Đằng sau sự trở lại của Jack Ma

Jack Ma xuất hiện trở lại vào thời điểm Bắc Kinh ưu tiên phục hồi nền kinh tế. Ảnh: Bloomberg.

Jack Ma - tỷ phú sáng lập Alibaba - xuất hiện tại Trung Quốc sau hơn một năm ở nước ngoài. Theo CNBC, đây có thể là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đã nới lỏng gọng kìm với lĩnh vực công nghệ của đất nước 1,4 tỷ dân.

Ông Ma tới thăm trường tư thục liên cấp Yungu ở Hàng Châu - nơi Alibaba đặt trụ sở chính. Theo bài đăng trên nền tảng WeChat của trường, trong chuyến thăm, vị tỷ phú trò chuyện với các giáo viên về cách giáo dục trẻ em trong thời đại của trí tuệ nhân tạo.

Tỷ phú cho rằng sự phổ biến của các công cụ như ChatGPT đã mang lại thách thức cho giáo dục. Tuy nhiên, trí tuệ nhân tạo cũng có thể được sử dụng để giải quyết một số vấn đề.

Xuất hiện trước công chúng

Đây là lần đầu tiên ông Ma xuất hiện công khai ở Trung Quốc kể từ năm ngoái. Trong vài tháng qua, truyền thông quốc tế đã đưa tin về sự xuất hiện của ông ở Tây Ban Nha, Nhật Bản và Thái Lan.

Ông gần như biến mất khỏi công chúng trong vài năm qua. Với bài phát biểu tại hội nghị ở Thượng Hải hồi tháng 10/2020, tỷ phú Jack Ma - doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc thời điểm đó - gián tiếp đẩy thương vụ IPO (phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu) trị giá 35 tỷ USD của gã khổng lồ fintech Ant Group vào bế tắc. Đợt IPO có thể nâng định giá của Ant Group lên 300 tỷ USD và giúp tài sản của ông Ma đạt 61 tỷ USD.

Bài phát biểu đã đặt ông Ma vào "tâm bão" và dẫn đến một loạt sự kiện chưa từng có. Tối ngày 3/11, thông báo dừng đợt IPO của Ant khiến các nhà đầu tư từ New York đến Thượng Hải choáng váng.

Jack Ma tới thăm trường tư thục liên cấp Yungu ở Hàng Châu - nơi Alibaba đặt trụ sở chính. Ảnh: CNN.

Vỏn vẹn một tuần sau, Tổng cục Quản lý thị trường Trung Quốc (SAMR) công bố dự thảo dài 22 trang với chủ trương ngăn chặn hành vi độc quyền của các nền tảng Internet lớn.

Đế chế của ông Ma rơi vào tình trạng khủng hoảng. Mỗi ngày, những lãnh đạo hàng đầu của Ant đều phải làm việc với cơ quan giám sát.

Đến tháng 4/2021, SAMR thông báo phạt Alibaba 18 tỷ nhân dân tệ, tương đương 2,75 tỷ USD, vì vi phạm các quy định chống độc quyền. Theo Reuters, đây là mức phạt kỷ lục đối với một công ty Trung Quốc.

Ant Group hiện được cải tổ dưới sự giám sát của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC). Trong khi đó, vị tỷ phú sáng lập Alibaba đang dần từ bỏ quyền kiểm soát gã khổng lồ fintech.

Bắc Kinh đổi thái độ

Việc Trung Quốc siết chặt gọng kìm đối với lĩnh vực công nghệ khiến các nhà đầu tư lo ngại rằng chính quyền của Chủ tịch Tập Cận Bình đã đổi thái độ với khu vực kinh tế tư nhân của đất nước.

Các gã khổng lồ công nghệ như Tencent và Alibaba từng được coi là động lực đứng sau sự thịnh vượng kinh tế, biểu tượng cho sức mạnh công nghệ của đất nước. Nhưng họ đã bị đưa vào tầm ngắm của Bắc Kinh sau khi thu hút hàng trăm triệu người dùng và đánh chiếm hầu hết lĩnh vực của đời sống người tiêu dùng.

Trở lại với hiện tại, Trung Quốc đang đối mặt với sự giảm tốc trong tăng trưởng kinh tế vì nhiều năm theo đuổi chính sách zero-Covid. Bắc Kinh giờ phải nỗ lực vực dậy nền kinh tế.

CNBC cho rằng việc cho phép ông Ma xuất hiện trở lại trước công chúng là một cái gật đầu từ Bắc Kinh, rằng họ cần các doanh nghiệp tư nhân để phục hồi kinh tế.

"Tăng trưởng kinh tế trở lại đúng hướng có lẽ là ưu tiên lớn nhất của Bắc Kinh lúc này, và chìa khóa nằm ở tầng lớp doanh nhân", Giảng viên Xin Sun tại King’s College London bình luận.

Ông cho rằng có lẽ đã có một vài thỏa thuận giữa ông Ma và Bắc Kinh để tỷ phú này xuất hiện trở lại.

Lợi nhuận của Alibaba vừa ghi nhận quý tăng trưởng đầu tiên kể từ năm 2020. Trong quý IV/2022, đế chế của tỷ phú Jack Ma lãi ròng 46,82 tỷ nhân dân tệ (6,8 tỷ USD), vượt xa ước tính 34,02 tỷ nhân dân tệ (4,94 tỷ USD) mà Refinitiv ước tính và tăng 69% so với cùng kỳ năm trước đó.

Doanh thu của tập đoàn tăng trưởng 2,1%, lên 247,76 tỷ nhân dân tệ (35,99 tỷ USD), vượt dự báo 245,18 tỷ nhân dân tệ (35,62 tỷ USD)

Một số dấu hiệu khác chỉ ra Bắc Kinh đã nới lỏng quy định với lĩnh vực này như cơ quan quản lý vừa cấp phép cho các trò chơi nước ngoài được phát hành tại Trung Quốc.

Gã khổng lồ gọi xe Didi cũng đang tìm cách mở rộng hoạt động kinh doanh. Trước đó, hãng đối mặt với cuộc điều tra về an ninh mạng và bị buộc hủy niêm yết trên sàn giao dịch New York.