Tỷ phú mê tín Eike Batista làm giàu như thế nào?

Ở tuổi 51, ông đã trở thành người giàu nhất đất nước châu Mỹ này với tổng tài sản ước tính 6,6 tỷ USD. Ông đã thành lập nhiều công ty khác nhau, tập trung chủ yếu trong lĩnh vực khai khoáng. Batista đang đứng thứ 142 trong danh sách những người giàu nhất thế giới do tạp chí Forbes bình chọn năm 2008.

Hơn 30 năm vật lộn với thương trường, Batista đã nếm trải quá nhiều thất bại lẫn thành công, giờ đây dường như không có gì có thể làm ông phải lo sợ, kể cả những biến động lớn của thị trường thế giới có thể gây ảnh hưởng đến công ty của ông – công ty khai khoáng MMX Mineracao Metalicos SA.

Tin vào vận may

“Tôi nghĩ đến những chuyện lớn và tôi không ngại đương đầu với rủi ro, thậm chí khi tôi đơn độc. Tôi đã bắt đầu từ các mỏ vàng. Tôi biết đến rủi ro và mất mát và dựng nghiệp từ những thương vụ vụn vặt khi mọi người chưa tin vào tôi”, Batista đã trả lời phỏng vấn của truyền hình Brazil như vậy.

Khởi nghiệp bằng nghề khai thác vàng, sau đấy ông xây dựng và điều hành một công ty khai quặng. Ông chủ ít học này đã giành được những thương vụ kinh doanh trị giá nhiều triệu USD với người Mỹ, và đồng ý trả 5,5 tỷ USD để chiếm cổ phần đa số trong công ty khai khoáng có mã chứng khoán là MMX. Các công ty của Batista cũng bắt rễ sang lĩnh vực khai thác khí đốt và dầu mỏ, dịch vụ logistic, vận chuyển quặng từ các mỏ đến cảng biển, xây dựng các nhà máy đốt than ở Brazil.

Batista là người “mê tín”. Tất cả các công ty của ông đều có những cái tên như EBX, MMX, OGX, LLX, với chữ “x” ở cuối, mang ý nghĩa sự giàu có được nhân lên, với niềm tin là có một mối liên hệ thần bí giữa cuộc sống của con người với các chữ cái và con số; một logo mặt trời vàng, tượng trưng cho năng lượng, sự giàu có và lạc quan, theo quan niệm của người Inca . Đấy cũng là màu sắc và hình ảnh chủ đạo được trang trí trên lá cờ của những con tàu du lịch của Batista trên vịnh Guanabara của thành phố Rio. Logo này cũng được in trên danh thiếp và các đồ dùng tại nhà hàng Rio của Batista.

Con số may mắn của Batista là 63. Tất cả các mức giá được ông đưa ra đấu thầu đều kết thúc bằng con số 63 xu, và hợp đồng với các đối tác luôn có một con số chính xác, giảm giá 63 xu. “Eike tin vào sự may mắn. Ông ấy mê tín như bất cứ người Brazil nào”, Oliveir – vợ thứ hai của Eike Batista nhận xét.

Trong năm nay, 27 đợt đấu giá cổ phần đã bị hoãn lại trên thị trường vốn Brazil do tác động của khủng hoảng tài chính toàn cầu. Trong khi đó, Batista cho biết ông đang huy động vốn dựa trên sự ổn định tương đối của quốc gia. “ Tôi là một phần của thế hệ doanh nghiệp mới, những doanh nghiệp không cần đến nguồn vốn trợ giúp của Chính phủ, mà có thể tiếp cận với các thị trường vốn, những người dám đương đầu với rủi ro và nhận được sự đền đáp xứng đáng”, Batista nói.

Sau khi đổ vốn vào các mỏ vàng vào thập niên 1980 – 1990 và sau đó lấn dần sang các mỏ nickel, đồng, sắt và nhiều công việc kinh doanh ngoài ngành khai khoáng khác trong những năm sau đó, và hiện nay ông đang đặt rất nhiều hy vọng vào những mỏ dầu xa bờ. Số tiền 6,7 tỷ Reais Công ty OGX huy động được qua đợt đấu giá tháng 6/2008 sẽ hỗ trợ vốn cho phát triển khai thác dầu mỏ.

Trong một cuộc đấu giá tháng 11/2007 để giành quyền khai thác dầu, Batista đã tiêu đến 800 triệu USD để giành được quyền khai thác 21 giếng dầu xa bờ, có trữ lượng lên đến 4,8 tỷ thùng. “Ông ấy là một người không sợ rủi ro, và đấy cũng là phẩm chất của người Brazil”, Francisco Gros, Phó chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty OGX nói.

Khi OGX được thành lập tháng 9/2007 và thất bại trong việc thu hút được số vốn 500 tỷ USD, Batista đã dùng 370 triệu USD từ tiền túi của mình để đầu tư phát triển công ty này. Vào giữa tháng 2 năm nay, Batista đã tặng 30% cổ phần của mình trong các nhà máy điện tại Brazil và Chilê, trị giá khoảng 1 tỷ USD, cho các cổ đông thiểu số trong công ty điện của mình – Công ty MPX Energia SA.

Hồi tháng 4, Batista thu được 3,5 tỷ USD nhờ bán một số mỏ cho những người Mỹ. Đây là khoản lợi 10 con số thứ ba của Batista trong hai năm từ những công ty do ông xây dựng. Ông đã có thêm 6,7 tỷ Reais (4,2 tỷ USD) trong khối tài sản của mình sau đợt bán cổ phần trong Công ty dầu mỏ OGX Petroleo vào tháng 6 năm nay. Hàng năm ông vẫn thu được món lợi ít nhất 1 tỷ USD từ kinh doanh dịch vụ logistic, thông qua Công ty LLX Logistica SA.

“ Anh ấy là người có thể kiểm soát nhiều việc trong cùng một lúc và vẫn luôn nghĩ ra cách kiếm tiền với những ý tưởng tốt thật sự”, Gouvea, Giám đốc tài chính tại MMX, một công ty của Batista chia sẻ.

Trong khi theo đuổi lợi nhuận từ thị trường hàng hóa sơ chế, Batista cũng có những dự án xây dựng lớn. Eike cho biết, trong tháng 9 vừa qua, ông đã huy động được 800 triệu USD bằng việc bán cổ phần trong LLX để xây dựng hai liên hợp cảng biển ở Brazil: một ở phía Bắc thành phố Rio, chủ yếu để vận chuyển quặng sắt, ethanol và vận tải nói chung; và một ở gần thành phố Sao Paulo – một cảng biển container.

Không ngại va chạm

Đầu năm 2008, Eike Batista đã từng nói với tờ báo Sao Paulo: “Tôi muốn vượt qua Bill Gates trong 5 năm nữa. Brazil phải là số 1″.

“Khi 24 tuổi, tôi đã mua được mỏ vàng đầu tiên cho riêng mình. Tôi luôn tìm kiếm các cơ hội đầu tư mới”, Batista kể lại. Eike cho biết ông đã kiếm được 6 triệu USD trong năm đầu tiên. Kiếm tiền từ các mỏ vàng luôn là công việc rất mạo hiểm và Batista đã từng suýt mất mạng khi bị một nhóm cướp tấn công.

Tuy nhiên, những công việc kinh doanh khai thác mỏ của Batista cũng đã thu hút sự chú ý của các cơ quan chức năng. Một số quan chức cho rằng Batista đã vi phạm các luật lệ tại một đất nước nổi tiếng vì tính quan liêu và tệ nạn tham nhũng của các quan chức. Theo thông tin từ cơ quan môi trường của Brazil, kể từ giữa năm 2007, Công ty khai khoáng MMX của Batista đã từng 3 lần bị phạt vì mua than củi ở những khu vực cấm đốn củi.

Năm 2007, cảnh sát liên bang Brazil đã phát hiện Công ty MMX mua than củi từ kho dự trữ của người Ấn Độ để phục vụ cho nhà máy sản xuất gang gần khu vực Corumba, giữa vùng Pantanal – vùng đầm lầy nước ngọt lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, Batista không ngại những va chạm này bởi ông đã lớn lên trong môi trường khai khoáng đầy thử thách. Eike được sinh ra trong khu vực khai khoáng Minas Gerais và lớn lên trong những câu chuyện mà bố kể về quặng sắt, đường sắt và cảng biển.

Giờ đây, khi đã ở tuổi 85, bố của Batista – Da Silva – là người giám sát các công trình công cộng. Trước đó, ông đã từng làm việc tại công ty xây dựng Vale từ năm 1949 và trở thành giám đốc điều hành năm 1961. Ông cũng giữ chức Bộ trưởng Bộ Tài nguyên của Brazil năm 1962 – 1963.

Da Silva chuyển đến sống ở thành phố Dusseldorf, Đức năm 1968 và sau đấy đến Brussel – Bỉ để mở rộng hoạt động của Vale trên thị trường quốc tế. Năm 1979, ông trở về Rio và tiếp tục giữ ghế giám đốc điều hành của Vale cho đến năm 1986. Công ty nhà nước này được cổ phần hoá vào năm 1997. Da Silva hiện vẫn là thành viên Hội đồng quản trị của MMX.

Batista đã cùng gia đình đến Đức năm 18 tuổi. Ông học tại trường Đại học RWTH Aachen, và đã lấy được chứng chỉ luyện kim của đại học này. Batista nói rằng ông tự khám phá ra khả năng kinh doanh của mình khi làm công việc bán thời gian là bán bảo hiểm nhân thọ.

Quay trở về Brazil vào những năm đầu của thập niên 1980, Batista đã gia nhập vào đội quân tìm vàng ở phía Nam khu vực Amazon, thành phố Alta Floresta. Ông làm chuyên gia môi giới trong các thương vụ về vàng và đá quý. Với công việc này, Batista phải tìm người mua ở Sao Paulo và Rio, mỗi thương vụ Batista kiếm được 5% hoa hồng và tiền thưởng.

Sau khi mua được mỏ vàng đầu tiên và khai thác thủ công một thời gian, ông quyết định cơ giới hóa công việc khai thác vàng. Ban đầu, ông đã mất vài triệu USD vì mỏ vàng nằm ở khu vực vùng sâu vùng xa và chỉ có thể vận chuyển hàng hóa bằng máy bay. Batista cho biết: ông không lường trước được khó khăn về giao thông vận tải ở đây. “Tôi đã mắc rất nhiều sai lầm. Tôi đã mất tiền. Tôi đã từng phải mua một chiếc máy bay Douglas DC-3 cũ để vận chuyển thiết bị đến mỏ, cuối cùng công việc cũng xong”, Batista kể lại.

Sau đó, ông tiếp tục khai thác hai mỏ vàng khác, cả hai đều thông qua đối tác. “Tìm kiếm những tài sản có chất lượng tốt, và thu hút các đối tác để hỗ trợ là công việc rất thú vị”, Batista chia sẻ. Cuối thập niên 1990, sau khi mua các mỏ khoáng sản ở Brazil, Canada, Chilê và Hy Lạp, ông đã quyết định chỉ làm việc ở Brazil, với chuyên môn chính vẫn là khai thác năng lượng và các mỏ sắt.