ các điều kiện về năng lực tài chính, tiền ký quỹ, các dự án đã triển khai trước đó phải đúng quy định của pháp luật…

- Theo ông dự thảo có thể khắc phục hoàn toàn những bất cập của nguyên tắc định giá đất cũ không, thưa ông?

- Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định bổ sung 4 phương pháp xác định giá đất phổ biến trên thế giới và đã được áp dụng tại Việt Nam. Đó là phương pháp so sánh trực tiếp, phương pháp thu nhập, phương pháp chiết trừ và phương pháp thặng dư. Quy định việc áp dụng phương pháp xác định giá đất để định giá đất nông nghiệp và định giá các loại đất khác. Ngoài ra, Chính phủ sẽ quy định khung giá các loại đất để định hướng cho UBND cấp tỉnh, thành phố xây dựng bảng giá đất tại địa phương đồng thời, bổ sung quy định về định giá đất tại khu vực giáp ranh giữa các tỉnh, thành phố để xử lý chênh lệch về giá đất giáp ranh. Bên cạnh đó, Dự thảo Luật bỏ quy định bảng giá đất ban hành và công bố vào ngày 1-1 hàng năm. Bảng giá đất được thường xuyên cập nhật, điều chỉnh khi giá đất thị trường có biến động tăng hoặc giảm.

- Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ xử lý vấn đề dự án treo thế nào, thưa ông?

- Dự thảo Luật quy định cụ thể về việc xử lý đối với trường hợp đất đã được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được đưa vào sử dụng trong 12 tháng liền hoặc tiến độ sử dụng đất chậm hơn 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư theo hướng cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chỉ được phép chấp thuận cho phép chậm tiến độ một lần và chậm không quá 12 tháng. Trường hợp không được chấp thuận cho chậm tiến độ hoặc quá thời hạn cho phép được chậm tiến độ nêu trên thì Nhà nước thực hiện thu hồi đất và người có đất bị thu hồi do vi phạm sẽ không được trả lại tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đã nộp và thanh toán giá trị đã đầu tư vào đất còn lại, tài sản gắn liền với đất. Còn đối với những dự án mới chỉ có chủ trương đầu tư thì Nhà nước sẽ rà soát lại. Nếu thấy dự án này không thể triển khai được thì có thể hủy dự án.

- Trong dự thảo luật mới có quy định người sử dụng đất bị Nhà nước thu hồi đất có thể được bồi thường bằng đất. Ông có thể nói rõ hơn về vấn đề này?

- Đây là một trong những điểm mới của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Người sử dụng đất khi bị thu hồi đất nếu có đủ điều kiện thì được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền. Về điều kiện để được bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi đất có bổ sung thêm trường hợp “sử dụng đất thuê trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê”. Quy định giá đất để tính bồi thường được xác định theo mục đích sử dụng đất tại thời điểm có quyết định thu hồi đất.

- Không ít người băn khoăn là liệu Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có được chỉnh sửa theo ý kiến đóng góp của đa số người dân không, thưa ông?

- Sau khi tổng hợp các ý kiến đóng góp của người dân, Bộ TN&MT sẽ có văn bản trình Chính phủ để báo cáo trước Quốc hội. Nếu ý kiến nào chính xác, đúng đắn sẽ được tiếp thu kịp thời. Chúng tôi rất mong trong thời gian còn lại, người dân sẽ tham gia đóng góp ý kiến nhiều nữa, đặc biệt là việc đề xuất những giải pháp khắc phục những hạn chế (nếu có) của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để văn bản này được hoàn thiện hơn và sớm đi vào cuộc sống.

- Xin cảm ơn ông!