Xử nghiêm cán bộ tiêu cực, tham nhũng về đất đai

Theo báo cáo của Chính phủ, tình hình khiếu nại, tố cáo năm 2012 giảm so với cùng kỳ năm 2011 về số lượt người, số lượng đơn thư và số vụ việc. Tuy nhiên, số lượt đoàn đông người tăng 22,6% và tính chất mức độ có thời điểm gay gắt hơn.

Trong đó, có không ít vụ việc phát sinh trước đây đã được các cấp chính quyền giải quyết nhiều lần, với nhiều biện pháp khác nhau nhưng không dứt điểm, nhất là các vụ khiếu nại liên quan đến thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án tại TP Hà Nội, Hải Phòng, Hưng Yên, Vĩnh Phúc….

Đáng chú ý là một số đối tượng xúi giục, kích động, lôi kéo những người đi khiếu nại liên kết đông người có những hành vi quá khích, gây rối, tụ tập, làm mất an ninh, trật tự trước trụ sở cơ quan Trung ương, đưa lên mạng Internet với nội dung vu khống, sai bản chất sự việc nhằm bôi xấu chính quyền.

Chính phủ chỉ rõ, nguyên nhân chủ yếu là do cơ chế, chính sách, pháp luật còn có những điểm bất cập, nhất là các quy định về đất đai và một số quy định về nhà ở, khiếu nại, tố cáo… Trong lĩnh vực đất đai, bất cập và vướng mắc nhiều nhất là các quy định về bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất.

Thực tế có những vụ khiếu nại, tố cáo rất khó khăn khi tìm ra phương án giải quyết vừa bảo đảm đúng pháp luật, vừa đáp ứng yêu cầu của người dân (như trường hợp giá đất bồi thường thấp hơn giá thị trường hoặc cùng một dự án nhưng có sự chênh lệch về giá đất).

Công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý Nà nước ở một số địa phương còn yếu kém, đặc biệt là công tác quản lý đất đai.

Tình trạng quy hoạch treo, quy hoạch không đồng bộ, tính khả thi chưa cao, thiếu tính bền vững xảy ra ở nhiều địa phương. Việc lấn chiếm đất công, chuyển đổi mục đích sử dụng đất không đúng quy định, xây dựng nhà ở, công trình trái phép nhưng không được kiểm tra, xử lý kịp thời.

Một số dự án thu hồi đất làm thủ tục thiếu chặt chẽ, không đúng quy định, không tạo sự đồng thuận với người dân trước khi thu hồi đất và lập phương án bồi thường, giải quyết quyền lợi của dân chưa thỏa đáng nên công dân không nhất trí, phát sinh khiếu nại. Nhất là, có dự án thu hồi đất của dân nhưng thời gian dài không sử dụng mà để đất đai hoang hóa, lãng phí hoặc chuyển nhượng dự án kiếm lời, nên công dân bức xúc, phát sinh khiếu nại, tố cáo.

Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của người khiếu nại còn hạn chế nên có những trường hợp đưa ra yêu cầu, đòi hỏi quá đáng. Có những vụ việc đã được giải quyết nhiều lần, cơ bản đúng pháp luật, bảo đảm có lý, có tình nhưng người khiếu nại vẫn cố tình khiếu nại kéo dài, thạm chí có những phản ứng tiêu cực, cố chấp.

Báo cáo của Chính phủ cũng dự báo tình hình khiếu nại, tố cáo năm 2013 tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Theo đó, Chính phủ xác định là phải tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo; chủ động kịp thời xử lý các vụ khiếu nại, tố cáo đặc biệt là các vụ việc đông người, gay gắt, phức tạp. Đồng thời, kiểm soát tốt tình hình khiếu nại, tố cáo, bảo đảm quyền dân chủ của công dân, nhưng không để xảy ra “điểm nóng” gây mất an ninh, trật tự; giải quyết kịp thời, đúng pháp luật các vụ việc mới phát sinh, phấn đấu đạt tỷ lệ trên 85%. Tiếp tục rà soát, giải quyết dứt điểm các vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài; tổ chức thực hiện triệt để các quyết định giải quyết khiếu nại, quyết định xử lý tố cáo đã có hiệu lực thi hành.

Thời gian tới, Chính phủ tiếp tục chấn chỉnh những tồn tại, yếu kém trong quản lý Nhà nước, công khai, minh bạch quá trình thực hiện chính sách, pháp luật, nhất là trong lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư, xây dựng nhằm hạn chế phát sinh khiếu nại, tố cáo; xử lý kịp thời, nghiêm minh các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai, những vụ việc tiêu cực, tham nhũng về đất đai của cán bộ, công chức.

Riêng việc thu hồi đất, lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, Chính phủ yêu cầu phải công khai đúng pháp luật, sát thực tế, nhất là đối với các dự án đầu tư của doanh nghiệp và các dự án đầu tư sinh lợi, bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đâu tư và người sử dụng đất.