Ý tưởng xanh vẽ đè đất đô thị

Ðô thị xanh ở đâu ra?

Theo Đồ án Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội mở rộng, ý tưởng xây dựng "thành phố xanh" được thể hiện xuyên suốt trong các nội dung của quy hoạch. Theo đó, đến năm 2030, đất xây dựng đô thị là 94.700 ha, chiếm hơn 28% diện tích tự nhiên. 70% diện tích đất tự nhiên còn lại của thành phố được dành cho không gian xanh.

Thành phố sẽ nâng cấp các không gian xanh hiện có, bổ sung một phần quỹ đất trong các khu đất sau khi di dời các công sở, các cơ sở sản xuất công nghiệp trong nội thành. Xây dựng công viên lịch sử Cổ Loa, công viên giải trí Hồ Tây, vườn thú, công viên Thống Nhất, Yên Sở, Mễ Trì, công viên sinh thái gắn với hoạt động thể thao, kết nối liên hoàn với hệ thống cây xanh tự nhiên tại các khu vực Sóc Sơn, Ba Vì, Hương Tích. Bố trí các công viên, công trình văn hóa, giải trí lớn tại khu đất hai bên sông Hồng. Giữ gìn và khôi phục hệ thống sông, hồ, đầm nước để cân bằng môi trường sinh thái, tăng cường khả năng tiêu, thoát nước đô thị, phát huy giao thông thủy và hoạt động du lịch, vui chơi giải trí. Quy hoạch không gian cảnh quan sinh thái bảo vệ môi trường sinh học dọc các tuyến sông kết nối với các không gian xanh, các trung tâm văn hóa, kinh tế, xã hội lớn của thành phố và khu vực nội đô lịch sử...

Phần xanh vành đai 4 đang được vẽ đè lên cả những điểm dân cư nông thôn ở đây.

Nhưng, mục tiêu dành 70% diện tích đất tự nhiên của thành phố cho không gian xanh vào năm 2030 đang bị mâu thuẫn với thực tế khách quan.

Tại đồ án Quy hoạch chung Thủ đô đang được trưng bày công khai tại Cung quy hoạch Kiến trúc, phần được vẽ toàn bộ màu xanh thể hiện ý tưởng của vành đai xanh bản chất là màu đậm đặc. Thực tế, những người vẽ quy hoạch đã vẽ màu xanh cả vào những điểm dân cư nông thôn của các làng nghề truyền thống của Hà Tây cũ. Nếu thực hiện được đúng phần xanh này, thì đây là mong mỏi của người dân vì có lá phổi xanh ôm bọc lấy thành phố. Có điều, toàn bộ dọc vành đai xanh mong muốn thực hiện như trong Đồ án Quy hoạch rõ ràng đang có những điểm dân cư đan xen. Đó là các làng thuộc huyện Đan Phượng, Thạch Thất. Chúc Sơn…

Nhầm lẫn giữa mong muốn và thực tế?

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Đình Toàn, đối với vành đai xanh sông Nhuệ, Thủ tướng đã có thông báo 202 phân ra làm 3 loại rõ ràng: làng xóm, trường học, trạm xá của dân cư hiện hữu; các dự án đã và đang triển khai ở mức độ gần hoàn thiện và các dự án chưa triển khai. Đặc biệt với dự án chưa triển khai thì nói rõ giữa cái nào đã đền bù giải phóng mặt bằng, thực hiện thuế, thu nhập tài chính và cái nào chưa làm gì. Cách ứng xử sẽ phải khác nhau.

Ông Toàn cũng cho rằng, các dự án trong hành lang xanh rất ít, việc điều chỉnh thành phố sẽ phối hợp với chủ đầu tư. Với dự án làm đô thị sinh thái thì có thể chấp nhận được khi nằm trong hành lang xanh vì hành lang xanh không có nghĩa là không được xây dựng, chỉ có điều cần hạn chế tối đa xây nhà cao tầng.

Vấn đề là, với số lượng dân cư hiện hữu đang sinh sống tại dọc vành đai xanh sông Nhuệ, cộng với số lượng dân cư phát sinh sau khi các dự án tại đây được phê duyệt triển khai thì vành đai xanh này bản chất chính là khu đô thị đậm đặc. Vậy yếu tố xanh theo đúng quy hoạch sẽ là ở đâu?

Đến thời điểm hiện tại, đây là tuyến đường vành đai 4 duy nhất mà chưa hề có bất cứ con đường nối các điểm với nhau thể hiện trên đồ án Quy hoạch.

Bên cạnh đó, ngoài con đường với 6 làn xe tại vành đai 4 Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt thực hiện hôm qua 1/8, toàn bộ tuyến đường vành đai xanh dọc sông Nhuệ không hề có thêm bất cứ con đường nối các điểm với nhau. Nếu vậy, về bản chất dọc vành đai này vẫn chỉ là các làng nghề đang được xác lập dưới tên điểm dân cư nông thôn mà thôi.

KTS Nguyễn Văn Hải chia sẻ sự lo lắng về ý tưởng đô thị xanh rằng, có thể hai năm nữa ý tưởng xanh này sẽ gặp vấn đề vì không có đầu ra cho ý tưởng đang được vẽ ra.

“Vấn đề là nếu hình thành thêm các dự án đô thị, kể cả đô thị sinh thái ở khu vực này sẽ khó tránh khỏi đó sẽ là các đô thị hoang vì nhu cầu sử dụng nhà ở tại các khu này gần như không có. Hãy thử hình dung, những người dân ở các làng nghề liệu có chuyển vào sống tại các khu đô thị này, còn các đối tượng là khách hàng cao cấp chắc cũng không chọn điểm đến của mình tại đây”, KTS Hải nói.

Theo đánh giá của KTS Hoàng Đạo Kính, Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, Quy hoạch xây dựng chung Thủ đô Hà Nội lần này có nhiều điểm mới, kế thừa và tiếp thu những nguyên tắc xây dựng đô thị tiên tiến như: xây dựng đô thị xanh, có hệ thống cơ sở hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hiện đại, phát triển hài hòa giữa văn hóa, bảo tồn di sản, di tích lịch sử với phát triển kinh tế...

Nhưng dư luận vẫn còn nhiều băn khoăn, lo ngại về quá trình triển khai quy hoạch. Bởi có nhiều việc chúng ta đã bàn nhiều rồi, nhưng việc triển khai chưa được như mong muốn. Ðể quy hoạch trở thành hiện thực, thành phố cần ban hành các quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị; lập các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết và quản lý chặt chẽ việc đầu tư xây dựng theo quy hoạch, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực hiện quy hoạch và trong quá trình quản lý phát triển đô thị.

Để có câu trả lời rõ hơn đối với ý tưởng xanh trong quy hoạch Hà Nội, chúng tôi đã liên hệ làm việc với Thạc sỹ, KTS Lã Thị Kim Ngân, Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội, đơn vị được Chủ tịch thành phố Hà Nội: Nguyễn Thế Thảo phân công nhiệm vụ lập quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết quy hoạch Thủ đô Hà Nội. Bà Ngân cho biết, hiện Viện đang phải làm quá nhiều việc nên chưa thể trả lời được. Vị Viện trưởng này cho biết, bất cứ yêu cầu nào cứ gửi đến Viện, Viện sẽ bố trí người trả lời bằng văn bản. Nhưng, vị Viện trưởng này cũng cho biết không "hứa" với phóng viên sẽ trả lời nhanh!

Đến thời điểm này, các mốc để triển khai quy hoạch Hà Nội ra sao đang phải trông chờ vào kết quả làm việc và báo cáo UBND TP. Hà Nội của Viện Quy hoạch Xây dựng. Nhưng với quá nhiều công việc chuyên môn như bà Viện trưởng trả lời phóng viên, không biết khi nào người dân mới được công bố công khai về những vấn đề liên quan cụ thể hơn đến Quy hoạch Thủ đô?