Giáo sư Hà Tôn Vinh: “Phải khẳng định ông Phạm Nhật Vượng rất có tài, đã rất thành công trong việc quảng bá thương hiệu VinFast”

Giáo sư Hà Tôn Vinh – Giám đốc Chương trình Đào tạo lãnh đạo Đại học California Miramar University (Hoa Kỳ).

Là người từng sinh sống ở Mỹ và có nhiều năm làm việc, tham gia tư vấn kinh tế cho nhiều doanh nghiệp, các tập đoàn lớn ở Mỹ và trên thế giới. Ông đánh giá thế nào về sự kiện doanh nghiệp Việt Nam là Công ty TNHH Sản xuất và Kinh doanh VinFast thuộc Tập đoàn Vingroup vừa niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán Nasdaq ở Mỹ vào ngày 15/8 vừa qua?

Giáo sư Hà Tôn Vinh: VinFast là công ty con của Tập đoàn Vingroup - doanh nghiệp đã có hoạt động, trên nhiều lĩnh vực từ bất động sản, trung tâm thương mại, khu nghỉ dưỡng, khách sạn tới ô tô… Vingroup đã có doanh thu tại Việt Nam với các dự án mọc lên khắp nơi trên cả nước, ai ai cũng biết, cho nên thương hiệu của công ty tạo được sự tin tưởng.

Khi Vingroup quyết định làm ô tô mang thương hiệu VinFast, đầu tiên doanh nghiệp làm ô tô xăng, sau đó nhận thấy khuynh hướng của thế giới là ô tô điện thì tập đoàn Vingroup chuyển sang làm ô tô điện. Đây là mảng tốn rất nhiều tiền của Vingroup. Thua keo này, ta bày keo khác. Vì làm ô tô điện rất tốn kém, do đó, công ty phải tìm cách gây quỹ thêm, tìm thêm nhà đầu tư, phát hành trái phiếu hoặc lên sàn chứng khoán. Và Vingroup quyết định lựa chọn lên sàn chứng khoán Nasdaq của Mỹ thông qua mô hình SPAC.

Muốn lên sàn chứng khoán, VinFast cần phải có công ty bảo lãnh và định giá cho doanh nghiệp dựa trên các tiêu chí khác nhau. Và VinFast đã chọn công ty tư vấn tài chính Black Spade Capital ở Hongkong làm đối tác. VinFast được định giá 23 tỷ USD. Theo quy định của sàn Nasdaq, mỗi cổ phiếu có giá trị tối thiểu là 10 USD, như vậy 23 tỷ USD tương đương 2,3 tỷ cổ phiếu. VinFast trả lại Black Spade một số tiền bằng cổ phiếu, còn ông Vượng nắm 99%.

“Cơ sở nào để định giá VinFast 23 tỷ USD?”. Câu chuyện định giá này rất phức tạp và không phải hoàn toàn khách quan hay bị ép vào những quy định tài chính cứng nhắc. Để đi đến con số 23 tỷ USD, Black Spade và các nhóm cố vấn cho việc đánh giá VinFast đã xem xét đến các khoản đầu tư của Vingroup cho VinFast, công nghệ và thị trường tiềm năng của VinFast, các đối thủ cạnh tranh, giá trị cổ phiếu của VinFast trong tương lai,...

Black Spade, được thành lập năm 2021, là công ty con của Black Spade Capital do ông Lawrence Ho làm chủ. Ông Lawrence là con của vua sòng bài casino Stanley Ho ở Macau. Ông Lawrence hiện cũng là Chủ tịch của Melco Resorts & Entertainment Limited, chuỗi resort nghỉ dưỡng cao cấp và các sòng bài nổi tiếng ở châu Á, châu Úc và châu Âu.

Cổ phiếu VFS của VinFast sau khi niêm yết đã trở thành hiện tượng nổi bật trên sàn chứng khoán Mỹ khi giá cổ phiếu lên xuống chóng mặt. Giáo sư lý giải thế nào về hiện tượng này?

Giáo sư Hà Tôn Vinh: Ngày ông Vượng ra mắt cổ phiếu, VFS lên sàn chứng khoán với giá khởi điểm 10,45 USD. Nhiều nhà đầu tư mua vào cổ phiếu giá 10,45 USD, đến chiều lên 17 USD thì bán ra, được lời gần 7 USD. Nhà đầu tư đó lại mua tiếp giá 17 USD, cổ phiếu lên, lại bán. Cứ như thế, việc mua đi bán lại một số ít cổ phiếu trong ngày đã đẩy cổ phiếu của VinFast lên cao ngất ngưởng.

Nếu tôi bán cổ phiếu giá 10 USD thì công ty với 2,3 tỷ cổ phiếu sẽ trị giá trên giấy là 23 tỷ USD. Cổ phiếu lên 20 USD, công ty sẽ có giá là 46 tỷ USD. Rồi cổ phiếu lại tiếp tục lên 40 USD, công ty trị giá 92 tỷ USD. Thời điểm cao nhất cổ phiếu của VinFast đã đưa giá trị vốn hoá của VinFast lên gần 200 tỷ USD.

Do nhà đầu tư tranh nhau mua một số lượng cổ phiếu ít ỏi được đưa ra thị trường nên cổ phiếu tăng giá chóng mặt. Đến một lúc nào đó mọi người sẽ dừng cuộc chạy đua và giá của cổ phiếu của VinFast sẽ trở về mức thực tế. Sau hai tuần làm náo loạn thị trường chứng khoán Nasdaq, hiện cổ phiếu VinFast bắt đầu hạ nhiệt. Tài sản của ông Phạm Nhật Vượng đang trở về gần với mức ban đầu là vào khoảng 6 tỷ USD.

VinFast niêm yết trên sàn Mỹ thông qua mô hình SPAC. Vậy xin Giáo sư cho biết, SPAC là gì? Lợi ích của mô hình này là gì?

Giáo sư Hà Tôn Vinh: SPAC là chữ viết tắt của Special Purpose Acquisition Company, tức "Công ty mua lại theo mục đích đặc biệt". SPAC là một công ty được tạo ra nhằm mục đích duy nhất là tìm công ty có nhu cầu lên sàn chứng khoán nhưng lại không thể đáp ứng các tiêu chuẩn của Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC), không muốn tốn nhiều thời gian cho IPO truyền thống…

Black Spade đã giúp đưa VinFast lên sàn Nasdaq theo mô hình SPAC, là một công ty vỏ bọc được một số các nhà đầu tư tài chính, các quỹ tài chính thành lập với ý định giúp mua hay bán công ty (M&A) trên thị trường chứng khoán trong thời hạn 2 năm. Đây là mô hình gây vốn rất thịnh hành trong thập niên vừa qua. SPAC là một công cụ để ông Phạm Nhật Vượng hay ai đó đứng ra mua sau đó lên sàn, và có thể bán với giá “trên trời”.

Chẳng hạn như bạn đi ra ngoài đường, bạn mệt mỏi, khát nước. Gặp người bán chai nước La Vie lạnh, bạn hỏi mua, người bán nói chai nước giá 10 USD. Bạn thắc mắc: “Sao chai nước đắt thế?”, người bán đáp: “Bạn mua thì mua, không mua thì thôi”.

Gặp người đi đường khác, người bán nước lại nói: “Có người trả 10 USD chai nước này mà tôi không bán”. Người mua nước nói: “Vậy bán cho tôi 15 USD”.

Tiếp tục gặp thêm một người khách đi đường khác, người bán nước lại nói: “Có người trả 15 USD chai nước mà tôi không bán, phải 20 USD tôi mới bán”.

Giá trị thực của chai Lavie chỉ khoảng 1 USD nhưng vì trong tình trạng khát nước, ai có tiền thì trả 15-20 USD. Đến lúc có người đẩy xe nước tới có hàng trăm chai thì tất cả chai La Vie đó lại về giá trị thật 1 USD/chai.

Cổ phiếu cũng vậy, tôi dự đoán cổ phiếu sẽ sớm về với giá trị thật. Nhưng trước hết, phải nói là ông Vượng rất giỏi, rất có tài và có những người cố vấn cũng rất tài năng. Chưa biết VinFast sẽ thành công ra sao nhưng ông Vượng đã rất thành công trong việc làm quảng bá thương hiệu ô tô VinFast trên toàn cầu. Toàn thế giới biết đến VinFast, VinFast là thương hiệu ô tô của Việt Nam, dẫn đến toàn thế giới biết Việt Nam.

Ông Vượng dám chơi canh bạc lớn, có mất thì cũng mất một phần nhưng nếu được thì được rất lớn. Quan trọng là từ nay về sau ông sẽ làm gì để cổ phiếu trở về giá trị thật để nhà đầu tư mua vì số lượng cổ phiếu VinFast cho ra thị trường hiện ít quá.

Tôi cũng chúc ông Vượng thành công, làm rạng danh cho Việt Nam. VinFast sẽ là công ty tiên phong để các công ty khác có thể nuôi hy vọng theo chân vào thị trường Mỹ.

Xin cảm ơn Giáo sư!